[Click here for English version]
Twee jaar geleden ging ik voor het eerst met mijn 100% elektrische Renault Zoe al naar Zwitserland. 900km enkele reis was toen een hele uitdaging omdat er nog geen snelladers waren. Ik was al blij als er op de route een semi-snellader (22kW) stond. Hierdoor kon ik per dag niet meer dan 350km rijden. Het jaar daarop waren er enkele snelladers en was het mogelijk om een hele rondreis van bijna 2400km door Zwitserland te maken.
Dit jaar heb ik de lat weer een stuk hoger gelegd, en is de heenreis al 2000km! Nu zal ik grotendeels gebruik maken van snelladers, en per dag 550km afleggen. Zeven verschillende laadpasjes of Apps op de telefoon zijn geregeld. Hopelijk doen ze het allemaal, want de meeste heb ik niet kunnen testen. Verder zal ik bij deze reis geen gebruik maken van veerboten, maar geheel via bruggen in Denemarken en Zweden naar Geiranger (Noorwegen) rijden, waar ik op deze prachtige locatie o.a. het 20 jarig bestaan van de Noorse elektrische autovereniging zal bijwonen.

 

24-8-2015 Gennep – Lübeck [575 km]

Ik sta voor een dilemma. 5 jaar geleden heb ik van de kruin van een ananas zelf een nieuwe plant gekweekt. Al die tijd heb ik deze goed verzorgd. Zo goed zelfs, dat deze een half jaar geleden een bloem heeft gekregen waaruit een heuse nieuwe ananas is gegroeid. En uitgerekend nu, op het punt van vertrek van mijn lange reis naar Noorwegen, is de vrucht rijp! Tenminste, dat denk ik. Hij geurt heerlijk, en begint geel te kleuren. Wat ga ik doen? Laat ik ‘m zitten totdat ik weer terug ben, met de kans dat deze dan overrijp is en niet meer lekker? Of pluk ik ‘m nu, en neem ik ‘m mee, zodat ik deze tijdens mijn reis op ga eten? Ik kies voor dat laatste, pak een scherp mes met kartels, en snij de steel van de vrucht door. Het is een kleine ananas, maar hij ruikt echt fantastisch! Ik leg ‘m in een kartonnen bakje, bovenin de tas met etenswaren die ik achter de passagiersstoel zet. Zo kan ik onderweg genieten van de heerlijke geur van mijn zelf gekweekte ananas.
Ik heb een hele lijst met oplaadpunten naast me op de passagiersstoel liggen. Voor het eerste stuk van de reis kan ik kiezen uit drie routes: Direct via Duitsland, via de A50 en A1 (Apeldoorn Hengelo), of via A50 A28 A37 (Meppel en Hoogeveen). Ik kies voor de route A50 en A1, omdat ik voor vandaag een medepassagier heb, die ik eerst in Wageningen ga ophalen. Via BlaBlaCar, waar ik mijn hele reis heb ingevoerd, kunnen mensen zich aanmelden om een lift te krijgen. Ik reis toch alleen, en heb een plek vrij in de auto, dus waarom zou ik niet iemand meenemen die ook die kant uit moet? Zo wil het geval dat een Chinese studente zich had aangemeld die ook precies die kant uit moet. Bovendien kom ik zo ook nog langs een aantal Fastned-stations in Nederland. Bij deze mooie snellaadstations met een afdak van zonnepanelen weet ik zeker dat het laden goed zal gaan. In het buitenland met allerlei vreemde laders en pasjes, is het vaak maar de vraag of het lukt. Dus een goed begin is het halve werk!
Ik ga dit jaar voor het eerst van mijn elektrische reizen grotendeels gebruik maken van de snelwegen. Harder rijden kost wel meer energie, maar doordat op vrijwel de gehele route snel- of semi-snelladers te vinden zijn, zou ik hierdoor toch een grotere afstand per dag moeten kunnen afleggen. Aangezien ik 2000 km enkele reis voor de boeg heb, en over 4 dagen al verwacht wordt door de Noorse elektrische auto vereniging (Norsk Elbil forening) in Geiranger, is snelheid prioriteit. De voorgaande jaren reed ik niet meer dan 350 km/dag. Nu heb ik ongeveer 550 km/dag gepland, 57% meer!
Nadat ik m’n medepassagier heb opgehaald, stop ik een paar maal bij een Fastned-station alvorens we de grens met Duitsland passeren. Daarna volgen een snellader van Ladenetz in Osnabrück, en een semi-snellader in een ecopark in Emstek. Hier gebruik ik voor het eerst mijn EWE-pasje, dat feilloos blijkt te werken. Er staat zelfs een bankje bij, waar we samen gezellig lunchen totdat de auto vol is. Daarna rijden we naar Oyten, waar iemand een heuse privé snellader thuis heeft. Er staat al een andere Zoe te laden als we aankomen, maar deze wordt door de eigenaar meteen losgekoppeld als hij ziet dat ik uit Nederland kom en hoort dat ik op doorreis ben. We krijgen zelfs een drankje aangeboden, water weliswaar, maar welk ander laadstation biedt zulke service? De eigenaar belt zelfs een collega van hem op in Hamburg met ook een privé-snellader, om onze volgende laadstop aan te kondigen. Geweldig! Het blijkt dat je in deze regio in Duitsland standaard een dusdanig grote elektriciteitsaansluiting hebt, zodat je thuis gewoon een 43kW lader kan aansluiten! Daar kunnen wij in Nederland met onze 3x25Ampère (17kW) niet aan tippen.
Nadat we ook daar klaar zijn met laden, kunnen we in een keer door naar Lübeck, de eindbestemming.

Lübeck

Om 19:00 uur komen we daar aan en breng ik eerst mijn passagier naar haar adres, waarna ik naar Marc rijd, het adres waar ik blijf overnachten. Ik ken hem nog van mijn eerste reis met mijn Zoe in Zwitserland. Toen kreeg ik een rondleiding van hem bij het bedrijf Brusa. Dit bedrijf maakt hoog-efficiënte vermogenselektronica voor o.a. elektrische voertuigen. Sinds die tijd hebben we contact gehouden.
Hij staat me al op te wachten als ik aankom, en heeft thuis een rood CEE 3-fasen stopcontact waaraan ik de Zoe op mag laden. Maar we gaan eerst eten. Het biologische restaurantje wat ik via internet gevonden had, bestaat helaas niet meer, dus gaan we de stad in en bezoeken een Italiaans restaurant. Bij terugkomst blijkt mijn Zoe toch niet zo lekker te laden aan deze rode stekker. Met veel moeite krijgen we de batterij van 40 naar 63%. Daarna stopt het laden met een fout. Het is inmiddels al laat, en omdat de snellader in Neumünster binnen het bereik ligt, besluit ik de volgende dag daar verder op te laden.

 

25-8-2015 Lübeck – København [477 km]

Na ontbijt en afscheid nemen ga ik onderweg naar Neumünster. De rit verloopt voorspoedig en met nog 17% batterijlading kom ik daar aan. Het bedrijf heeft een compacte snellaadbox aan de muur hangen met twee aansluitingen. Deze kan je instellen op 1×43 of 2x22kW. Omdat er verder niemand hoeft te laden, zetten we ‘m op 43kW. Maar de Zoe heeft toch weer veel laadpauzes, en daarom proberen we de 22kW stand. Dit gaat inderdaad beter. Maar ik vraag me af of dit toevallig is, dus zet ik ‘m terug op 43kW, en dit blijkt nu ook goed te gaan.
Deze soms voorkomende laadpauzes heeft mijn Zoe sinds de reis begonnen is, en dat baart me enigszins zorgen voor de rest van de reis.
Van Neumünster naar Padborg in Denemarken is het ongeveer 100km. Ik besluit om 120km/u te gaan rijden, waar dat mag. Dat zou kwa snelheid bij deze afstand nét moeten kunnen. Met nog slechts 2% (!) batterijlading resterend kom ik op de bestemming aan. Hier staat een snellader van Clever, en als back-up een semi-snellader vlak in de buurt, anders had ik het risico om zo ver leeg te rijden ook niet genomen. Om bij Clever te kunnen laden, heb ik ruim van tevoren een pre-paid pasje besteld met 100kWh. Deze kan ik indien nodig via internet opwaarderen.
Tijdens het laden sluit ik mijn speciale uitleesapparaat op de Zoe aan, en kom ik er achter dat de batterijtemperatuur is opgelopen tot 43°C! Zo hoog heb ik dat nog niet eerder gezien. Het continue rijden op de snelweg en steeds snelladen, laten de batterijtemperatuur dus aardig oplopen. Ik ben benieuwd hoe hoog deze zou kunnen worden.

Kolding

Bij de volgende stop in Kolding staan op een parkeerterrein twee laadpalen van Clever met elk twee aansluitingen. Slechts bij een parkeerplaats staat een bordje met daarop een stekker afgebeeld, en dat is tegelijk de enige plek die nog vrij is. Ik kom er echter snel achter dat de laadpaal bij die plek het niet doet, maar gelukkig is mijn laadsnoer net lang genoeg om ‘m in de paal te steken, die bezet is door fossiele auto’s.

