Iedereen heeft er al van gehoord: Zonnepanelen. Maar hoeveel leveren deze eigenlijk op? Welke typen zijn er allemaal? Mag ik onbeperkt terugleveren aan het net? Klopt het dat stroom uit eigen zonnepanelen nu al goedkoper is dan stroom van de energieleverancier? Op deze en meer vragen ga ik in dit artikel antwoord geven. Lees verder en kom alles te weten over zonnepanelen.

Heb je vragen over zonnepanelen die nog niet beantwoord zijn in dit artikel plaats deze dan als commentaar onderaan het artikel. Andere mensen kunnen hierop reageren en ook ik ga mijn best om nieuwe vragen te beantwoorden.

Hoe werken zonnepanelen?

Zonnepanelen, ook wel pv panelen genoemd, zetten (zon)licht om in elektriciteit en leveren gelijkstroom. Om de gelijkstroom thuis om te zetten naar wisselstroom van ongeveer 230 volt wordt een omvormer gebruikt, ook wel inverter genoemd. Deze stop de stroom in je eigen elektriciteitsnet waardoor apparaten in je huis deze stroom direct kunnen gebruiken. Wek je op een gegeven moment meer zonnestroom op dan je verbruikt dan gaat de rest terug naar je energieleverancier. Voor dit terugleveren wordt je betaald (zie onderwerp salderen).

Wat zijn de verschillen tussen mono-, poly- en dunnefilm zonnepanelen?

• Monokristallijn zonnecellen
  Monokristallijn zonnecellen zijn vervaardigd uit siliciumplakken, die uit een groot donkerblauw “monokristal” zijn gezaagd. Dat kristal is gecontroleerd afgekoeld, waardoor een gelijkmatige structuur en kleurstelling ontstaat.
• Polykristallijn zonnecellen
  Polykristallijn zonnecellen (of multikristallijn silicium) worden gegoten en vervolgens gezaagd. Tijdens het stollen ontstaan verschillende kristallen die het materiaal een onregelmatig geschakeerd uitzicht geven. Het rendement van polykristallijne cellen ligt iets lager dan dat van monokristallijne cellen. Het zonnepaneel heeft een blauwe kleur.
• Amorf silicium zonnecellen
  Amorf silicium zonnecellen (of dunne-film panelen)worden opgedampt op een ondersteunend materiaal. Het voordeel is dat er bij de productie minder materiaalgebruik nodig is en dus milieuvriendelijker te produceren. Voor dezelfde stroomproductie is wel iets meer dakoppervlak nodig.
• CIGS panelen
  Verwachtingen ten aanzien van CIGS panelen zijn hooggespannen. CIS en ook CISG panelen (CIS is de afkorting voor de elementen Koper(C), Indium(I) en Selenium(S) Gallium (Ga)) zijn eveneens op dunne film technologie gebaseerd. De nieuwste generatie CIS-panelen kunnen een efficiëntie halen van 15 procent. CIS panelen presteren goed bij zwak licht omstandigheden. Vooral bij bewolkt weer (diffuus licht)in de winter of op oost of west daken behalen CIS panelen meer opbrengst dan monokristallijne of polykristallijne panelen.

Kunnen zonnepanelen financieel uit?

Investeren in zonnepanelen op je eigen dak is niet alleen goed voor het milieu, maar het geeft ook een bijzonder goed financieel rendement. Bereken hier uw zonnepaneelopbrengst met deze Excel sheet.

Mijn (slimme)meter geeft veel minder geleverde kWh aan dan op het display/App van de omvormer, hoe kan dit?

De stroom die je direct verbruikt wordt niet geregistreerd. Je levert als er thuis apparaten aanstaan dus minder terug aan het net dan de zonnepanelen produceren.

Wat is salderen?

Salderen (Eng; net-metering) is het verrekenen van geleverde elektriciteit aan met verbruikte elektriciteit van het net.
Voorbeeld 1 saldering: Uw zonnepanelen leveren jaarlijks 2.000 kWh. U heeft een verbruik van 3500 kWh, u moet dan dat jaar nog 3500(verbruik) – 2000(opbrengst) = 1500 kWh betalen aan het energiebedrijf.
Voorbeeld 2 saldering: Uw zonnepanelen leveren jaarlijks 8.000 kWh. U heeft een verbruik van 3500 kWh. U krijgt nu geld terug. De energieleverancier zal voor de door uw extra geleverde stroom ongeveer 9 cent per kWh betalen en dit betekent dus 4500 x 9 cent = € 405,00
U betaalt thuis voor een kWh ongeveer 23 cent, dit komt o.a. door de hoge energiebelastingen voor consument en de transportkosten. Verbruikt u uw eigen stroom dan hoeft u hier geen belasting over te betalen. Zie hier de terugleververgoedingen en vastrecht van alle energieleveranciers.

