Het beleid van Nederland is niet echt duurzaam te noemen. Bewijs daarvan is dat Urgenda de klimaatzaak voor beter Nederlands klimaatbeleid wint. Maar we kunnen zelf het goede voorbeeld geven en daarmee duurzamer bezig zijn en zelfs geld besparen. In dit artikel zal ik beschrijven hoe ik in mijn geval met 10.000 euro investering van een maandelijkse energierekening van 215 euro naar een negatieve energierekening ben gegaan. Ook als je niet duurzaam bent, maar wel geld wil besparen (= niet aan de overheid/energiemaatschappijen betalen) moet je vooral doorlezen.

Daarnaast zal ik allerhande tips geven die ook besparen zonder dat dit veel geld hoeft te kosten. Dit is geschreven vanuit een rationele blik in mijn situatie. Het kan zijn dat de keuzes voor jouw situatie anders zijn, niets mis mee. Maar mogelijk geeft onderstaande informatie andere gezichtspunten. In ieder geval is mijn bijdrage maar een druppeltje op een gloeiende plaat. Voor mensen die er even voor willen gaan zitten en willen weten hoe slecht ervoor staat, kan naar de Engelstalige documentaire “Before the Flood” van National Geographic kijken.

Als iedereen gaat bezuinigen, gaat de regering failliet. Ze houden je het liefst in een wurggreep. Kortom: het is een kat- en muisspelletje om belastingcenten i.p.v. dat het om het milieu gaat hier in Nederland. De regering wil niet dat je bezuinigt want dan komt er minder belasting binnen. Ik probeer zoveel mogelijk los te komen hiervan door zonnepanelen om het hele eigen verbruik af te dekken, het verwarmen en koken op stroom om bijna gas-loos te zijn en een elektrische auto. “Een beter milieu begint bij jezelf” is een oude kreet die steeds meer van toepassing is, als je dat voor jezelf toepast!

2.  Gasverbruik verlagen van de HR CV ketel

In 2006 is er een nieuwe HR CV ketel gekomen. Het gasverbruik van mijn 550 m3 half vrijstaande woning uit 1991 is niet gering. Ons huis is redelijk geïsoleerd, heeft ‘oud’ dubbel glas, de spouwmuur en zolder is geïsoleerd met piepschuim bij de bouw door de vorige eigenaar. Geen vloerverwarming, gewone radiatoren, geen centrale afzuiging. Voor energieverbruik betaalde ik 215 euro in de maand, het merendeel voor gasverbruik. Zie hier beneden het historische gasverbruik:

Het gasverbruik voor verwarming per gewogen graaddag laat de jaren beter vergelijken:

Je ziet dat in de periode voor 2012 het gasverbruik voor verwarmen ongeveer 0.70 m3/graaddag was. In 2011/2012 ben ik begonnen met het gasverbruik te verlagen. En dat kan vrij eenvoudig. Volgende tips:

• Draai in de ruimtes waar bijna niemand komt de radiatoren dicht
•  Zet de verwarming overdag een graadje lager
•  Zet de verwarming een uur voordat je naar bed gaat uit en wanneer er niemand thuis is
• Gebruik radiatorfolie aan de achterkant van de radiatoren
• Isoleer leidingen in ruimtes waarin bijna nooit iemand komt
• Voorkom tocht, gebruik tochtstrippen waar nodig
• ’s avonds gordijnen dicht voor betere isolatie (maar wel zorgen dat de warmte van de radiator niet tussen raam en gordijnen gaat)