Met nog een tussenstop in Odense ga ik onderweg naar de eerste grote brug in Denemarken, de Størebæltbroen. Deze is 18 km lang en ligt tussen de Deense eilanden Fyn en Sjælland. Het is een geweldig bouwwerk! Nadat ik er over ben, betaal ik de tol eenvoudig met Creditkaart, en rijd naar een plekje waar je een mooie foto van de brug kan maken. Maar net als ik een foto aan het maken ben, begint het opeens hevig te regenen én te waaien! Dus ik schuil snel in mijn Zoe. Gelukkig is de felle bui snel voorbij. Nu het is opgeklaard kan je ook de brug veel beter zien.

En als bonus zie ik aan de andere kant ook nog een prachtige regenboog! Deze kan ik, met mijn Zoe er precies onder heel mooi op de foto zetten.

Om 19:15 kom ik aan bij het Cabinn Metro Hotel gelegen aan de rand van København. Vlak daarnaast is een oplaadpunt in de parkeergarage van het shoppingcenter. Daar kan de Zoe mooi opladen terwijl ik op de bovenste verdieping van het shoppingcenter in een Italiaans restaurantje Penne met zalm bestel. Erg lekker! Daarna beide weer vol terug naar het hotel. Hiermee is de 2e dag van de reis ook helemaal geslaagd.

 

26-8-2015 København (via Zweden) naar Sarpsborg [535 km]

De reis begint vandaag met de oversteek naar Zweden, eerst via een 4km lange tunnel en aansluitend de 16km lange Sontbrug (Deens: Øresundsbroen, Zweeds: Öresundsbron). Deze prachtige brug, bestaande uit een dubbel spoor en daar bovenop een vierbaans snelweg, kende ik van de Deens/Zweedse tv-misdaadserie Bron/Broen. Deze serie speelt zich af op en rond deze brug. Een van de redenen waarom ik geen veerboot heb genomen is dat ik dit zeer indrukwekkende bouwwerk wel eens van dichtbij wilde bekijken.

Renault ZE dealer

Tot nu toe ging het opladen eigenlijk heel goed, op wat vreemd vaak voorkomende pauzes (van steeds zo’n 15 seconden) na dan. En omdat ik dat toch niet helemaal vertrouw, ga ik even langs bij een Renault ZE garage in Helsingborg. Maar ze blijken hier alleen Zoe’s te verkopen en geen onderhoud te doen. Daarom hebben ze ook geen oplaadpaal. Maar de technische man is desondanks zeer hulpvaardig. Hij zoekt zelfs in zijn computer naar mogelijke oorzaken, maar vindt niets wat er op lijkt en verwijst me door naar een garage in Göteborg zo’n 230 km verderop, die het mogelijk wel kan onderzoeken. Om daar te komen stop ik eerst bij de Ikea vlak bij Helsingborg om te laden en vervolgens in het Zweedse Falkenberg. (In Nederland zouden we dat waarschijnlijk Valkenburg noemen.) En dan heb ik voor het eerst hulp nodig. De paal kan namelijk alleen d.m.v. een Zweedse SMS geactiveerd worden. Erg “handig” voor buitenlanders, maar gelukkig blijkt de energie-firma, waar de paal van is, in de buurt te zitten, en ze sturen zelfs een medewerker naar me toe om te helpen. Na 10 minuten is ie er al. Jens, de ‘Miljöchef’, heeft een speciale chip waarmee je de paal óók kan activeren. Mooi, dat is dan opgelost. Of toch niet? Wat gaat dat laden traag! Het blijkt dat de paal maar half zo snel is dan er op vermeld staat 🙁 . Dat wordt dus een lange stop, maar wel met genoeg tijd om uitgebreid te lunchen. Ik pak een maaltijdsalade uit m’n elektrische koelbox, en ga deze op een bankje tegenover het laadpunt op zitten eten. Spontaan krijg ik een vraag van een voorbijganger: waar ik deze heb gekocht. Ik kijk hem aan en zeg doodleuk: “In Nederland!” De persoon kijkt verbaast, maar ik bespeur een teleurstelling in zijn blik. Helaas voor hem kun je deze hier niet kopen.
Om half 5 is de accu eindelijk vol genoeg, en kan ik onderweg naar Göteborg, zo’n 106km. Alleen als ik weg wil rijden zie ik opeens een rood lampje met daarin een steeksleutel. Er staat bij: “Onderhoud noodzakelijk”. Ohjee, zou dit iets met de vele laadpauzes te maken hebben? De auto rijdt wel, en de melding dwingt niet om meteen te stoppen. Ik druk op het knopje om die melding te verwijderen, en dan komt de tekst “Onderhoud noodzakelijk over 30.000km of 12 maanden”. De auto is ongeveer twee maanden terug nog voor gepland onderhoud geweest, dus waarom komt hij daar nu mee? Hoe dan ook, de melding is weg, en hopelijk blijft ie voorlopig ook weg.
Als ik in Göteborg bij de Renault ZE garage aankom, is het toch al weer half 6. Ik spreek gelijk een verkoper aan, maar de technische dienst is helaas al naar huis. Hij helpt me wel de auto op te laden, want de openbare laadpaal van Fortum daar weigert dienst. Dit is het eerste bezoek aan een paal van Fortum, maar het feit dat ook de key van de garagehouder de paal niet tot leven kan wekken, stelt mij gerust dat het alleen deze laadpaal betreft, en niet aan mijn Fortum-key ligt. Ondertussen bel ik het hotel, om te melden dat ik waarschijnlijk pas laat zal aankomen. Als ik er voor 23:00 uur ben, kunnen ze me de kamer nog wijzen, anders zullen ze een envelop voor me klaarleggen. Ook bel ik even met Renault Route Service over de laadpauzes, maar ze hebben daar zo geen antwoord op, en zolang de auto nog rijdt en er geen fatale storingen optreden, komen ze niet in actie. Wel verzekeren ze me dat ik bij nood altijd geholpen zal worden. Dat is wel een fijne gedachte.

Fortum-key

De volgende stops zijn in Kungälv en Munkedal. De eerste is gratis, en bij de tweede wordt bevestigd dat mijn Fortum-key correct werkt. Dat is fijn om te weten, want deze zal ik in Noorwegen nog veelvuldig nodig hebben. Het is inmiddels al 20:00 uur, en ik heb trek. Er is hier een McDonald’s, maar omdat ik daar absoluut geen fan van ben, ga ik m’n eigen maaltijd klaarmaken. Ik heb van Zonnatura drie verschillende soorten biologische maaltijden bij me, die je m.b.v. heet water in een paar minuten kan bereiden. Daar komt mijn waterkoker op 12V mooi van pas. Terwijl Zoe staat te laden, tap ik een beetje stroom af voor mijn maaltijd “Quinoa met tomaat & olijf”. Lekker, en ook heel gezond. Daar kan geen Mac tegenop 🙂 .
Na deze stop kan ik in een keer door naar het Hotel. Bij de Svinesundbroen tussen Zweden en Noorwegen kan ik gewoon doorrijden, want ik heb m’n kenteken samen met m’n creditcard al laten registreren bij Autopass, zodat de tol automatisch wordt afgeschreven. In drie dagen tijd ben ik zonder veerboten dus al in Noorwegen!
Om 22:00 uur kom ik bij het Hostel Vandrerhjem Tuneheimen in Sarpsborg aan, dus nog ruim op tijd voordat de receptie gesloten is.

(Batterijtemperatuur steeg deze dag van 25 naar 36°C.)