Mag ik zomaar zonnepanelen (laten) plaatsen?

Iedere huiseigenaar die niet in een beschermd stadsgezicht of in een monumentenpand woont, mag zonder vergunning zonnepanelen plaatsen, mits ze niet over de dakrand uitsteken. Bent u huurder, vraag dan aan uw verhuurder toestemming of laat de verhuurder zelf de zonnepanelen plaatsen.

Hoeveel panelen moet ik plaatsen?

Meestal wordt geadviseerd om de verwachte opbrengst gelijk te laten zijn aan het huidige verbruik. Kunt u met paar panelen extra een mooier geheel realiseren, laat dan, indien u de financiële middelen heeft, deze erbij plaatsen. Wellicht dat u in de toekomst meer stroom gaat verbruiken, dan kan het ook zinvol zijn om direct iets meer capaciteit te plaatsen. Een grotere zonnepaneelinstallatie is iets voordeliger dan meerdere kleinere installaties met hetzelfde vermogen.

Ik heb alleen ruimte voor 3 panelen, heeft dit dan wel zin?

Het mooie van een zonnepanelensysteem is dat het makkelijk schaalbaar is. Ook met een heel klein systeem kunt u jaarlijks vele honderden schone kWh-en opwekken. Met een laag stroomverbruik van jaarlijks ongeveer 2000 kWh kunt u met deze 3 panelen al ruim een kwart van uw elektriciteit zelf duurzaam opwekken.

Heb je een omvormer nodig en wat is het?

Ja, de omvormer vormt een belangrijk onderdeel van een set zonnepanelen. Een omvormer, ook wel inverter genoemd, zet de gelijkspanning van de zonnepanelen om in ongeveer 230 volt wisselspanning, zodat de zonnestroom op het laagspanningsnet kan worden gezet en direct gebruikt kan worden voor de huishoudelijke apparaten. De instraling van de zon verandert op een gewone dag snel en vaak. Hoe meer instraling er is, hoe hoger de opgewekte stroom zal zijn. Een omvormer heeft een slimme computer aan boord die steeds op zoek gaat naar het punt op de I/V-curve waar het meeste vermogen (Watt) mee kan worden opgewekt. Deze “Maximum Power Point Tracker” (afgekort: Mppt) verzekert dat de omzetting van elke lichtintensiteit optimaal gebeurt.

Wat is een micro-omvormer en wanneer pas je deze toe?

In tegenstelling tot de de meest toegepaste plaatsing waarbij één omvormer zorgt voor de omzetting van de elektriciteit van alle panelen, wordt ieder paneel van een micro omvormer voorzien. Eén enkele micro-omvormer zal de stroom van één enkel paneel omzetten van gelijkstroom naar wisselstroom. Doordat alle panelen op die manier hun eigen slimme Maximum Power Point Tracking computer hebben en niet meer in serie aan elkaar gekoppeld zijn, worden de negatieve gevolgen van schaduw beperkt tot één paneel. Voor een groot systeem zijn micro-omvormers op ieder zonnepaneel duurder dan 1 centrale grote omvormer (string inverter). Een micro-omvormer wordt vaak direct achter het zonnepaneel gemonteerd. Doordat micro-omvormers vaak beter bestand moeten zijn tegen grote temperatuurwisselingen in alle seizoenen, wordt hiervoor over het algemeen betere en ook duurdere elektronica gebruikt. Op een dak met veel obstakels (schaduw) is het voor de opbrengst beter om micro-omvormers te gebruiken. Micro-omvormers worden ook ingezet als er maar ruimte is voor 1 zonnepaneel, zoals een afdakje.

Zijn Europese panelen beter van kwaliteit dan panelen uit China?

Omdat er zoveel tegenstrijdige geluiden zijn kan ik geen antwoord geven op deze vraag. Het is wel zo dat er in Nederland voor het grootste deel zonnepanelen worden gebruikt die uit China komen. U kunt wel letten op de vermogensgarantie die de meeste leveranciers op zonnepanelen geven.  Garanties van 10 jaar voor 90% van het oorspronkelijke vermogen; en 25 jaar garantie voor 80% van het oorspronkelijke nominale vermogen.