Een andere manier om gasverbruik te verlagen is om de HR CV ketel goed af te stellen. Een HR ketel levert meer dan 100% rendement bij een aanvoertemperatuur van rond de 40 graden. Door warmte te halen uit de lucht die afgevoerd wordt (condensatie), krijgt een HR CV ketel een hoger rendement. Met normale radiatoren is 40 graden veel te laag, de ruimtes worden niet genoeg opgewarmd. Echter standaard staan bijna alle HR CV ketels verkeerd ingesteld, namelijk op 80 of 90 graden. Zet de maximale keteltemperatuur op 65 graden of nog lager en er zal meer energie uit de afgevoerde lucht door de schoorsteen gehaald worden (condensatie). Ook zal het comfort verbeteren, omdat de radiatoren gelijkmatiger warm gehouden worden. Zorg ervoor dat de radiatoren goed ontlucht zijn, anders kunnen de radiatoren de warmte niet goed afgeven. Zorg ook dat de waterdruk goed is. De CV installatie is vaak niet optimaal ingesteld, een mogelijkheid is het afstellen van de radiatoren i.c.m. CV ketel (waterzijdig inregelen). Dit heeft nadelige gevolgen voor het energieverbruik en comfort. Door de doorstroming van het water in de radiatoren beter in te stellen, verbetert de warmteafgifte ervan, waardoor het gasverbruik daalt. Hierdoor is er ook een betere warmteverdeling en worden kamers niet meer te warm of te koud ten opzichte van de rest van het huis. Wanneer de radiatoren niet waterzijdig ingeregeld kan worden, kun je ook de radiator kranen meer of minder open zetten per radiator, om zo een goede warmteverdeling over de radiatoren te krijgen. Hier meer informatie over het tunen van je CV ketel.

Zelf heb ik een CV ketel met een ingebouwd boilervat van 20 liter. De temperatuur hiervan kan apart ingesteld worden en zet deze op een lagere temperatuur, maar net hoog genoeg zodat er geen legionella kan optreden, in mijn geval 49 graden bij dagelijks warm water gebruik.

Dit alles heeft geresulteerd in een verbruik van 0.60 m3/graaddag, meer dan 15% besparing t.o.v. de 0.70 m3/graaddag voorheen. Na 2012 heb ik iets heel anders gedaan om het gasverbruik te verlagen, dat volgt later. Want we moeten met ze allen van het gas af.

3.  Isolatie plat dak aan buitenkant

De keuken is gesitueerd in een uitbouw met plat dak vanuit de bouw in 1991. Zover ik weet is dit plat dak niet goed geïsoleerd. Voor de rest is het huis redelijk geïsoleerd. Dubbele beglazing (‘oud’ dubbel glas), spouwmuurisolatie (piepschuim) en dak isolatie (piepschuim). Dus niet de allerbeste isolatie, maar wel een huis met een voorlopig label B. Nog betere isolatie is mogelijk, maar kost ook meer geld, omdat dit achteraf moet gebeuren. Het plat dak is dus iets wat wel aangepakt zou kunnen worden. Isoleren van het plat dak als “warm dak“ zou betekenen dat de randen verhoogd moesten worden, dus relatief duur en niet zelf te doen met mijn linkerhanden. Ik heb besloten het isoleren eenvoudig zelf te doen via isolatie van een omgekeerd dak (buitenkant). Korte samenvatting wat dit betekent.

Omgekeerd dak Isolatie aan de bovenkant van de dakconstructie en de dakafdichting, waarbij het isolatiemateriaal de laatste laag vormt. Dit wordt een omgekeerd dak genoemd. Deze vorm is gemakkelijk bij een bestaand dak dat nog niet aan vervanging toe is. Indien een ballastlaag (onder andere ter voorkoming van het wegwaaien van het materiaal) aanwezig is, zal deze tijdelijk moeten worden verwijderd (let op: het is niet verstandig om de ballastlaag op één plek op het dak te stapelen, in verband met de maximale belasting van het dak!). Hiervoor is slechts het isolatiemateriaal geëxtrudeerd polystyreen (XPS) geschikt. Dit isolatiemateriaal zal, zelfs als het langdurig in een plas water ligt, geen vocht opnemen. Directe zonbestraling zal dit materiaal op den duur verpulveren, daarom is de beschermende ballastlaag van groot belang. Bij het aanbrengen van dit isolatiemateriaal op een bestaand dak, wordt vaak de laatste circa 20 cm vanaf de dakrand niet geïsoleerd om voldoende waterafvoergoot te realiseren.

Dit heb ik dus eenvoudig zelf kunnen doen. Ik heb voor 150 euro XPS hardschuimplaten met sponning gekocht, deze bedekt met dik grondzeil en gratis afgehaalde stoeptegels. Hiermee heb ik goedkoop een warmtelek weggewerkt.

Optioneel zou je er zelfs een groen dak van kunnen maken, door planten als ballast te nemen. Deze houden vocht vast, zodat met een fikse regenbui langzamer het water weer wegloopt.

