Als je in een bedrijfspand TL verlichting hebt toegepast moet dat binnen 1 jaar worden vervangen door LED verlichting. Voor alle bedrijfspanden geldt namelijk vanaf 1 juli 2020 de LED verplichting (Tweede kamerbesluit 15 november 2018). Een enorme uitdaging voor installerend Nederland. Bij grote installaties kan het voorkomen dat installatieautomaten en het toegepaste schakelmateriaal de inschakelpiek die ontstaat bij het gelijktijdig aanzetten van veel LED lampen niet aan kunnen. Gelukkig zijn hier oplossingen voor.

Er zijn 3 verschillende methoden van ombouwen van TL naar LED waar je voor kan kiezen:

1. Retrofit LED, een Ledlamp in de vorm van een TL buis wordt in een bestaand, aangepast, armatuur geplaatst.
2. Ombouwset LED lamp, een bestaand armatuur wordt omgebouwd en geschikt gemaakt voor LED lampen en een driver.
3. Nieuwe LED armaturen plaatsen.

LED verlichting schakelt in met grof geweld

Elke van de boven genoemde oplossingen heeft zijn eigen voor en nadelen. Een gezamenlijk aandachtspunt is de inschakelpiek. LED verlichting wordt gevoed door LED drivers. Elke afzonderlijke LED driver heeft een inschakelpiek die verschilt per type maar kan oplopen tot 80x Inom. Bij het overstappen van tl naar LED kunnen bestaande installatieautomaten en het toegepaste schakelmateriaal de inschakelpiek niet aan.

 

Hier boven de inschakelstroom van 76,24Amp. bij 90° doorgang. De belasting is slechts 936W de nominale stroom is 4Amp. Er is hier dus sprake van een inschakelpiek van 20 x Inom.

Gemeten in het Olino Labs.

Het inschakelen van tl-verlichting veroorzaakt ook een inschakelpiek, maar deze is met drie tot vijf keer Inom. beduidend lager. Bestaande installatieautomaten zijn hierop berekend, dus veroorzaakt dit geen problemen. Vervang je echter TL één op één door LED, dan ontstaat in de nieuwe situatie een piek die wel tien keer hoger kan zijn. Bij 2 of 3 LED-armaturen is dit meestal geen probleem, maar als meerdere armaturen tegelijk worden ingeschakeld dan geeft dat wel problemen.

Hoe ontstaat deze inschakelpiek?

Elke LED lamp wordt gevoed door een LED driver. In deze LED driver wordt 230V wisselstroom omgezet naar 4-24V gelijkstroom. Deze omzetting wordt ondermeer door condensatoren verzorgd. Deze veroorzaken de inschakelpiek.

Meetresultaten Olino Lab in Veldhoven

Het Olino Lab in veldhoven heeft een meting gedaan. De meting laat zien dat zelfs bij een lichte belasting er al een flinke inschakelpiek waarneembaar is. Door het plaatsen van een Limiter wordt de stroom gedurende korte tijd beperkt. Dit is voldoende om de piek te voorkomen.

Meting	Driver	Limiter	P	Ipiek 90°	Inom.
1.0	Linia no load	zonder	0,4	22,15	0,002
1.1	Linia	zonder	33,2	21,85	0,144
1.2	Linia	met	33,3	9,69	0,145
2.1	Tridonic	zonder	35,7	13,41	0,155
2.2	Tridonic	met	36,8	7,16	0,160
3.1	Linia+Lix	zonder	68,8	34,97	0,299
3.2	Linia+Lix	met	70	11,10	0,304
4.1	Lamp2	zonder	334	29,72	1,452
4.2	Lamp2	met	334	15,42	1,452
5.1	Lamp2+V	zonder	936	76,24	4,070
5.2	Lamp2+V	met	936	14,31	4,070

De belasting bij meeting 5 is slechts 936W de nominale stroom is 4Amp.

Afhankelijk van het moment van inschakelen zal de inschakelpiek van grote verschillen. Bij een 0° doorgang is de stroom relatief laag, maar nog steeds aanzienlijk. De inschakelpiek is 9,1Amp – 14,31Amp. Bij 170° lijkt de piek laag maar loopt de stroom in het negatieve deel van de sinus nog flink op, omdat nooit te bepalen is wanneer de verlichting wordt ingeschakeld moeten we uitgaan van 90°.

Problemen voor installatieautomaten

Bij bestaande installaties schakelen de installatieautomaten uit als gevolg van de hoge inschakelpiek. Je kunt ervoor kiezen om zo’n automaat te vervangen door een C-type, maar dit kan alleen als de veiligheid dit toelaat.(NEN 1010 Tabel 53.F.2 Maximale lengte beveiligde leidingen). Maar zelfs door het toepassen van een C-type automaat is het probleem niet opgelost. De piek wordt hierdoor namelijk niet voorkomen.

 

Waarom is er geen installatieautomaat die hier tegen kan?

Dat heeft te maken met de veiligheid. Als een kortsluitstroom optreed moet de installatieautomaat na een vastgestelde tijd (Nen 1010 tabel 41.1) uitschakelen, omdat anders de installatie blijvend beschadigd raakt.

Problemen voor schakelaars en bewegingssensoren

Bij het toepassen van schakelaars of aanwezigheidssensoren zal een hoge inschakelpiek door het inschakelen van LED verlichting binnen korte tijd de contacten beschadigen. Deze branden in waardoor er brandgevaar ontstaat. Ook kunnen de contacten vastbranden waardoor de schakelfunctie niet meer werkt.

Led Limiter beperkt inschakelstroom

Het probleem zou eigenlijk in de LED driver moeten worden aangepakt, omdat deze over de hele wereld worden geproduceerd, is het onmogelijk om dit te reguleren.

Wat kunnen we er dan aan doen om de inschakelpiek te voorkomen?

Het antwoord is eigenlijk vrij eenvoudig: zorgen dat er niet meer stroom kan lopen dan dat er gewenst is. Door de toepassing van een Led Limiter wordt de inschakelstroom van een LED driver begrensd en is er geen inschakelpiek meer.

Een goed voorbeeld van het toepassen van een Piekstroom Limiter is de Led Limiter van Isolectra. Deze is samen met een aantal klanten ontwikkeld en is eenvoudig te installeren tussen de schakelaar of bewegingssensor en de ledverlichting.

Meer weten? https://isolectra.nl/content/nieuw-de-isolectra-led-limiter

Alle genoemde metingen in deze Blog zijn uitgevoerd door het Olino Laboratorium in Veldhoven.