Hoelang gaan zonnepanelen mee?

Er zijn al vele jaren ervaring met zonnepanelen. Zonnepanelen blijven in het algemeen gewoon goed werken. Zelfs in de meest extreme omstandigheden zoals in de woestijn, in de ruimte en op lichtboeien op zee, blijven zonnepanelen hun werk doen. Een gewone hagelbui kunnen ze ook aan, zie filmpje. Zonnepanelen hebben verder weinig onderhoud nodig, met een hoek van 30 graden regenen ze vanzelf schoon. Af en toe schoonmaken van de zonnepanelen met regenwater en zachte spons volstaat. De zwakste schakel van een set zonnepanelen is de omvormer omdat dat het werkpaard is van een zonne-energiesysteem. De verwachte levensduur van een omvormer is ongeveer 10 jaar. Omvormers worden ook steeds beter en soms wordt er een garantie van 10 jaar verstrekt. Bij de fabrikant van micro-omvormers Enphase wordt maar liefst 20 jaar garantie gegeven.

Waarom moet ik letten op het vastrechttarief bij mijn energieleverancier als ik zonnepanelen heb of weinig stroom verbruik?

Als u weinig of geen stroom meer afneemt is de hoogte van de stroomprijs voor de energierekening van ondergeschikt belang. Het vastrecht is bij iedere energieleverancier anders en kan zelfs behoorlijk verschillen. Tip: Vul op vergelijkingssites een verbruik van 1 kWh in (of indien mogelijk zelfs negatief) u ziet nu dat de leveranciers met een laag vastrechttarief er gunstig uitkomen!

Hoe lang kan ik nog salderen?

Niets is helemaal zeker, maar het volledig salderen is nu tot 2020 toegezegd. Mocht het salderen worden afgebouwd dan is er niets aan de hand. U kunt uw eigen opgewekte stroom direct zelf blijven verbruiken zonder daar belasting over te betalen. Er zal misschien een prijsverschil komen tussen de door u geleverde stroom aan het elektriciteitsnet en de verbruikte stroom van het net. Tegen die tijd is het misschien handiger om de wasmachine overdag te laten draaien. In de nabije toekomst zullen vele thuisaccu’s betaalbaar zijn, zodat u een nog groter deel van uw eigen opgewekte stroom kunt gebruiken. Zonnepaneelbezitters zullen ten alle tijden meer voordeel hebben dan niet zonnepaneelbezitters! (Of er moet een anti duurzaamheids-dictatuur aan de macht komen)

Wat is het verschil tussen zonnepanelen en zonnecollectoren?

Zonnepanelen produceren door invallend licht elektriciteit. Zonnecollectoren verzamelen warmte om bijvoorbeeld water te verwarmen, wat gebruikt kan worden om te douchen of om af te wassen.

Waar kan ik beter voor kiezen: zonnepanelen of zonnecollectoren?

Op plaatsen waar veel warm water nodig is, is het beter om te investeren in goede zonnecollectoren. Omdat de prijzen van pv de laatste jaren enorm zijn gedaald, is het plaatsen van zonnepanelen in andere situaties meestal gunstiger. Zonnestroom kan ook tijdens het niet direct benutten makkelijk aan het net worden geleverd en later weer worden benut.

Kan je zonnepanelen ook aan een muur ophangen?

Ja dit kan, houd wel rekening met een mogelijk lagere opbrengst.

Alle energie die nodig is om zonnepanelen te maken verdient zich dat wel terug?

De energie-terugverdientijd van zonnecelsystemen in Nederland was vroeger ongeveer 6 jaar. De technieken zijn steeds meer verbeterd en er is minder materiaal nodig om een zonnepaneel te maken. Uit recent onderzoek naar een goedkopere manier om kristallijne zonnepanelen te produceren is gebleken dat de energetische terugverdientijd nu al onder de twee jaar ligt. In zuid Europa is de terugverdientijd slechts 1 jaar. Hierbij wordt rekening gehouden met de productie, installatie en recyclen van het hele systeem, dus inclusief omvormers e.d.. Het gaat hier over kristallijne zonnepanelen, dit is veruit het meest toegepaste type zonnepaneel. Voor het produceren van dunne film zonnepanelen is nog minder energie nodig.
Als we dus uitgaan van een levensduur voor het systeem van 30 jaar, dan produceert een zonnestroomsysteem in zijn levensduur meer dan 15× de energie die benodigd is om het te produceren.