 

27-8-2015 Sarpsborg

Op deze regenachtige dag ga ik naar het vlakbij gelegen Science museum en tegelijk daar de auto opladen, wat voor bezoekers gratis is. Omdat de meeste interactieve toestellen gericht zijn op kinderen, valt mij het museum helaas wat tegen. Ook een show wordt op die manier gebracht en is bovendien geheel in het Noors. Nadat ik daar geluncht heb, houd ik het dan ook voor gezien. Ik neem Zoe met volle accu weer mee terug naar het hotel. Inmiddels is gelukkig wel de regen gestopt en besluit ik om lekker te gaan joggen. Na drie dagen rijden kan ik zelf wel wat beweging gebruiken. Een stukje achter het hotel ligt een mooi meer met een omtrek van, ik schat, 10 km. Perfect! Ik krijg nog een tip van een Duits meisje dat al langer in het hotel is, over waar het pad precies begint. Het begin is inderdaad een perfect pad om op te joggen met mooi uitzicht op het meer, maar na een paar kilometer gaat het over in een onverhard pad. Het wordt natter, en natter. Ik probeer m’n voeten nog droog te houden, maar op een gegeven moment is er geen houden meer aan. Ik zak tot aan m’n enkels in het drassige gras en mos. Verderop wring ik m’n sokken uit, maar even later loopt het water m’n schoenen al weer in. Dan maar met natte voeten verder. Als ik het pad even kwijt ben komt er opeens een speelse hond naar me toe, ook kleddernat. Ik kijk om me heen en zie een tiental meter lager een dame lopen die blijkbaar het juiste pad heeft. Dus ik ga ook die kant op, en we raken aan de praat. Ze is heel vriendelijk en blijkt een inwoner uit het lokale stadje te zijn, die tussen haar werk door even de hond uit laat. Ze vertelt dat het hier de laatste dagen enorm veel geregend heeft, wat de zeer moerassige omstandigheden verklaart. Ik krijg een uitgebreide uitleg over hoe het pad verder om het meer gaat. Ik bedank haar hartelijk en sop verder door het zompige gras. Verderop moet ik over een slootje springen, waar nu zoveel water in staat, dat deze veel te breed is geworden. Tsja, nat ben ik toch al… Het pad aan de andere kant van het meer loopt wat gemakkelijker, maar ook daar is het erg nat. Terug bij het hotel aangekomen zet ik m’n schoenen en sokken te drogen, ga douchen, en zoek via internet een restaurant in de buurt om te gaan eten. Ik ga te voet de stad in, en in het restaurant Pizzanini wordt ik heerlijk vertroeteld door een aardige Noorse serveerster. Ik neem geen toetje na het hoofdgerecht, want vanavond is het grote moment aangebroken om mijn thuis gekweekte, heerlijk geurende ananas te verorberen. In het Hostel is een keukentje voor de gasten, en daar neem ik plaats aan de tafel. Voorzichtig snij ik ‘m aan, zodanig dat er niks verloren gaat. Vervolgens neem ik een hap uit de eerste schijf. Het blijkt echt de lekkerste ananas te zijn die ik ooit heb gegeten. Het heeft maar liefst vijf jaar geduurd voordat deze zo is gegroeid, maar dan heb je ook wel iets heel bijzonders!
Terwijl ik hier foto´s van zit te maken komt er iemand binnen. Ik zie haar kijken, en ik leg uit dat ik deze ananas zelf gekweekt heb, in Nederland. Haar interesse is meteen gewekt. Dat wil ze hier ook wel eens gaan proberen. Dus ik leg uit hoe je dat het beste kan doen.
Nadat het laatste stukje op is, neem ik het kruintje mee, want hier zou je weer een nieuwe ananasplant van kunnen maken.

 

28-8-2015 Sarpsborg – Geiranger [540 km]

Na de eerste stop in Kolbotn, kom ik aan bij tankstation Statoil in Minnesund. Dit is het eerste tankstation waar ik zie dat de snelladers op dezelfde manier zijn opgesteld als de fossiele brandstofpompen. Zelfs de betaalwijze is gelijk. De AC aansluiting is vrij, en bij de DC staat een Kia Soul EV te laden. Er zitten twee dames in, en ze vragen of ik ook naar de EV bijeenkomst ga in Geiranger. “Jazeker!”, zeg ik enthousiast, en een leuk gesprekje volgt. Ze zijn verrast dat ik helemaal uit Nederland kom, en ik leg uit hoe mijn reis tot nu toe gegaan is. Hun Kia is al vol, dus vertrekken ze naar de volgende laadstop. Ik moet nog laden, maar wellicht zien we elkaar daar weer. Het opladen verloopt zonder problemen, en je mag zelfs gratis koffie of thee pakken.

Øyer

Het volgende laadpunt van mijn lijst is al over 53 km in Stange, maar doordat de E6 waar ik op rijdt overgaat in een tweebaansweg waar je meestal niet harder mag dan 80 km/h, ga ik opnieuw rekenen. Door deze lagere snelheid wordt de reikwijdte groter, kan ik Stange over te slaan, en in een keer helemaal door rijden naar Øyer. Dat is zo’n 75 km extra, maar bij deze lagere snelheid is dat geen probleem. Met deze tactiek kan ik wellicht zelfs de dames inhalen, en eerder aankomen in Geiranger 🙂 .
Na een lange rit meldt de navigatie dat mijn bestemming is bereikt, en kijk ik om me heen. Geen laadpunt te bekennen. Soms is een laadpunt net om een hoek, dus ik geef niet meteen op. Maar waar ik ook kijk, geen laadpunt. Dan de ChargeMap App er maar eens bij pakken. Die geeft ook geen laadpunt aan in mijn directe omgeving. Hm… dat is vreemd. Ik zoom uit op de kaart, en kom er achter dat het laadpunt ongeveer 12 km terug is. Dus ik ben er al voorbij! En het rode lampje van de batterij brandt al met nog maar 12 km range over. Ik had ook verwacht iets meer reserve over te houden, maar dat verklaart het dus. Mijn route vervolgen gaat niet, want het volgende laadpunt is pas over 40 km. Dus ik moet terug. Gelukkig is de terugweg ietsje bergaf, dus zou dat geen probleem moeten zijn. Het is wel zonde van de tijd, maar helaas niks aan te doen. Terwijl ik terugrijd probeer ik goed op te letten waar ik moet zijn. De resterende range neemt verder af en Zoe attendeert me op het feit dat ik toch echt naar een oplaadpunt moet. Ja, ik weet het, ik ben al op weg naar de dichtstbijzijnde. Op een gegeven moment twijfel ik bij een afrit, maar op een kleine kaart kijken onder het rijden is lastig, dus ik rijd door. Dan zie ik op de App dat ik er toch af had gemoeten. Maar ik kan hier niet meer keren, omdat er een vangrail tussen de weghelften zit, en dan verschijnt ook nog de melding “Beperkte prestaties” op het display. Oei, hoe ver zou de volgende afrit nog zijn? Ik stop even langs de weg bij een parkeerhaven, en kijk nogmaals op de kaart. De volgende afslag blijkt verder te zijn dan ik dacht, maar er zit niks anders op, om proberen daar te keren. Bij het wegrijden merk ik dat het vermogen van mijn Zoe nu toch echt flink is beperkt. Daardoor kan ik niet meer zo hard rijden en begint zich al snel een rij auto’s achter me te vormen. Langzaam begint het tot me door te dringen dat het onvermijdelijk is dat ik het laadpunt niet meer op eigen kracht zal gaan halen, en de enige mogelijkheid die dan overblijft is om de auto uit te laten rollen naar de volgende SOS parkeerhaven. Die komt al gauw, en dan is het over. Ik parkeer m’n Zoe, en voor het eerst zal ik de Renault route service moeten bellen om te vragen of ze me naar het dichtstbijzijnde laadpunt willen slepen. Het is 15:00 uur en ik bel het nummer.
Ik: “Goedemiddag. Ik sta langs de E6 in Noorwegen vlak bij Lillehammer, en m’n Zoe is leeg. Kunnen jullie hulp sturen?”
Het is even stil aan de andere kant van de lijn, dan zegt de persoon van Renault Nederland: “In Noorwegen????”
Ik: “Eh, ja. Hoezo?”
Renault: “Ehm, ja. We gaan even uitzoeken welke maatschappij dat in Noorwegen kan doen, en bellen u daarna terug.”
Terwijl ik wacht zoek ik uit waarom de navigatie me in eerste instantie 12 km voorbij het oplaadpunt heeft gebracht. Het blijkt dat binnen de gemeente Øyer twee dorpjes zijn met dezelfde straatnaam! En de navigatie had (natuurlijk) de verkeerde gekozen. Als ik bij de plaatsnaam het dorp Granrudmoen (gemeente Øyer) ingeef, klopt het wel! Dus als het adres van de laadpaal correct was geweest, dan was ik met ongeveer 24 km range resterend daar aangekomen. Dat klopt ook veel beter bij de schatting die ik onderweg had gemaakt. Maar nu sta ik met de neus van de auto terug naar Lillehammer en wacht op de sleepwagen… Enfin, een half uur later wordt ik teruggebeld met de melding dat ze ongeveer om 16:00 uur bij mij zullen zijn. Dus moet ik nog een half uurtje wachten. Een stukje van de weg af vind ik een heel veld vol met frambozen, bosbessen en veenbessen. Vervelend, dat wachten . Met rode vingers van de bessen loop ik tegen 4 uur terug naar de auto en in de verte zie ik een grote gele wagen aankomen. Mooi, dat is ‘m. Met de laatste krachtinspanning kan de Zoe nog net achter op de sleepwagen van de NAF (Norges Automobil-Forbund) rijden.

