Een Franse organisatie Les Amis de la Terre (de vrienden van de aarde), roept op tot het uitschakelen van alle verlichting voor 5 minuten, als symbolisch gebaar naar de presentatie van een nieuw VN-rapport over klimaatverandering in Parijs. Hoe zit dat nu?

Les Amis de la Terre

Les Amis de la Terre is een organisatie voor de bescherming van de mens en zijn opgeving, die op democratische en solidaire wijze handelt. Zij voeren acties om de bevolking te mobiliseren en nemen deel aan onderhandelingen op lokaal, nationaal en internationaal niveau.
Zij realiseren zich dat de bedrijven, de staat, en de financiële instituten beslissen over de toekomst van de planeet. Via kwaliteitscampagnes voeren zij verschillende acties om het publiek te bewegen tot het nadenken over milieuvraagstukken en om druk uit te oefenen op de politieke en economische beslissers.

1 februari 2007 om 19:55

Een ludieke actie is om alle mensen hun lichten te laten uitschakelen, voor 5 minuten, op 1 februari van 19:55 – 20:00 uur. De reden van deze actie is niet zozeer het besparen van energie, want daarvoor is een eenmalige actie niet genoeg. De reden is een symbolisch gebaar naar de politiek dat op 2 februari in Parijs een nieuw VN rapport presenteert over klimaatverandering; om te laten zien dat het mogelijk is de burgers collectief te mobiliseren voor iets dergelijks urgents als de klimaatverandering.
Tevens is er op 2 en 3 februari een internationale conferentie over het milieu (op initiatief van J. Chirac). Op deze conferentie wordt nagedacht over de oprichting van een Verenigde Naties Organisatie voor het milieu. Er zullen vele “kopstukken” zijn, en een gerichte actie van de Franse bevolking om allen hun stroom uit te zetten zal zeker impact hebben.
Op hun website valt me op dat een hele hoop bedrijven alsook organisaties, maar ook scholen, hotels, gemeentehuizen etc, hun actie ondersteunen.

Metingen

In Frankrijk is Les Amis de la Terre in onderhandeling met de RTE (Réseau de Transport d’Electricité) om de impact van hun actie terug te meten in een abrupte daling van de elektriciteitsconsumptie. Zij proberen deze impact ook weer te geven via hun website.
Het is de vraag of zij de gegevens zullen krijgen en of deze wel nauwkeurig genoeg zullen zijn. In Nederland zal New Energy TV verslag uitbrengen.

Impact op de netspanning

Rijst de vraag of er wel een negatieve impact op de netspanning zal komen; bijvoorbeeld het springen van de netspanning naar hogere waardes wanneer abrupt de lichten om 19:55 uur uitgaan. Het is maar de vraag of de energiecentrales snel genoeg hun energiegeneratie terugdraaien om het te hoog oplopen van de spanning tegen te gaan.
Les Amis de la Terre heeft de RTE (het elektriciteits-vervoerbedrijf in Frankrijk) al geïnformeerd over deze actie, en gaat ervan uit dat de RTE daarvoor passende maatregelen neemt. Dat dit dan goed opgevangen kan worden lijkt me wel waarschijnlijk, gezien de ervaring met de finale van de voetbal wereldcup van 1998; het energieverbruik was laag bij de start van de wedstrijd, en hoog gedurende de pauze (waar veel mensen iets te eten pakten uit de koelkast of klaarmaakten). Blijkbaar nam in enkele minuten het elektriciteitsvebruik toe met het normale verbruik van een stad als Parijs.

Inschatting voor Nederland
Stel alle huishoudens in Nederland zouden hun lichten uitdoen. Zou de Nederlandse netbeheerder Tennet deze abrupte schommeling op kunnen vangen door snel het overschot weg te regelen en daarmee de netspanning op zijn waarde kunnen houden? Op de Tennet website is meer informatie te vinden over onbalans. De mate van onbalans wordt per 15 minuten (de PTE ofwel Programma Tijds Eenheid) berekend in kWh. Als ik kijk naar het overschot op PTE nr 33 op 28 dec 2006(kies tabel, en week 52 van 2006), dan is het maximum geweest een overschot van 140.200 kWh in een kwartier tijd. Dat zou dus een overschot zijn van 561.000 kW voor die 15 minuten. Dit wordt blijkbaar makkelijk weggeregeld.

Nu moeten we nog berekenen welke vermogensvermindering gepaard gaat met het uitschakelen van alle lampen die alle Nederlandse huishoudens hebben. Hiertoe moet ik uitgaan van een bepaald aantal zaken:

1. aantal huishoudens in NL is 7,1 miljoen (bron: cbs)
2. verhouding licht t.o.v. totale jaarverbruik voor huishoudens is 16,1 % ( = 547 kWh / 3402 kWh in 2003)
3. stel dat het licht 3 uur gemiddeld per dag aanstaat, dan is het totale momentane vermogen te berekenen door 547 kWh / 365 / 3 h = 500 W. Dat wil zeggen 500 W aan lichten per huishouden.

We hebben 7,1 miljoen huishoudens, dus dat komt neer op 3,5 GW voor heel Nederland. Dit is 7x zoveel als wat de onbalans was op de 28e december die ik boven als voorbeeld aanhaalde. Ik zou niet weten of Tennet dit overschot meteen en effectief weggeregeld krijgt.

CO₂ vermindering

Alhoewel het niet het de bedoeling was om met deze actie CO₂ te besparen, is het toch leuk om dit uit te rekenen.
Hiertoe moeten we weten hoeveel CO₂ uitstoot er is voor iedere kWh die wij als eindverbruikers consumeren. Na wat zoekwerk, kom ik op het volgende:

1. De mix van Nederlandse energie-centrales genereert elektrische energie met een gemiddelde efficiëntie van 41,1 % (bron: Protocol Monitoring DE Update 2006 tabel 3.3). Dit rendement is voor 2005, waarbij transportverliezen naar de verbruiker meegenomen zijn.
2. Bij verbranding van 1 GJ aan primaire energie, wordt 70,9 kg CO₂ gegereneerd (zie zelfde tabel).
   
   Dus ik reken een kWh bij de eindklant om naar Joule (1 kWh = 3,6 MJ), en bereken hoveel primaire energie daarvoor nodig was (3,6 MJ / 0,411 = 8,76 MJ), en dan bereken ik de uitstoot aan CO₂ (70,9 kg * 8,76 MJ / 1 GJ = 0,62 kg).

   Dus om 1 kWh bij de verbruiker af te leveren, wordt een hoeveelheid van 0,62 kg CO₂ uitgestoten door de Nederlandse energie-centrales.

Welnu, 7,1 miljoen huishoudens * 0,0833 uur * 0,50 kW = 296 kWh. Dit komt overeen met een CO₂ uitstootbesparing van 183 kton CO₂.

Conclusie

Wel of niet doen? Ik zou graag een Nederlandse organisatie zien die zich inzet zoals Les Amis de la Terre in Frankrijk; zodanig dat de actie gemeld wordt bij Tennet en Tennet hierbij maatregelen kan nemen. Maar ook dat het resultaat gemeten wordt in significante vermindering van het verbruik en uiteindelijk ook gepresenteerd wordt aan ons kabinet.
Aangezien ik bovenstaande zaken niet heb aangetroffen in Nederland, lijkt het me beter om het niet te doen.