4. September 2012: aanschaf van zonnepanelen

Energie die je niet gebruikt, hoef je ook niet op te wekken. Hieronder mijn stroomverbruik welke via de energieleverancier afgenomen werd de afgelopen jaren.

Elektriciteit voor 2012 was al teruggebracht door o.a. apparaten uit te zetten die niet gebruikt werden, sluipverbruik tegen te gaan en het overgaan op spaarlampen en LED lampen. Hier nog meer tips en hier om systematisch uw elektrisch energieverbruik terug te brengen.

Bij mij is het energieverbruik voor 2012 afgenomen tot 4100 kWh per jaar. In september 2012 zijn zonnepanelen geplaatst. Mijn dak ligt op zuidwest met een hoek van 50 graden, niet ideaal, maar ook niet slecht. Ik wilde mijn hele elektriciteitsverbruik afdekken, dus heb voor 4900 Wp neergelegd. Het is ook goedkoper in een keer de gewenste systeemgrootte aan te leggen, dan in kleine stapjes. Aangezien ik ook dakramen had, moest ik creatief de 20 zonnepanelen neerleggen. Tevens moest ik rekening houden met schaduw van de buren, dus daarom liggen de panelen zo hoog als mogelijk.

Jaarlijks leveren de zonnepanelen ongeveer 4300 kWh op.

Naast natuurlijk het voordeel van het opwekken van elektriciteit, is het hierdoor in de zomer ook koeler op de zolder, warmer in de winter op de zolder en de dakpannen gaan langer mee. Aan de rechterkant van de foto zie je ook nog net de schaduw van de 2 leibomen. Dit zorgt ervoor dat in de zomer de zon niet de voorkamer in schijnt en dat daardoor het huis koeler blijft. In oktober worden deze gesnoeid, zodat dan juist wel de zon naar binnen schijnt, waardoor er minder verwarming in de wintermaanden nodig is. Dus dit is een voorbeeld van natuurlijke zonwering. De opbrengst van de zonnepanelen varieert natuurlijk per maand en ook per gebied in Nederland. Je kunt hier opzoeken wat je ongeveer kunt verwachten aan opbrengst.

Deze 4900 Wp heeft destijds 8000 euro gekost. Ik kreeg nog een subsidie van 650 euro, dus netto koste me dit 7350 euro. De prijzen zijn nu natuurlijk nog lager. In 2012 heb ik maar een paar maanden opbrengst gehad. Voor meer informatie over zonnepanelen, zie Veel gestelde vragen en antwoorden over zonnepanelen en Olino labs.

Ik heb me ook georiënteerd op een zonneboiler, maar conclusie was dat zonnepanelen meer opbracht dan een zonneboiler. De aanschaf van een zonneboiler is relatief duur en men kan dit beter afdekken met (extra) zonnepanelen.

In 2013/2014 heb ik geëxperimenteerd om bij te verwarmen met een sfeerkachel in de woonkamer. Dit was om te kijken of elektrische verwarming haalbaar was. Met 750 Watt kon ik ’s avonds de woonkamer 1 graad hoger houden, zonder dat de CV ketel extra moest bijspringen. Dat zorgde dus voor minder gasverbruik, maar meer stroomverbruik. Dit gaf me vertrouwen op de volgende stap van het naar beneden brengen van het gasverbruik.

5. November 2014: Airco voor verwarmen

Het zonneoverschot werd afgefikt door bijstoken van een sfeerkachel. Maar ik wou een veel groter deel gas besparen. Al snel kom je dan uit op warmtepompen op basis van water/water of lucht/water. In dit artikel staat ook:

De lucht warmtepomp is de goedkoopste warmtepomp maar eigenlijk alleen geschikt voor bijverwarming in voor en na seizoen. Het apparaat werkt wel in de winter maar bij lage temperaturen bevriest de buiten unit en wordt een verwarmingselement gebruikt om deze weer te ontdooien de COP daalt dan tot 1.0!