Ze gaan me naar Lillehammer brengen, ongeveer 10 km terug. Ik had liever gehad dat ze me alsnog naar Granrudmoen zouden brengen, maar ze vertellen me dat ik dan moet bijbetalen. Ik zeg, “Als ze in Lillehammer dan maar wel een AC snellader hebben”. Daar aangekomen, blijkt er een snellader te staan die alleen DC levert, en dat past niet op de Zoe. Maar de mannen van de NAF geven nog niet op, want er blijkt in Lillehammer iets verderop nóg een snellader te zijn. Deze heeft wel AC. Ze zetten mijn Zoe daar neer, en wachten netjes totdat zeker is dat het laden goed gaat. Ik bedank ze hartelijk, voeg dit voor mij nog onbekende laadpunt toe aan de kaart, en ga na een half uurtje laden weer onderweg. Al met al ben ik door deze fout in het adres van de laadpaal ruim 2 uur tijd verloren. Ik bedenk me dat ik nu zeker niet meer op tijd zal zijn voor het avondbuffet. Maar voor het geval dat, had ik het telefoonnummer van het hotel al opgeschreven, dus dat bel ik maar alvast. Ze zullen een maaltijd voor me achter houden.
Ondanks dat ik al laat ben, ga ik toch nog even kijken waar dat het oplaadpunt dat ik gemist had precies is, want misschien heb ik het op de terugweg nog nodig.

Bij het laatste oplaadpunt voordat ik bij het hotel ben, is weer even spannend. Om deze te activeren moet ik voor het eerst de GoCharge App op mijn telefoon gebruiken. Het begint al te schemeren, en ik moet er niet aan denken, dat ik nóg een keer hulp moet inroepen. Maar gelukkig gaat het schuifje voor de stopcontacten meteen open als ik het laadpunt via de App activeer. Ondanks een paar laadpauzes, waar ik inmiddels al aan gewend ben geraakt, gaat verder alles goed, en kan ik na een half uur laden, in het donker door naar Geiranger de eindbestemming. Het laatste stuk van de route gaat nog over een pas van 1038m hoogte. Op de pas zie ik dat de buitentemperatuur gedaald is naar 5°C. Daarna daalt de weg slingerend meer dan 1000m tot ik bij het Hotel aankom. Hierbij wordt de batterij weer voor een groot gedeelte opgeladen, een mooi effect dat ik in Zwitserland al eerder mocht ervaren.
Na ontvangst in het Hotel blijk ik m’n eigen laadpaal te hebben!

Er is een nieuw laadpark tegenover het hotel met wel 30 (!) oplaadpunten dat morgen officieel geopend zal worden. Daarnaast hebben ze speciaal voor de bijeenkomst van de Noorse elektrische auto vereniging ook nog eens zo´n 20 tijdelijke laadplekken erbij gemaakt, zodat iedere deelnemer een eigen laadpaal heeft. Goed georganiseerd!

 

29-8-2015 Geiranger ‘Elbil forening’

Na een zeer uitgebreid ontbijtbuffet vindt de openingsspeech plaats in een grote zaal van het hotel. Alles gaat in het Noors, maar sommige woorden herken ik wel. Dan wordt er door de Generaal Secretaris opeens Engels gesproken, en blijkt het over mij te gaan! Omdat ik helemaal uit Nederland hier naar Noorwegen ben gekomen, word ik speciaal verwelkomd, en ik krijg zelfs applaus! Wat een warme ontvangst.
Daarna vindt de officiële opening plaats van het nieuwe laadpark en aansluitend gaan we met alle 100% elektrische auto’s in kolonne naar Dallsnibba, de hoogste weg met spectaculair uitzicht op een fjord. Dit is 1500 meter stijgen, maar alle auto´s komen zonder problemen boven aan, en na een pauze gaan we daarna ook gezamenlijk weer terug naar het Hotel. Tijdens deze rit worden veel foto’s en professionele video-opnamen gemaakt, onder andere met behulp van een drone.
(Wikipedia: Knuten)
Op de top was het batterijnivo van mijn Zoe nog ongeveer 60%, en bij terugkomst weer 78%. Daarbij was 40km afgelegd. Doordat de batterij ’s nachts was afgekoeld, en daarmee de snelheid van het opladen van de batterij iets wordt beperkt, kon minder energie teruggewonnen worden bij de afdaling. Desondanks komt het verbruik van deze eRally uit op slechts 140 Wh/km (inclusief laadverliezen). Met dit verbruik zou een actieradius van 180km mogelijk zijn.

De rest van de middag is er geen programma, maar omdat ze toch nog een paar extra foto’s willen hebben, gaan we met een select groepje auto’s nog een keer de berg op, en ik mag daarbij in een Nissan Leaf rijden. Gaaf, want in zo’n auto had ik nog niet eerder gereden. De auto is ietsje groter dan een Zoe, maar het stuur is niet axiaal te verstellen waardoor voor mij met mijn lengte van 1,95m de zithouding niet perfect is. Verder kun je met de pook naast de normale D (drive) ook nog een bergversnelling kiezen. Nou ja “versnelling”, het verschil is dat er bij de afdaling dan elektronisch automatisch meer energie wordt teruggewonnen als je het gaspedaal loslaat. Een minpuntje vind ik de handrem, die je met de linker voet moet bedienen. Daarnaast heb je in de Leaf de handrem veel eerder nodig dan in een Zoe, want de Zoe houdt de rem namelijk automatisch voor je vast als je op een helling je voet van de rem naar het gaspedaal verplaatst.
Na een aantal foto’s worden we bedankt, en mogen we weer afdalen naar het hotel. Bij terugkomst wordt ik door de Communications Advisor / Web Editor van elbil.no gevraagd voor een interview, omdat ze graag een artikel willen schrijven over mijn enthousiasme voor elektrisch rijden. Dat vind ik een goed plan. Hij maakt een paar foto’s van mij bij m’n Zoe, en we doen het interview in de auto. (Zie hier het resultaat.)

Aan het eind van de middag is er een presentatie van de oudste elektrische auto van Noorwegen.

Na het zeer uitgebreide en lekkere dinerbuffet wordt er in de conferentiezaal alvast een preview gedraaid van de video-opnames van die middag. Het duurt slechts 2 minuten, maar het ziet er zo mooi en professioneel uit, dat een groot applaus volgt. Zie hier de definitieve versie:

 

30-8-2015 Geiranger: Afscheid elbil forening + 1e bergwandeling

Bij het afscheid vertelt Rune Hole, Marketing Manager van de Noorse elektrische autovereniging, dat hij nog een envelop voor mij bij de receptie heeft achtergelaten met o.a. een Key van de Noorse vereniging als aandenken, plus een Noorse parkeerschijf. Vrijwel alle openbare parkeerplaatsen in Noorwegen zijn gratis voor elektrische auto’s, maar er kan wel een tijdslimiet gelden, en daar is die kaart dan handig voor. Voor dit, en ook de extra dagen die hij voor mij in het luxe hotel heeft geregeld met korting, bedank ik hem hartelijk!

’s Middags trek ik er voor het eerst op uit met m’n bergschoenen. Ik loop vanuit het hotel langs de fjord en volg het pad een stuk verder omhoog. Onderweg op een bankje met prachtig uitzicht op de fjord kom ik een Chinees meisje tegen. Ze is ook alleen aan het bergwandelen.

We maken wat foto´s van elkaar bij het uitzicht en eten wat, en vervolgen daarna onze eigen weg.
Een stuk verderop worden de stenen op het pad erg glibberig doordat er een spat regen valt. Bij Homlongsætra (550m stijgen) aangekomen, besluit ik dan ook om niet verder te gaan. Genoeg voor een eerste wandeling.

 

31-8-2015 Geiranger: Bergtop Geitfonnegga

De tijd vliegt voorbij, en de laatste dag dat ik in Geiranger ben, wil graag nog een bergtopje beklimmen. Ik rijd met de auto aan de Noordkant van de fjord naar 638m hoogte. Van daaruit zal ik vertrekken naar de Geitfonnega 1536m. Terwijl ik m’n bergschoenen aan doe en nog even op de kaart sta te kijken, parkeert er nog een auto, en een sportief uitziende meid stapt uit. We groeten elkaar en raken aan de praat. Ze komt uit Zweden en werkt hier gedurende het seizoen. Ze herkent me van de dag ervoor, toen ik in de Geiranger Sjokolade shop was. Inderdaad! In deze sportieve outfit had ik haar niet meteen herkend. Ik vertel dat ik afgelopen weekend bij de elbil bijeenkomst was. “Ooh”, zegt ze enthousiast, “Daar was ook iemand bij die helemaal uit Nederland was komen rijden!”. Ik kijk haar glimlachend aan en zeg: “ja, daar spreek je nu mee 🙂 “. Het blijkt dat de Geiranger Sjokolade auto die ook meedeed van haar baas is. En zo gaat het nieuws dus snel rond in het dorp.
De tocht naar de top geeft onderweg prachtig uitzicht op de fjord.

Het laatste stukje is een beetje klauteren, maar daar houd ik wel van. Nu snap ik ook waarom alleen dit pad met een zwarte kleur werd aangegeven op de bordjes. Dat is dus de moeilijkheidsgraad. Maar dat weerhoudt mij er niet van, en tegen 2 uur sta ik op de top.

Op de terugweg laat ik me een stuk over een niet al te stijl sneeuwveldje naar beneden glijden. Dat gaat lekker snel, en is nog leuk ook.

