Onder het motto je moet toch iets op twee kerstdag, de tweede column uit de reeks. In dit atikel laat ik zien hoe je een energieslurpende staande halogeenlamp van 300W kunt ombouwen zodanig dat er een zuinige spaarlamp in past…

Dit artikel is bedoeld voor mensen die een beetje handig zijn en een (erg klein) basis begrip van electronica hebben.
Ze weten hoe ze met 230V moeten omgaan en hoe dingen daarop aan te sluiten.

2e van de 3 projecten

De reeds eerder vermelde projecten:

• Sluimer of sluip verbruik in huis: zie eerder artikel “Energie besparende projecten in huis”
• De verlichting. In deze column vertel ik over het ombouwen van een halogeen naar een spaarlamp (van 180Watt naar 9 Watt)
• Laptop als server. Dit wordt de volgende column.

Over het nut van spaarlampen is al genoeg geschreven. Zie o.a. colums op deze site.
Dat ze wat andere eigenschappen hebben dan doorsnee gloeilampen, zoals een andere kleur temperatuur, opstarten, etcetera,
moge ook bekend zijn. (Dus denk goed na voordat je iets ombouwt, de weg terug is vaak lastig…)

In mijn huis had ik al een aantal spaarlampen in gebruik. Ik besloot om zoveel mogelijk gebruik te maken van spaarlampen en ging kijken wat allemaal mogelijk was. In de meeste gevallen hoef je alleen maar de lamp te vervangen en klaar:

Verschillende types en toepassing

Maar soms moet je wat aanpassingen maken. Hierbij moet je denken aan ruimte maken binnen een armatuur, dimmers verwijderen of zelfs compleet ombouwen van een lamp:

Staande halogeenlamp omgebouwd tot spaarlamp

De halogeenlamp vervangen door een spaarlamp

Het plaatje hierboven laat de bovenkant van een staande lamp zien waar ooit een 300W halogeen zat. Deze is zonder al te veel moeite om te bouwen zodat er een ietwat zuinigere spaarlamp in kan.

Demonteer Stappen

Zie plaatje hieronder voor een visuele representatie van de stappen

• Stekker uit het stopcontact. Altijd verstandig 🙂
• Verwijder de halogeen lamp zelf. Deze zit ingeklemd tussen twee verende contacten.
• Verwijder de reflecterende plaat. Zit met 1 of 2 schroefjes vast (duidelijk zichtbaar). Bewaar de schroeven!
  Nu houdt je een soort ‘U’ profiel over met twee keramische elementen waar de halogeen tussen geklemd werd.
  Deze zit vast met een moer aan de voet van de kap (is ook de doorvoer van de draden, de aarde zit geklemd onder de moer)
• Het kan handig zijn om het ‘U’ profiel (moer) los te maken. Maar misschien is het niet nodig als je overal goed bij kunt.
• Verwijder de draden van de keramische elementen. Dit was bij mij lastig dus heb ik ze los geknipt.
  Probeer zoveel mogelijk draad over te houden bij de lamp! Eventueel verlengen met een kroonsteentje en wat draad.
• Verwijder de keramische elementen. Twee schroefjes losdraaien is voldoende.
• Demonteer de dimmer. Aan de voet van de lamp zit een dimmer. Deze kan niet meer gebruikt worden in combinatie met de spaarlamp. Ik neem aan dat mensen weten hoe ze deze moeten verwijderen… Zo niet trek even aan de spreekwoordelijke bel. Zelf heb ik de behuizing van de dimmer gebruikt om het kroonsteentje (tussen stekker en lamp) te verbergen.

Armatuur schets met halogeen

Zo!, succesvol gesloopt.

Monteer Stappen

Tijdens het monteren gebruik ik spullen die ik al had liggen zoals een fitting.
De fitting die ik gebruik kwam uit een oude vitrine kast.
Altijd leuk dat van de 1001 dingen die je bewaart, toch ooit iets van pas komt…
Anyway als je deze niet in huis hebt zijn ze wel te halen bij een of andere electronica zaak.

• Nog steeds geen stekker in het stop contact…
• Maak de stekker vast aan de voet van de lamp (waar ooit de dimmer zat)
• Indien nodig plaats het ‘U’ profiel terug. Let op dat je de aarde weer vastmaakt. Zeker als de armatuur van ijzer is…
• Strip, indien nodig, de draden.
• Kijk of de draden lang genoeg zijn om te monteren in de fitting. Zo niet, dan verlengen m.b.v. een kroonsteentje.
• Plaats de reflecterende plaat terug (zonder vast te schroeven) en zorg ervoor dat de draden doorgevoerd zijn
• Haal de fitting uit elkaar.
• Maak de draden vast aan de fitting en schroef de fitting weer in elkaar. Het is het beste om de N (Blauwe draad, nul) vast te maken aan het schroefdraad gedeelte. De L (Bruine draad, fase) draad maak je vast aan het onderste contact van de fitting.
• Nu kun je de fitting beugel vastmaken (met de bewaarde schroeven) aan het ‘U’ profiel. Hiermee fixeer je ook meteen de reflecterende plaat.
• Monteer de spaarlamp (Naar keuze kun je er verschillende soorten spaarlampen met kleine fitting in schroeven) en presto.

Armatuur schets met nieuwe fitting

Een paar simpele voorbeeldjes met besparingen van spaarlampen