Als het aan Bombardier, de grootste leverancier van trams ter wereld, ligt dan worden trams draadloos. Hun nieuwe tram, de Primove krijgt zijn stroom via inductie. Dit is contactloze manier van energie overdracht. De Primove is volgens de fabrikant vijf tot zes procent zuiniger dan gewone trams. De gemeente Amsterdam heeft al interesse getoond.

Een eerste prototype

Bombardier, de grootste leverancier van trams ter wereld, heeft recent in het Oost-Duitse Bautzen hun nieuwe prototype van een draadloze tram gepresenteerd. Deze Primove krijgt stroom via inductie, dit is contactloze overdracht van energie. Dezelfde techniek wordt op kleine schaal al toegepast bij het opladen van elektrische tandenborstels of het verwarmen van pannen.

De technologie die gebruikt is bij de Primove zorgt ervoor dat trams over verschillende afstanden kunnen rijden in alle omgevingen zonder de noodzaak van een bovenleiding of “derde-rail”. Dit biedt ook mogelijkheden om trams rond te laten rijden in historische stadscentra zonder dat er bovenleidingen in het zicht komen.

Voordeel voor het vervoersbedrijf

Het Primove systeem biedt de volgende voordelen:

• Onzichtbare energietoevoer
• Eenvoudige installatie
• Geen last van weersinvloeden (bevroren kabels)
• Minder slijtage (en dus minder kosten) doordat er contactloos energieoverdracht plaatsvindt
• Er kunnen kleinere tunnels gebruikt worden omdat er geen hoog dak of 3e rail meer nodig is

De werking

Bij de Primove is de bovenleiding vervangen door een ondergrondse kabel, die tussen de rails ligt. Het elektrische primaire en secundaire circuit zijn gescheiden van elkaar, hetzelfde principe wat ook toegepast wordt in transformatoren. Het primaire circuit is ingebouwd onder de grond en zorgt voor een elektro-magnetische veld. Het secundaire circuit is ingebouwd aan de onderkant in de tram en kan dit elektro-magnetische veld middels spoelen omzetten in elektriciteit waar de tram op kan rijden. De kabel kan eenvoudig verwerkt worden tussen de rails. De verbonden segmenten in de grond, die het primaire circuit vormen, worden alleen volledig aangezet als de tram er helemaal boven is. Dit zorgt ervoor dat het systeem veilig is en ook toegepast kan worden in voetgangers gebieden.

Energie besparing

De tram is voorzien van een geïntegreerd MITRAC energie besparings systeem, welke op het dak van de tram gemonteerd is. Dit systeem bestaat uit condensatoren die de energie opslaan zodra de tram begint te remmen en weer gebruikt kan worden bij het accelereren van de tram. Uit testen met “light-rail” voertuigen in Mannheim sinds 2003 blijkt dat men hiermee tot 30% kan besparen op het energie verbruikt. Dit zorgt weer voor minder emissie en minder kosten.

Toepassing in voetgangersgebieden

Het systeem kan zonder problemen in voetgangersgebieden als de Amsterdamse Leidsestraat worden gelegd.” De Primove is volgens de fabrikant vijf tot zes procent zuiniger dan gewone trams.

In aanschaf en aanleg is de Primove tot dertig procent duurder, als het om bestaande lijnen gaat. Volgens Dr Carsten Struve, directeur “Advanced Technology Development Bombardier Transportation”, verdient de investering zich in zes tot tien jaar terug, omdat geen onderhoud meer nodig is aan de tramdraden. Bij nieuwe lijnen zijn de aanlegkosten ‘beduidend lager’.

De toekomst

De eerste Primovetrams worden in 2010 geleverd. Ook bestaande trams en tramlijnen kunnen van het systeem worden voorzien. ”Aan metro’s of treinen zijn we nu technisch nog niet toe. Maar in vijf of tien jaar kunnen we die ook draadloos maken. Zelfs hogesnelheidstreinen behoren tot de mogelijkheden.”, zegt Dr Carsten Struve. Bombardier droomt al van draadloze trolleybussen en, ooit, inductie-auto’s.

Bombardiers grootste concurrent Siemens, de leverancier van de Amsterdamse Combinotram, zegt ook aan draadloze trams te werken en ook de nummer drie, het Franse Alsthom, heeft een systeem in de planning. Bombardiertrams rijden in Den Haag en Rotterdam.

Ook toepasbaar in elektrische auto’s?

Dit klinkt prachtig, een elektrische auto, die zichzelf van energie voorziet tijdens het rijden en daarnaast ook zijn accu’s oplaadt,maar wat zijn de praktische consequenties? Bij de tram zit de kabel tussen de rails in het midden,maar hoe gaat dat op de weg? Een autosnelweg kent vaak vele rijstroken. Een kabel in het midden van elke rijstrook zou kunnen,maar zou veel freeswerk vergen en wereldwijd zou er enorm veel koperen kabel nodig zijn. Misschien zijn er andere mogelijkheden?

De technische dromers van Bombardier moeten toch ook over de haalbaarheid hebben nagedacht.

Om de discussie op te starten heb ik al een eerste idee: als je de kabel nu eens aan een zijde van de weg ingraaft en na bijv. 500 meter onder de weg doorschuift of infreest naar de overzijde van de weg en daarna weer 500 meter ingraaft enz. hoef je in ieder geval minder werk te verzetten en is er minder kabel nodig. De auto’s rijden op alle rijstroken over de inductiekabel en trekken naar behoefte een stroomstoot die wordt opgeslagen in een module met een aantal condensatoren.

Met behulp van deze energie wordt gereden en de accu’s opgeladen. Omdat de accu’s vol zijn kan het laatste stuk naar de woonwijk altijd worden afgelegd en hoeven er alleen kabels ingegraven te worden in de hoofdstraten in de steden en bij de snelwegen. Voor het afrekenen van de verbruikte stroom is wel een systeem te bedenken en het verrekenen van de kilometerheffing zou op deze manier ook geregeld kunnen worden.

Wat vind je zelf van dit idee? Is het haalbaar en wat kan het opleveren?

Laat je mening horen.

Bronnen

• Geen draadje meer boven de tram (Parool.nl)
• Fabrikant Bombardier