Bij terugkomst hang ik de auto aan de laadpaal bij het Hotel zodat hij helemaal vol zal zijn voor de volgende dag. Daarna heb ik voor het diner nog tijd om te gaan zwemmen in het zwembad van het hotel. Ik kan vanaf mijn hotelkamer met zwembroek en badjas zo over de gang naar het zwembad lopen. Handig! Het is een mooi binnen- en buitenbad met massagestralen en bubbels.

 

1-9-2015 Geiranger – Hjelle [48 km]

De rit naar Hjelle is slechts 48km, maar gaat wel weer via de 1000 meter hoge bergpas, waar ik inmiddels al 3 keer ben geweest. Het Hjelle Hotel ligt pal aan het grote zoetwatermeer, maar dat zie je pas als je er bijna bent. De omgeving is echt zo mooi als op de foto’s. De kleur van het smeltwater is groen-blauw, en bij windstil weer zie je de bergen met sneeuw er prachtig in weerspiegelen. Wat wil ik nog meer!? Nou, een laadpunt zou wel handig zijn voor de terugweg. De eigenaar wijst me op een stopcontact aan de buitenkant van het hotel. Ik heb mijn twijfels of dat zal werken voor de Zoe, omdat hier waarschijnlijk nog het oude Noorse IT-netwerk is, en daar wil de Zoe niet opladen. Mijn vermoeden wordt al snel bevestigd. Gelukkig had ik van iemand bij het EV-festival in Geiranger een tip gekregen dat er een laadpunt is in het 27km verderop gelegen plaatsje Stryn. Dit punt kende ik nog niet, maar staat inderdaad in een Noorse App (LadeNå!) vermeld als een 22kW laadpunt. Dus ik vertrouw er op dat het daar later wel zal lukken. Alle laadpunten in Noorwegen van 11kW of meer, zijn namelijk op het nieuwere TN-netwerk (met 400V) aangesloten, wat vergelijkbaar is met het merendeel van het Europese elektriciteitsnet.

Het is nog vroeg in de middag, dus ik ga een van de door de hoteleigenaar voorgestelde wandelingen doen naar Segestad.
De route blijkt meer dan mooi te zijn. Het pad loopt tussen immens grote rond gepolijste rotsen, waar vroeger grote gletsjers overheen hebben geschuurd. Ook de bomen lijken allemaal eeuwenoud, en zijn gevormd door jarenlange ontberingen. Dat, samen met het uitzicht op het meer, en de sporen en geuren van wilde dieren, maken deze omgeving sprookjesachtig mooi en geven een mystieke sfeer.

’s Avonds tijdens een heerlijke diner in het hotel geniet ik nog na van deze bijzondere tocht. De achtergrondmuziek heeft overeenkomsten met nummers van Enya en dat past perfect bij de sfeer van deze omgeving.

 

2-9-2015 Hjelle: Erdalen

De tweede wandeltocht die de hoteleigenaar voorstelde was naar Erdalen. Ik rijd een stuk met de auto dat zijdal in en parkeer op de laatste plek voordat je tol moet betalen. Hier begint ook het natuurpad. Het is een oude route die over de gletsjer naar het zuiden leidde. Wederom een mooie tocht met op de terugweg dit prachtige uitzicht op het meer ‘Oppstrynsvatnet’, waar ook het hotel aan ligt.

 

3-9-2015 Hjelle: Sunndalen

Morgen is er regen voorspeld, dus vandaag is de laatste dag om van deze omgeving te genieten. Ik had van een Nederlands stel een tip gekregen dat de meertjes boven in het Sunndal erg mooi zijn, plus dat er onderweg een schitterende waterval te zien is. Deze keer neem ik wel de tolweg met de auto, omdat het anders erg lang lopen is op een saaie brede weg. Ik ben meer van de smalle spannende paadjes, en die beginnen pas aan het eind van deze weg. De tolweg is smal en onverhard, maar ik kom geen andere voertuigen tegen en er staan verder geen andere auto’s op de parkeerplaats, dus het zal een rustig dagje te worden.

Bij de ruisende waterval houd ik de eerste pauze in het zonnetje om wat te eten. Daarna ga ik verder tot aan een splitsing, waar ik rechtsaf ga. Oorspronkelijk had ik gepland links te gaan, maar op beide plekken zijn meertjes, dus het maakt eigenlijk niet uit. Het is allebei nieuw voor mij. Het eerste meertje wat ik tegenkom is prachtig azuurblauw van kleur. Het water komt rechtstreeks van een gletsjer, dus het is niet bepaald heerlijk zwemwater. Bovendien heb ik m’n zwemschoenen voor bescherming tegen de scherpe stenen ook niet bij me.

Als het pad ophoudt bij een verlaten huisje, ga ik toch nog een stuk verder door het struikgewas en over dikke keien langs het grotere meer om daar pauze te houden. Van hier uit kan je de gletsjer goed zien liggen, maar het is te ver om daar nog helemaal naar toe te klauteren, vooral ook omdat hier helemaal geen pad meer is. Bovendien heb ik al een aardig eind gelopen, en ik moet ook nog helemaal terug.
Bij terugkomst blijk ik zelfs 19km te hebben gelopen, en voor een bergpad met hoogteverschillen is dat best veel.

’s Avonds zie ik dat ik een Email heb ontvangen van een journalist uit Oslo die ook graag een artikel over mijn reis van Nederland naar Geiranger wil schrijven. Hij is van www.tu.no een Noors Technologie weekblad. Een van de doelen van deze reis was om te laten zien dat een verre reis met een elektrische auto ook goed mogelijk is, dus ik geef hem een aantal mogelijkheden hoe hij z’n vragen beantwoord kan krijgen. Een daarvan is dat we elkaar in Oslo ontmoeten, want daar ben ik over 3 dagen. Maar we doen het per email. (Zie hier het definitieve artikel in het Noors.)

 

4-9-2015 Hjelle: Stryn

Vandaag is het bewolkt en er is wat regen voorspeld. Maar ik ga toch shoppen in Stryn, dus dat is geen probleem. Ik had een tip gekregen dat er een goede outdoorshop in deze stad zit, “Skogstad” genaamd. Maar eerst ga ik op zoek naar het oplaadpunt, want morgen wil ik dat Zoe vol is voordat ik begin aan de terugreis. Dit blijkt niet moeilijk te vinden, en nadat ik de kabel aan een van de twee wallboxen heb aangesloten, begint het laden vanzelf. Dus het is wederom gratis. Ik voeg het punt toe aan Chargemap en ga de stad in. Ik koop o.a. een mooi jack dat geschikt is voor allerlei soorten (Noors) weer, en bij terugkomst bij de auto zie ik dat het het laden bij 96% is gestopt. Vreemd, maar doordat ik de deur van de auto open, gaat hij weer verder met laden. Ik doe de aankopen achterin, en ga op zoek naar een lunchplek. Ik loop bij het “Stryn Vertshus”, wat staat voor Herberg, naar binnen. Ik bestel een warm belegd ciabatta broodje met een kop thee, die hier van losse thee van goede kwaliteit wordt gezet. Buiten valt de regen even met bakken uit de hemel. Als het daarna weer wat droger is vind ik in de stad nog een leuk winkeltje waar ze o.a. allerlei biologische levensmiddelen hebben. Nadat ik daar wat lekkere dingen heb gekocht, ga ik weer terug naar de auto. De batterij is nu op een procent na vol, maar daarbij brand ook het storingslampje met de melding “Accu laden niet mogelijk!”. De oorzaak wordt niet vermeldt, en tijdens de rit terug naar het hotel blijft dat lampje branden. Niet bepaald een rustgevende melding, daar ik nog ruim 2000km van huis ben. Maar gelukkig gaat dat lampje uit, nadat de auto bij het hotel even afgesloten is geweest, waardoor de boel gereset wordt. Dus ik ga er vanuit dat de laadpaal dit veroorzaakt had. In ieder geval is Zoe nu weer voldoende opgeladen om morgen dit dal uit te komen.
’s Avonds kies ik in het restaurant van het hotel als hoofdgerecht de forel die door de eigenaar zelf is gevangen! Ik moet ‘m nog wel zelf fileren, maar ooh ooh, wat smaakt die goed! Het is een waar feestmaal.

 

5-9-2015 Hjelle – Oslo [460 km]

Voor het eerste stuk van de terugweg uit dit dal kies ik een iets andere route die uiteindelijk op dezelfde plek uit komt. Dit is een wat smallere weg, die na de bergpas onverhard blijkt te zijn. Ook is het daar nog maar net boven het vriespunt, en zo’n 100 meter hoger ligt zelfs vers gevallen sneeuw. Ja, daar rijd ik dan met m’n zomerbandjes… Maar het uitzicht is wel weer fantastisch!

