Als consument krijgt u in de media steeds meer te horen over de ledlamp en de spaarlamp. Een overschakeling naar deze verlichting is aanstaande, omdat gloeilampen en halogeenlampen geleidelijk uitgefaseerd worden. Dat houdt in dat ze vanaf bepaalde data niet meer geproduceerd mogen worden. Maar waar moet u als consument nu op letten bij de aankoop van LED. Een miskoop van €30 is reëel en u zou niet de eerste zijn.

Stralingshoek van de ledlamp

Zoals u hieronder kunt zien, ziet u dat u voor de vervanging van gloeilampen op de stralingshoek moet letten. Heeft u een plafonniere met 1 gloeilamp, welke dient om een ruimte te verlichten, dan zijn ledlampen met een kleine stralingshoek dus nog geen goed alternatief. Er komt dan schaduwvorming in bepaalde hoeken. Voor een vloerlamp met enkel uplight, zijn ledlampen met een kleinere stralingshoek wel geschikt en des te efficienter, omdat de ledlamp dan een gerichte lichtbundel naar boven heeft.

Voor ledlampen met een gloeilamp fitting zijn er al wel geschikte vervangers. Een kanttekening hierbij is wel dat het nog enkel om de lagere wattages gaat. Voor halogeenlampen met GU10 fitting zijn er al wel goede LED vervangers.

Voor halogeenlampen met een G4, G6.35, GY6.35, G9 en R7S fitting zijn nog geen geschikte vervangers met dezelfde vorm. Ik verwacht ook niet dat deze op termijn al komen, want ledlampen hebben een diode op de printplaat bevestigd. Op de printplaat komt warmte vrij en als deze warmte niet goed weg kan gaat dit ten koste van de levensduur van de ledlamp. Vandaar dat u ook bij alle andere ledlampen een witte/aluminium rand rondom de ledlamp bevestigd ziet. Via deze koelelementen kan de warmte weg en blijft de ledlamp haar levensduur behouden.

Dimbaarheid van de ledlamp

Sommige ledlampen zijn dimbaar, dit staat dan ook op de verpakking. Let dan wel op dat u de ledlamp niet dimt met een gewone gloeilamp- of halogeenlampdimmer. Deze dimmers dimmen meestal in een bereik van 60 tot 300 Watt. De ledlamp heeft een vermogen die varieert van 2-15 Watt. Hij dimt in sommige gevallen wel met een gewone gloeilampdimmer, maar de ledlamp zal snel kapot gaan met een gloeilamp dimmer. Dit komt omdat de meeste gloeilampdimmers dimmen in een bereik van 60 tot 300 Watt en dimmen op wisselstroom. De ledlamp werkt op gelijkstroom. Wilt u de ledlamp toch
dimmen dan heeft u een elektronische dimmer nodig. Een voorbeeld van zo’n dimmer is een dimtronic. Dit is en dimmer die werkt volgens het fase-afsnijdings principe. De aanschafprijs van deze dimmer liegt er niet om, die ligt namelijk tussen de € 60 en € 100. Sommige LED lampen moeten met een fase-aansnijdings dimmer gedimd worden. Deze is iets goedkoper. Bovendien neemt alleen de lichtsterkte van de ledlamp af en neemt de warmte van de lamp niet toe, wat bij de gloeilamp wel het geval is.

Gerenommeerde merken ledlampen

Philips, Osram en ook Lemnis Lighting laten al hun producten uitvoerig testen door o.a. Olino en VSL. De prestaties (zoals de levensduur, vergelijkbaar met … watt gloeilamp en de kleurtemperatuur) die op de verpakkingen van deze merken staan zijn kloppend. Buiten deze merken zijn er ook andere goede merken ledlampen. Maar omdat er is nog geen keurmerk voor de ledlamp is, zijn er merken ledlampen die hun beloofde prestaties niet waarmaken.

Een keurmerk voor ledlampen komt er waarschijnlijk, de hamvraag die nu rest is: Wanneer? Als u een bepaald merk ledlamp hebt en u bent er niet zeker van of deze ledlamp te vertrouwen is kunt u kijken op Energystar.gov. Hier staan alle leveranciers die hun beloofde prestaties nakomen. Een kanttekening hierbij is weer dat het merk wel in de Verenigde Staten gevoerd moet worden. Merken die er niet worden gevoerd worden ook niet opgenomen.

Kleurtemperatuur van de ledlamp

Er zijn op dit moment veel verschillende soorten ledlampen en spaarlampen. De huidige generatie ledlampen voor de consumentenmarkt heeft een kleurtemperatuur van 2700 tot 3100 Kelvin. 2700 Kelvin is vergelijkbaar met een gloeilamp en 3100 Kelvin is warm wit. Spaarlampen zijn al veel verder in ontwikkeling en de meeste spaarlampen die in de winkel liggen hebben een kleurtemperatuur van 2700 Kelvin, uitzonderingen nagelaten. De vuistregel die u bij Kelvin moet aanhouden is dat hoe lager de Kelvin is, hoe warmer de kleur is.

De echtheid van de reflectie van kleuren

De CRI (Color Rendering Index) geeft de echtheid van de reflectie van kleuren weer. Het menselijk oog neemt beelden waar, de kleur van deze beelden wordt bepaald door het soort dag- of kunstlicht dat er gebruikt wordt. Daglicht heeft een CRI van 100. Gloei- en halogeenlampen stralen licht uit dat een CRI van 95 – 100 heeft. Het getal 100 betekend dat de kleuren worden waargenomen zoals ze tijdens daglicht worden waargenomen. De zon heeft dus ook de beste CRI index. Bij voedsel, zoals het avondeten wilt u graag dat het voedsel goed tot haar recht komt en daarom is een hoge CRI waarde bij lampen voor in de keuken belangrijk. Bij gedimde sfeerverlichting waar kleuren niet tot hun recht hoeven te komen, is de CRI index dus niet zo belangrijk.

De Lichtsterkte van de ledlamp

Onderstaande led- en spaarlampen zijn qua lichtsterkte vergelijkbaar met gloeilampen. De kleur, lichtbundel en grotere vergelijkbare wattages (gloeilamp van 60 Watt of meer) van de huidige spaarlampen zij beter dan die van de huidige ledlampen. Alleen zal de spaarlamp nooit hetzelfde dimbaar of helder kunnen zijn, zoals de gloeilamp dat wel kan zijn. Dit in tegenstelling tot de ledlamp die wel goed dimbaar en helder kan zijn.

Vergelijking tussen gloei-, spaar- en LED lampen. Klik op foto voor details.

Op genoeg fora kunt u ervaring met led verlichting lezen. Daaruit blijkt dat u uw goed moet laten voorlichten, omdat er aan led verlichting nogal wat haken en ogen zitten. Als u wilt investeren in led verlichting raad ik u aan advies bij verlichtingsspeciaalzaken in te winnen, hier werken over het algemeen vakmensen die zich verlichting en de ontwikkeling in verlichting eigen hebben gemaakt. Door middel van hun advies kunt u de juiste afwegingen maken en zo voorkomt u een dure miskoop.

Gerelateerde informatie

• De Kleurweergaveindex (CRI) nader bekeken
• Vervanging van 5 x 35W halogeen door LED spots in mijn huiskamer
• Hoe vervang ik een 40W gloeilamp door een LED of spaarlamp
• Correct verlichtingssterkte meten