‘Kan onze school niet energiezuiniger?’ Die vraag stelde een groep havo-leerlingen van het Ichthus College in Kampen zichzelf. Onder leiding van DWA deden de scholieren onderzoek naar mogelijke energiebesparende maatregelen. De school bleek inderdaad wel wat energie te kunnen besparen. Eén maatregel is meteen ingevoerd: er zit een tijdschakelaar op de snoepautomaten.

In eerste instantie kwam via de gemeente Kampen het verzoek voor een Energielabel voor de school en een thermografisch onderzoek. De achterliggende vraag was: hoe kunnen we energie besparen op deze school? De leerlingen hadden al wel wat ideeën, maar de benodigde materialen zoals aanwezigheidsensoren, energiezuinige verlichting CO2 meters en energiemeters waren niet beschikbaar op de school. Samen met Rik Altena van DWA maakten de scholieren een plan voor de verschillende energie- en meetonderzoeken op het Ichthus College.

Aanwezigheidsdetectie in toiletten

Anne-Wil en Rianne vonden het raar dat de verlichting in de toiletten altijd aan is onder schooltijd. “Je kunt hier het licht niet achter je uit doen”. De verlichting van de toiletten is meegeschakeld met de gangen. Hierdoor blijven de (spaar)lampen altijd branden. Om het effect te meten van aanwezigheidsdetectie is een energiemeter geplaatst in een standaard toilet en in een toilet met aanwezigheidsdetectie. Door het plaatsen van aanwezigheidsdetectie kon wel 97% bespaard worden! Rianne: “Een aanwezigheidsdetector “ziet” of er iemand aanwezig is in het toilet doordat de gebruiker warmer is dan het toilet. Dan gaat het licht aan. Als de gebruiker weg is, schakelt hij de verlichting na 1 minuut weer uit.”

Anne-Wil neemt aan het eind van de dag de meterstanden op in het toilet met aanwezigheidsdetectie

Snoepautomaten

De snoepautomaten stonden altijd dag en nacht aan. Onzin natuurlijk. Door gebruik te maken van een tijdschakelaar staan de automaten nu vijf dagen per week hooguit acht uur aan. “De aanschaf van de tijdschakelaar is snel terugverdiend”, vertelt teamleider André IJzerman trots.

Ventilatie

Ook de kwaliteit van het binnenmilieu werd onderzocht. Met twee CO2-loggers werd in hun eigen schoolgebouw (onderbouw) en in de naastgelegen bovenbouw onderzoek gedaan. Het verschil was duidelijk. “Onze eigen school heeft ventilatie en de bovenbouw niet”.

CO2 niveau (ppm) gemeten over de dag (bovenbouw)

CO2 niveau (ppm) gemeten over de dag (onderbouw)

Na debietmetingen in de onderbouw werd 800m3 per lokaal vastgesteld. Zonder enige moeite werd op basis van de ISSO 89 het binnenmilieu op de onderbouw voorzien van een A-niveau en de bovenbouw kreeg een D-niveau.

leerlingen meten het ventilatiedebiet in de onderbouw

Binnentemperatuur

Een aantal leerlingen wilden energie besparen door de verwarming lager te zetten en een warme truiendag te houden. Hiervoor werd eerst een meting gedaan van de binnentemperatuur en de keteltemperatuur. Het bleek dat de school ook op zaterdag en zondag verwarmd werd. Bij navraag bij de conciërge bleek dat de school dan inderdaad in gebruik is. Wel kon de binnentemperatuur met een graad verlaagd worden. Ook vonden de leerlingen op zondag een rare piek. Ingeborg: “De piek werd veroorzaakt doordat de zon om 16-uur ’s middags precies op de logger geschenen geeft”

Maartje plaatst een temperatuurlogger op een CV-leiding

Ingeborg, Niesèt, Hannah en Maartje analyseren de verwarmingtrends van de school

Binnentemperatuur onderbouw

Verlichting

De aanwezige verlichting was al hoogfrequent. Wel konden de armaturen voorzien worden van een nieuw voorschakelapparaat met daglichtsensor en TL 5 lampen. Met dit concept kan waarschijnlijk 40% energie bespaard worden! Rob Frees van Greenfox gaf hierover een presentatie met een aantal leerzame filmfragmenten.

Presentatie over verlichting

Thermografisch onderzoek

De groep leerlingen heeft samen met Maarten Ouwehand een thermografisch onderzoek gedaan naar de isolatie van de school. Die bleek goed te zijn al was er wel wat warmteverlies bij de pilaren.

Bas (leerling) : We hebben onderzocht hoe goed de school geïsoleerd is. Hiervoor hebben we ‘s ochtends vroeg infrarood foto’s gemaakt van de school. Als een stukje rood / wit is op de foto, dan is het slecht geïsoleerd en laat het veel warmte door. Dat zie je ook op de infraroodfoto van ons zelf. De jassen isoleren goed, broeken veel minder goed. Meiden die een strakke broek dragen, zijn helemaal slecht geïsoleerd doordat er bij hun geen lucht tussen de huid en broek zit. Op de foto kun je zien dat het bij de pilaren van de school en de roosters slecht geïsoleerd is. De roosters dichtmaken kan niet want dan kunnen we niet meer ventileren.

Thermografische foto schoolgevel

Thermografische groepsfoto (De meeste warmte ging verloren via onszelf!)

Wethouder Treep:
“Dit is een prachtig project met onderwijskundige klasse! Hier is ongelofelijk veel geleerd met leren door doen en niet uit boeken. Daardoor vergeten ze dit nooit weer. Het is een relatief nieuw gebouw, maar toch ontdekken en leren de leerlingen manieren om te besparen door leuke onderzoeken te doen. Er is ook rekening gehouden met de drie P’s (people, planet, profit). Leefbaarheid door te kijken naar het binnenmilieu, energiebesparing door soms simpele oplossingen, maar ook wat levert het op. De leerlingen hebben hun onderzoek en bevindingen aan mij gepresenteerd met een prachtige presentatie. Dit is grote klasse! Ik vind dat we dit project op alle scholen in Kampen moeten doen.”