De eerste stop is in Bismo (Skjåk), waar ik ook op de heenweg heb geladen. Daar aangekomen blijkt mijn mobiele telefoon opeens geen netwerk meer te hebben, maar die heb ik hier wel nodig om het laden te kunnen starten! En op de laadpaal staat de tekst “Bij problemen met laden, bel dan dit telefoonnummer”. Tsja…
In de naastgelegen winkel leg ik de situatie uit, en ik mag even bellen met hun mobieltje. Vreemd genoeg heeft deze wel netwerkverbinding. Ik vraag de dame aan de telefoon of ze de laadpaal op afstand kan activeren. Na een tijdje vraagt ze: “Gaat het schuifje nu open?” Uhm, dan zal ik toch even met hun mobieltje naar buiten moeten lopen om te kijken. Ook dat mag, en uiteindelijk hebben we de auto aan het laden gekregen. De vraag is alleen nog of de stekker van mijn kabel automatisch door de laadpaal zal worden ontgrendeld als ik het laden straks stopt. Mocht dit niet zo zijn, dan moet ik nog maar even terugbellen. Dit blijkt niet nodig te zijn.
Net als ik wil vertrekken komt er een Nissan Leaf aangereden. De bestuurder kijkt nieuwsgierig naar mij. Ik groet, en hij komt naar me toe. Ondanks zijn Noorse kentekenplaat spreekt hij vloeiend Nederlands. Daar blijkt hij oorspronkelijk ook vandaan te komen, maar hij woont nu hier in Noorwegen. Hij had in de krant gelezen over een Nederlander die met zijn Zoe naar het EV-festival in Geiranger was gekomen. Het nieuws verspreid zich snel, en nu komt hij mij nog tegen ook! Nog even, en ik kan handtekeningen uit gaan delen 😉 Ja, ik blijk wel indruk te hebben gemaakt met mijn bezoek, maar dat was ook stiekem mijn bedoeling.

De volgende stop is in Otta. Hier heb ik m’n telefoon niet nodig, want deze kan ik met de chip van Fortum activeren. Tenminste, normaal gesproken zou dat moeten kunnen. Nu staat er een melding “Emergency stop” op de display van laadpaal K18, en wat ik ook doe, hij reageert helemaal nergens op. Het telefoonnummer van Fortum staat op de paal. Maar ja, mijn telefoon heeft nog steeds geen netwerk. Gelukkig mag ik even een telefoon lenen van twee Duitse meisjes die op een bankje zitten te wachten. De dame van Fortum legt uit dat ik de rode emergency-knop 10 seconden ingedrukt moet houden, om de boel te resetten. Helaas, dat helpt niet, en verder weet ze ook niet wat te doen. Er zal iemand van de technische dienst moeten komen. Zijn die nog niet onderweg dan? Blijkbaar niet, en daar ga ik ook niet op zitten wachten. Want ik kan nog doorrijden naar de volgende laadpaal in Ringebu. Deze moet ik weer met een App activeren, maar ik heb nog steeds geen netwerk! Wat zou er toch aan de hand zijn? Hier biedt Wi-Fi van een naastgelegen horecagelegenheid uitkomst. Alleen als ik klaar ben met laden blijft mijn kabel in de paal vastzitten. Dat kan er ook nog wel bij! Van dit soort situaties heb ik vaker gehoord, en nu heb ik het dus ook. Een ding is zeker, ik vertrek hier niet zonder mijn kabel! Al moet ik dat hele apparaat uit de grond rukken, die kabel gaat mee! Ik probeer van alles om ‘m los te krijgen, maar niks helpt. Tenslotte zie ik ook hier een rode emergency-knop. Ik vind dit wel een noodgeval, dus druk ik er op. Warempel, dat helpt! Kabel inpakken en wegwezen.
De inmiddels bekende laadpaal bij de McDonald’s in Lillehammer ligt op een mooie afstand voor de volgende stop. Hier geen gedoe om te activeren, want deze paal levert gratis stroom. Gewoon insteken en snelladen. Perfect!
Nu alleen nog een keer stoppen in Minnesund, en dan kan ik doorrijden naar het Hotel in Oslo. Wel even rekening houden dat het laatste stuk nog zo’n 300 meter stijgen is, dus zal ik wat meer reserve moeten houden. Bij deze snellader van Statoil kan je gewoon bij het tankstation van te voren afrekenen voor een kwartier of halfuur laden. Maar het laden start, en stopt, en start, en stopt weer, totdat hij helemaal stopt. Ze resetten de boel, proberen het nog een paar keer, maar het blijft haperen. Op de heenweg ging het hier perfect. Nu lijkt het dat de laadpauzes van mijn Zoe roet in het eten gooien. Na diverse pogingen, gratis thee en broodjes, krijg ik zelfs spontaan m’n geld voor dat half uur terug van de aardige medewerkster. De service is perfect, maar het laden kan beter. Op 5 minuten afstand is nog een snellader bij de Kiwi (supermarktketen). Ook daar treden laadpauzes op, maar gaat het laadproces uiteindelijk (vanaf 45%) wel gewoon verder.
Het laatste stuk in Oslo gaat inderdaad bergop, en als ik bijna bij het hotel ben, gaat het batterij-lampje branden. Nog een paar straten en dan, kan ik niet verder vanwege een wegopbreking. Er staat geen omleidingsbordje, dus ik heb geen idee welke kan ik uit moet. Nu moet ik niet verdwalen, want heel ver kan ik niet meer rijden. De ingebouwde navigatie van de Zoe biedt uitkomst. Ik zoom even uit, en kies een weg die er omheen loopt. Na een paar kruispunten wijst de navigatie me de juiste weg weer. Het is alleen nog wel even zoeken naar de ingang, want in het donker is dat vrijwel niet te zien. Met 13% batterijlading resterend parkeer ik uiteindelijk bij de receptie van Hotel Voksenåsen. Ondanks dat ik de hele trip geen netwerk had op m’n telefoon, een defecte snellader trof, en diverse wegwerkzaamheden moest omzeilen, ben ik wel op mijn bestemming aangekomen. Als dan vervolgens het pinapparaat bij het hotel geen connectie wil maken om mijn Credit card te registreren, verbaasd mij dat niets, en kan ik er alleen maar om lachen. “Het netwerk zal er wel even uit liggen”, zeg ik.
Nadat ik m’n bagage naar de kamer heb gebracht, parkeer ik de auto in de kleine parkeergarage waar alleen nog de 3 laadplekken met een gewoon stopcontact vrij zijn. Dat komt mooi uit. Ik sluit de auto met mijn speciale laadkastje erop aan, en ga genieten van een biertje.
Ik ben wel nieuwsgierig wat er nu met het telefoonnetwerk aan de hand is. Via internet van het hotel probeer ik uit te zoeken of er een storing is, maar ik kan niks vinden. Dan besluit ik m’n telefoon maar eens helemaal uit en aan te zetten. Dat is de standaard methode van een IT’er om dingen op te lossen. Het blijkt nog te helpen ook! Dus waarschijnlijk had ik me vandaag een hoop moeite kunnen besparen, als ik dat eerder had gedaan. Maar goed, dan weten we dat voor een volgende keer.

 

6-9-2015 Oslo

De volgende ochtend is het stralend weer, en kijk je vanaf het terras prachtig uit over Oslo.

Het hotel ligt buiten het centrum op een heuvel in een bos, en de plek is uitstekend geschikt als startpunt van allerlei wandelingen. Ik heb me voorgenomen om de omgeving te gaan verkennen.
In het Olympisch winterpark ten noorden van het hotel is een complete klimroute met touwen en laddertjes in de bomen gemaakt. Iedereen van jong tot oud doet mee. Verder op de bosrijke route kom ik langs diverse meertjes en restaurantjes. Het is een echt wandel- en fietsgebied. Ook bij de eetgelegenheden onderweg zie je alleen maar mensen die daar op eigen kracht zijn gekomen. Geen volle parkeerplaatsen met auto’s. Nee, niets van dat. Alleen maar sportief geklede mensen en massa’s mountainbike’s.
Aan het eind van de middag heb ik er 18km op zitten waardoor ik wel trek heb gekregen. Maar deze avond is er geen diner in het hotel, dus besluit ik Oslo in te rijden. Ik krijg wat tips van de receptie van het hotel waar restaurants zijn, en waar ik het beste kan parkeren. Daar aangekomen volg ik de borden naar een parkeergarage. Het blijkt een Q-park te zijn. Dat klinkt vertrouwt, want daar parkeer ik in Nederland ook regelmatig. Maar als ik naar binnen rijd, ziet het er niet zo uit als ik gewend ben. Het is allemaal zeer smal, oud en rommelig. Ondanks dat, zie ik verderop wel een bordje dat duidt op laadplekken dieper in de kelder. Dat had ik hier niet verwacht. En dan, op het moment dat ik daar naar beneden wil rijden, beslaan opeens alle ruiten. Ik zet snel de ventilator aan, maar vreemd genoeg helpt dat niets. Het blijkt dat de buitenkant van de ramen beslaat! Bij het openen van het raam merk ik dat de lucht enorm vochtig is hier, en dat verklaart waarom deze op de koelere auto direct condenseert. Noodgedwongen rijd ik met de ruitenwissers aan verder naar beneden. Bij de laadplekken aangekomen parkeer ik, en kijk ik wat voor aansluiting ze hier hebben. Er blijken een paar zeer gammele stopcontactjes aan de muur te hangen. Gezien de zeer vochtige toestand hier ga ik het niet wagen om mijn Zoe daarop aan te sluiten. Sterker nog, ik ga helemaal niet parkeren in deze muffe kelder. Dus ik stap weer in, en rijd verder. Maar na twee rondjes in deze natte kelder te hebben gereden, kan ik geen uitgang vinden. Oké, dan maar dezelfde weg terug. Dat blijkt ook de enige manier te zijn om hier weer uit te komen. Tenslotte parkeer ik dan maar op een plek zo dicht mogelijk bij de uitgang.
Daarna loop ik de stad in, en vind ik een gezellig restaurantje “Peppes Pizza”, waar ik geniet van een grote vegetarische pizza met daarbij een salade.