Moet je een slimme meter hebben als je zonnepanelen laat plaatsen?

Nee, u heeft geen slimme meter nodig. Let wel op dat er op uw huidige meter (zoals op een ferraris) geen terugloopblokkering zit. Heeft u een digitale meter, kijk dan of deze geschikt is voor teruglevering, anders kunt u deze meestal door de netbeheerder gratis laten vervangen door een nieuwe meter.

Moet ik mijn installatie ergens aanmelden?

U mag uw installatie aanmelden, maar er is hier geen wettelijke verplichting voor.

Waar moet ik op letten met plaatsing van zonnepanelen?

Let op of de mogelijke toekomstige schilderwerken nog uitgevoerd kunnen worden. Op een plat dak kan het zijn dat het bitumen moet worden vervangen, doe dit dan voor de plaatsing van de panelen. Omvormers produceren ook geluid. Sommige omvormers produceren redelijk wat geluid (zoals een computer die staat te blazen), andere zijn muisstil. Let op de geluidproductie bij de aankoop als dit belangrijk voor u is. Plaats omvormers vanwege het opstartgeluid bij het licht worden niet in een slaapkamer. Meld de zonnepanelen eventueel aan bij uw opstalverzekering.

De ene dag wekken mijn zonnepanelen meer op dan de andere dag, waar ligt dat aan?

De belangrijkste factor voor de opbrengst van zonnepanelen is de hoeveelheid licht die de zonnepanelen ontvangen.
Temperatuur is ook belangrijk voor de opbrengst. Op een koele heldere dag met wind, produceren zonnepanelen meer stroom dan op een hete windstille dag. (Beide dagen met ongeveer dezelfde daglengte en bewolking). Iedere graad dat het paneel warmer is boven de standaard meetwaarde van 25 graden celcius, scheelt dit ongeveer 0,45% in opbrengst.
Voorbeeld: Op een warme dag stijgt de temperatuur van een paneel, deze komt uit op 65˚C. Dat betekent dus dat we 40˚C hoger zitten dan 25˚C en dus 40 x 0,45% = 18% minder opbrengst hebben uit dit paneel. Het betekent echter ook dat we bij lagere temperaturen dan 25˚C meer opbrengst kunnen halen uit het paneel dan bij de Standaard Test Condities.

Kan je zonnepanelen zelf plaatsen?

Zelf zonnepanelen plaatsen is voor de handige klusser niet heel moeilijk. Let wel altijd op de veiligheid en laat   een extra vrije groep maken in de meterkast door een erkend elektricien. Indien de elektricien toch aan de slag gaat, maak direct reserve groepen aan. In de nabij toekomst zijn de vrije groepen misschien te gebruiken voor de warmtepomp, elektrisch koken en het opladen van de E-auto.

Wat zijn de voor en nadelen van een oost-west systeem op een plat dak?

Heeft u een plat dak dan raad ik u sterk aan om de zonnepanelen (en zeker dunne zonnepanelen) evenwijdig in zowel richting oost als west te plaatsen. U produceert meer uren zonnestroom, dit betekent dat u meer van uw eigen opgewekte stroom kunt gebruiken, wat een voordeel in de toekomst kan zijn als het salderen wordt beperkt. Doordat de panelen platter en bijna tegen elkaar liggen, zijn ze veel minder gevoelig voor wind en is er minder ballast nodig. Per vierkante meter kan er meer vermogen op het dak. U helpt mee aan het stabiel houden van het net, omdat de productie iets beter over de dag wordt verspreid. Er is minder materiaal nodig. De omvormer kan zeker 20% worden ondergedimensioneerd (dat de omvormer minder vermogen heeft dan de zonnepanelen), de kosten van de hele set gaan hierdoor omlaag. De betere zonnepaneelleverancier is te herkennen doordat deze kennis heeft van oost west systemen.

Voorbeeld Oost-West montage zonnepanelen

Hoe kan ik de btw terug krijgen?

Als particulier is het mogelijk om de 21% btw op een zonnepaneelinstallatie terug te krijgen. Volg via deze link stap voor stap zorgvuldig het proces.

Waar kan ik een leverancier vinden van zonnepanelen?

Hier zijn bijna alle zonnepaneelleveranciers te vinden.
Zelf zonnestroom oogsten is niet alleen goed voor je portemonnee, het is ook gewoon leuk.

Dank aan Jan Maarten Fernig voor zijn bijdrage aan de financiële berekening bij het investeren in zonnepanelen. Waar rekening mee te houden met  zonnepanelen op school