 

7-9-2015 Oslo: Holmenkollen

Aan de toegangsweg naar het Hotel ligt de Holmenkollenschans, een beroemde skischans waar sinds 1892 wedstrijden en in 1952 zelfs de olympische winterspelen werden gehouden. Het is wederom prachtig zonnig weer, dus een rondwandeling met een bezoek hieraan staat op de planning. Bij de Holmenkollen is ook een museum. Daar hebben ze onder andere maquettes staan waaraan je heel mooi kan zien hoe de schans in de loop der jaren steeds vernieuwd is, en daarbij ook steeds hoger is geworden. Er gaat een lift schuin omhoog door de schacht naar de top van de schans. Dit is dezelfde lift waarmee ook de schansspringers vervoerd worden. Vanaf de top heb je een prachtig uitzicht over de omgeving en Oslo, en krijg je een goede indruk hoe het moet zijn als je hier met ski’s vanaf zou springen.

Na het bezoek aan de schans vervolg ik de rondwandeling en kom langs het restaurant Frognerseteren waar ik geniet van een heerlijke Tomaat mozzarella pesto salade, en een kleine vegetarische quiche. Daarna is het niet ver meer lopen terug naar het Hotel.
’s Avond is er uitgebreid diner, voorlopig m’n laatste diner in Noorwegen, want morgen staat de lange reis door Zweden naar København voor de boeg.

 

8-9-2015 Oslo – København [621km]

Vandaag heb ik de langste etappe van mijn vakantie. Maar een voordeel heb ik: en dat is de wind in de rug, wat resulteert in een lager verbruik en daardoor iets kortere laadstops. De eerste drie stops zijn allemaal snelladers, en ze liggen op mooie afstand van elkaar. Eerst in Sarpsborg, dan Tanumshede bij een groot shoppingcenter, en vervolgens in Kungälv, waar de bestuurder van een Tesla de AC-laadplaats vrij maakt voor mij. Daarna kijk ik even in de stad Kungsbacka waar onduidelijkheid bestaat over wat voor laadpaal daar nu staat. Het blijkt slechts een 3,7kW te zijn. Na even te rekenen weet ik dat de 11kW lader in Falkenburg binnen het bereik ligt, en dat is 3 keer zo snel. Ik heb met Jens, de ‘Miljöchef’, afgesproken dat ik hem op zijn mobiel zal bellen als ik daar ben, zodat ik dan een pincode van hem krijg waarmee ik de laadpaal kan activeren. Als dat maar goed gaat, want een alternatief heb ik dan niet. Maar om nog een beetje op tijd in København aan te komen, heb ik minimaal een 11kW laadpaal nodig. Dus daar ga ik voor. Bij aankomst in Falkenberg bel ik hem op. Hij gaat het regelen. Even later belt hij me terug en noemt de 6-cijferige pincode. Deze toets ik in op de laadpaal en een paar seconden daarna hoor ik “klik”. Hoera, het laden begint! Nu alleen anderhalf uur wachten. Dit is nog een zwakke plek in de hele route, want alle andere trajecten zijn te overbruggen met een 22kW of 43kW laadpunt. Nu ben ik al blij dat dit laadpunt er is, want het volgende laadpunt is pas over 111km in Ödåkra bij de IKEA. Eigenlijk is het maar goed dat ik hier nu met een Renault Zoe ben, want de meeste andere elektrische auto’s (Tesla Model S uitgezonderd) kunnen bij een 11kW laadpaal maar met 1 fase laden, en dan duurt het nog 3x zo lang. De cameleon-lader in de Zoe die met vermogens van 3 tot 43kW AC kan laden, bewijst zijn dienst dus maar weer eens.
Als ik om 18:30 kom aanrijden bij de IKEA, zie ik van afstand een BMW i3 staan bij de enige 22kW laadpaal, en ik wil graag snel laden, want ik heb nog maar 10% batterijlading over!

Maar gelukkig staat hij er net naast, en is de semi-snellader vrij. Vanaf hier is het nog maar net iets meer dan 100km tot København, dus dit is de laatste stop onderweg.

Ik heb een klein uurtje de tijd, en nog niet eerder bij IKEA gegeten. Hoog tijd dus om een typisch Zweeds gerechtje te gaan proeven. Ik bestel “Grönsaksbullar med bönsallad” (Vegetarische balletjes geserveerd met een gemengde bonensalade). Het is erg smakelijk en nog gezond ook.

Om half 8 ga ik weer onderweg, om vervolgens Zweden te verlaten via de Sontbrug terwijl ik wordt getrakteerd op een prachtige zonsondergang, die mooi wordt vastgelegd door mijn dashcam.

Om 20:30 kom ik bij het Hotel in København aan, en kan ik nog net een pizza bestellen in Restaurant Milano. Terwijl ik eet, wordt ook Zoe weer opgeladen bij de bijzonder groene laadpaal van Clever.

 

9-9-2015 København – Hamburg [479]

Zowel op de heen- als op de terugreis gebruik ik in Denemarken alleen oplaadpunten van Clever. Ik zou ook laadpunten van E.ON kunnen gebruiken, maar als buitenlander kun je daar op dit moment alleen telefonisch met credit card betalen, en dan nog betaal je een relatief hoog vast bedrag. Vandaar dat ik die maar heb overgeslagen. Via Slagelse, Odense, Kolding en Haderslev verloopt de reis voorspoedig. Totdat 20km voor Padborg de snelweg voor mijn neus wordt afgesloten.

Alle voertuigen moeten de snelweg via de uitrit verlaten, en daarna moet je het zelf maar uitzoeken. Snel zoom ik weer uit op de kaart van de navigatie, en kies een weg die ook bij het volgende oplaadpunt uitkomt. Dit blijkt de weg te zijn die de meeste mensen nemen, maar toch stroomt het verkeer nog redelijk door. Ik heb om 17:00 uur in Neumünster afgesproken met Marc, om een pakketje op te pikken dat naar Nederland moet. Ondanks de vertraging kom ik precies op tijd aan. Terwijl Zoe aan de snellader hangt, laden we de spullen in mijn auto. Tijdens het opladen zie ik dat de batterijtemperatuur is opgelopen tot een nieuw record: 47°C! Uit metingen blijkt dat bij een dergelijk hoge temperatuur de snelheid van het laden iets wordt beperkt om de batterij tegen oververhitting te beschermen.

Om 18:30 kom ik aan bij Landhaus Ohlstedt in Hamburg, een bijzonder mooi hotel vlak bij een groot bos.

Achter het hotel mag ik m’n auto gratis opladen aan een gewoon stopcontact.

 

10-9-2015 Hamburg – Thuis [455]

Het is mooi weer, en voordat ik aan de laatste etappe terug naar huis begin, ga ik eerst nog even lekker hardlopen in het bos. Dan kom ik maar iets later thuis. Het is tenslotte vakantie. Ik weet met de poetsdames te regelen dat ik ze mijn kamer als laatste zullen schoonmaken, zodat ik na het joggen nog even snel kan douchen voordat ik vertrek.
Om 12:00 uur heb ik alle spullen weer in de Zoe geladen, en ga ik op weg naar huis. De eerste stop is langs de A1 in Neu Wulmstorf bij de McDonald’s. In eerste instantie kan ik de laadpaal niet vinden, maar dan blijkt dat een grote fossiele BMW op de enige laadplek hier heeft geparkeerd en de paal staat dusdanig dat ik er vanaf een andere plek niet bij kan komen. Dus parkeer ik er strak achter, fotografeer het nummerbord, en loop de McDonald’s in. Ik leg de situatie uit, en vraag of ze het nummerbord om kunnen roepen. Dat blijkt niet te kunnen, of ze willen het niet doen. Maar ik heb geen zin om lang te gaan zitten wachten totdat die BMW-bestuurder terug is, dus vraag ik of ze de paal voor mij wil activeren terwijl ik er zo achter sta geparkeerd. Dan onderbreken we het laden wel als ie terug komt. Na veel aandringen wordt daarmee ingestemd. Terwijl we samen naar buiten lopen, blijkt dat de bestuurder inmiddels al bij z’n auto is. Hij zegt dat ie het bord niet gezien heeft. Tuurlijk… Hij heeft het bord zowat omver gereden, en het staat er in koeienletters op. Maargoed ik laat ‘m gaan, dan kan ik tenminste laden.

Op het volgende stuk autobaan geldt alleen een adviessnelheid van 130 km/h, en de volgende snellader is slechts 67km verder. Een mooie gelegenheid om de topsnelheid van de Zoe eens goed te testen. De begrenzing zorgt er voor dat de Zoe niet harder wil dan 141 km/h op de teller. (In werkelijkheid rij je dan 137 km/h.)

Het vermogen om deze snelheid constant te kunnen rijden schommelt rond de 33kW. Dat is ongeveer net zoveel als het vermogen van 15 waterkokers bij elkaar. Het verbruik komt dan op 240 Wh/km. En als je de oplaadverliezen meetelt, wordt het zelfs 274 Wh/km. De actieradius bij deze snelheid is dan nog maar 92km, en dat is ongeveer de helft van wat mogelijk is als je constant 80 km/h zou rijden. Oftewel, een duidelijk voorbeeld dat hoge snelheid echt veel meer energie kost.

Na stops in Oyten en Emstek kom ik aan bij de snellader in Osnabrück. Maar, wat is hier gebeurd? Ik herken de plek bijna niet meer! Het terrein waar de lader staat is compleet afgezet en wordt gerenoveerd. Ik parkeer de auto langs de hekken, en ga poolshoogte nemen bij de snellader. Hij is nog wel actief, maar de vraag is of ik er nog met de auto bij kan komen? De bestrating is verwijderd, maar de ondergrond voelt wel stevig aan, en aan het eind van de hekken is een smalle opening. Ik heb geen zin om naar een minder snelle lader in de buurt te gaan, dus ik waag het er op en rij door de smalle opening tot zo dicht mogelijk bij de paal. De kabel haalt het net, en de lader doet het gelukkig prima.

Links: tijdens de renovatie. Rechts: zoals het er op de heenweg nog uitzag.

Na Osnabrück kan ik kiezen uit twee routes. De veilige route via Hengelo en Arnhem met Fastned laders, of de kortere route via Münster en Wesel met nog onbekende laadpalen. Met alles wat ik onderweg heb meegemaakt durf ik wel een gokje te nemen, en neem de kortste route. Als het goed gaat hoef ik dan nog maar een keer te laden.

Dortmund-Ems-Kanal.

Als ik bij de laadpaal in Dülmen aankom, blijkt deze precies tussen twee stofzuigerparkeerplekken te staan, die toevallig allebei bezet zijn.

Maar gelukkig zijn ze beide snel klaar, en ik sluit mijn ZOE aan op het linker stopcontact van de RWE laadpaal. Maar dan gaat het mis. Het lampje in de neus van de ZOE kleurt rood, en de bekende melding “Accu laden niet mogelijk” verschijnt op de display! Ook als ik de stekker aan de rechterkant van de paal aansluit, licht het lampje meteen rood op. Moet dit nu echt weer bij de laatste laadpaal voordat ik thuis ben gebeuren? Ik reset ik de boel door de auto af te sluiten, en 5 minuten te wachten. Daarna probeer ik het opnieuw, en stop nu de stekker aan de rechterkant in de paal. Als het nu niet lukt, ga ik naar een andere laadpaal vlak in de buurt. Maar het lampje in de neus van de Zoe blijft nu blauw, en een paar seconden later hoor ik ook aan de pieptoon dat het laden is gestart. Het linker stopcontact zal waarschijnlijk wel een storing hebben of zo, maar de rechterkant doet het gelukkig wel.
Via de snelweg zou het nu nog 134km zijn tot ik thuis ben, maar om geen risico meer te nemen zal ik een stuk binnendoor rijden via Wesel (B58). Dit is ongeveer 20km korter.
Om 19:40 uur is de batterij weer voor 99% opgeladen, en dan ga ik onderweg. Rond half 9, passeer ik de blauw verlichte brug bij Wesel, met mooi avondrood aan de horizon.

Drie kwartier later, met nog 10% batterijlading over, ben ik thuis, en heb ik in totaal 4400 km afgelegd!

 

Nawoord

De laadpauzes waar mijn Zoe tijdens de vakantie regelmatig last van had, zijn inmiddels opgelost door middel van een software update die uitgevoerd is bij de Renault garage. Hierdoor zal ik bij toekomstige lange ritten minder lang hoeven te stoppen bij laadpalen, en daarmee een hogere gemiddelde snelheid (inclusief opladen) moeten kunnen halen dan dat ik nu had.

De Noorse elektrische auto vereniging heeft nog steeds de foto, waar mijn Zoe in het midden staat, als omslagfoto op hun Facebook staan. Dat voelt wel als een eer.

Het kruintje van de ananas heeft de reis ook overleeft, en staat nu in een potje, zodat deze kan gaan wortelen en er weer een nieuwe ananasplant uit kan groeien 🙂 .

 

Conclusie

Ik heb bij deze reis bewust de grenzen van het opladen van de huidige oplaadstructuur opgezocht. Ondanks dat niet alles vlekkeloos verliep, ben ik toch overal kunnen komen waar ik wilde.
In de toekomst zullen er steeds meer en betere laadstations worden aangelegd, zodat dit soort reizen steeds eenvoudiger worden.
Wat nog wel een nadeel is, is de verscheidenheid aan laadpasjes en Apps die je nodig hebt om in het buitenland te kunnen laden. Ook hier wordt hard aan gewerkt.

 

Cijfers

Totaal gereden afstand: 4401,5 km
Totaal aantal keer opladen: 55
Totaal geladen energie: 808,222 kWh
Totaal verbruik: 697 kWh
Oplaadverliezen: 13,8%
Gemiddeld verbruik (inclusief oplaadverliezen): 183,62 Wh/km
Gemiddeld verbruik (zonder oplaadverliezen): 158 Wh/km
Totale kosten van opladen: €194,06

Datum d-m-jjjj	Rit	Afstand	Tijd	Gemiddelde snelheid inclusief opladen
24-8-2015	Gennep – Lübeck	575 km	08:00 – 19:00 (11 uur)	52,3 km/h
25-8-2015	Lübeck – København	477 km	09:00 – 19:15 (10¼ uur)	46,5 km/h
26-8-2015	København – Sarpsborg	535 km	09:00 – 22:00 (13 uur)	41,2 km/h
28-8-2015	Sarpsborg – Geiranger	540 km	09:40 – 22:10 (12½)	43,2 km/h
1-9-2015	Geiranger – Hjelle	48 km
5-9-2015	Hjelle – Oslo	460 km	09:30 – 21:30 (12 uur)	38,3 km/h
8-9-2015	Oslo – København	621 km	08:30 – 20:30 (12 uur)	51,8 km/h
9-9-2015	København – Hamburg	479 km	09:30 – 18:30 (9 uur)	53,2 km/h
10-9-2015	Hamburg – Gennep	455 km	12:00 – 21:15 (9¼ uur)	49,2 km/h

 

Voorbereiding

Oplaadpasjes:

Apps op de telefoon:

VLNR: Renault ZE, ChargeMap, e-kWh voor RWE laadpalen in Duitsland, Fastned, goCharge (o.a. Noorwegen).

 
Extra 3 fasen mobiele oplader, ook geschikt voor een gewoon stopcontact:


(Hiervan heb ik deze keer alleen de stekker voor een gewoon stopcontact nodig gehad.)

 
Credit card registreren bij Autopass voor de tolpoortjes in Noorwegen.
Hotels boeken via Trivago en Booking.com. Het voordeel hiervan is, dat je al je hotels in een App op je telefoon hebt staan, en dat je vaak nog tot 24 uur van te voren kan annuleren of wijzigen.

 

Dankwoord

De volgende bedrijven, hotels en personen hebben voor mij de reis mogelijk gemaakt. Dank hiervoor!
Norsk elbilforening [www.elbil.no]
Fortum [www.fortum.no]
Grønnkontakt [gronnkontakt.no]
Clever (Denemarken) [www.clever.dk]
Jens Melin van Energi Bjuder Falkenberg (Zweden)
Statoil
EWE (Duitsland) [www.ewe.de]
Fastned (Nederland) [www.fastned.nl]
Filip van Rickstal [www.fivari.be] (Maker van de 3 fasen mobiele oplader)
Renault Sweden
Renault Nederland
Lilian Wijnhoven

 

Links

Norsk elbilforening: Uitnodiging EV festival in Geiranger!
Norsk elbilforening: From the Netherlands to Geiranger: – No problem!
tu.no: Harm (44) kjørte elbil fra Nederland til Geiranger
Norsk elbilforening: Verslag eRally
Youtube: eRally Geiranger 2015: Taking electric vehicles out of town!
Norsk elbilforening: Velen zagen de video al