Echter dit is al lang niet meer waar. Nadeel van een water/water of lucht/water warmtepompen is dat je een lage temperatuur verwarming moet hebben (LTV). Dus dat betekent vloerverwarming en/of LTV radiatoren. Deze warmtepompen halen hun hoge COP bij een warmwater temperatuur van 35 graden. Dus dit is een heel grote investering wanneer je nog geen LTV hebt en ook de prijs van warmtepomp zelf komt daar bovenop. In mijn situatie niet rendabel te krijgen bij een bestaand huis, met geen vloerverwarming en klassieke radiatoren. Ondanks de huidige subsidie op warmtepompen. En voor een water/water warmtepomp moet je ook nog een grondboring (mogen) doen.

En toen kwam ik erachter dat goede airco’s ook heel goed kunnen verwarmen. En nog beter, ook bij lage temperaturen halen sommige een hoge COP, bij -15 graden Celcius een COP van 3.5! Hier een overzicht van lucht/lucht warmtepompen (airco’s):

• Monosplit < 3 kW
• Monosplit 3-4 kW
• Monosplit 4-5 kW
• Monosplit 5-6 kW
• Multisplit

Belangrijk is dat je kijkt naar de verwarmingscapaciteit bij lage temperatuur en niet alleen naar een hoge SCOP. Multisplit systemen hebben een lagere SCOP, maar kan weer gunstig zijn in prijs wanneer je ook boven wil verwarmen. De kleinere systemen vallen vaak af, omdat deze wel een hoge COP hebben, maar bij lage temperaturen blijft er geen verwarmingscapaciteit over, om je huis warm te houden.

1. Daikin Ururu Sarara Model FTXZ35N/RXZ35N

Ben toen serieus aan het overwegen geweest de airco “Daikin Ururu Sarara” te gaan kopen voor het verwarmen, omdat ik een overschot heb aan ongeveer 300 kWh. En omdat nu allemaal met een sfeerkachel op stroom te blijven opmaken…

Tja, een airco wordt nog niet veel gebruikt voor verwarming. Maar denk dat dit toch wel een veranderende trend is. Grootste nadeel van een airco is het toch aanwezige (achtergrond) geluid. De ene zal zich daar helemaal niet aan storen, een ander juist wel. Bij ander omgevingsgeluid valt het niet op, maar zonder ander geluid valt het wel op. En wil je het boven warm hebben, heb je er 2 nodig of een multisplit. Of de CV gebruiken om alleen boven te verwarmen.

Model FTXZ35N/RXZ35N heeft een SCOP van 5.73 (Verwarmingscapaciteit 5 kW) en model FTXZ50N/RXZ50N een SCOP van 5.50 (Verwarmingscapaciteit 6.3 kW) en hebben R32 als milieuvriendelijker koelmiddel.

Beide kunnen tot -20 graden hun werk doen, maar ik kan gewoon bijverwarmen met mijn HR ketel. Dus ik heb gekozen om voor de eerste te gaan. Het aantal dagen kleiner dan -5 is tegenwoordig in Nederland zeldzaam.

Voordelen “Daikin Ururu Sarara”:
1. Ururu – bevochtiging zonder afzonderlijke watertoevoer
2. Sarara – ontvochtiging zonder onnodige koeling
3. Ventilatie – frisse lucht, zelfs met gesloten ramen
4. Luchtzuivering – non-stop gezuiverde en allergievrije lucht
5. Verwarmen en koelen

2. Verwarmingscapaciteit

Bij het kiezen van de airco moet je vooral kijken naar het verwarmingsvermogen bij lage temperaturen en niet alleen kijken naar de SCOP. Ik heb de Daikin Ururu Sarara gekozen, omdat deze een hoog verwarmingsvermogen heeft bij lage temperaturen en ook kan bevochtigen en ventileren via buitenlucht. En natuurlijk een hoge SCOP en milieuvriendelijk R32. Maar deze is wel prijzig natuurlijk. Heb geen ervaring met andere merken, maar volgens mij hebben de meesten geen bevochtiging en ventileren via buitenlucht.

De verwarmingscapaciteit van model Daikin Ururu Sarara FTXZ35N/RXZ35N is bij een binnentemperatuur van 20 graden Celsius:

• Buitentemperatuur -15 graden Celsius: 2.23 kW (COP 3.4)
• Buitentemperatuur -10 graden Celsius: 2.71 kW (COP 3.9)
• Buitentemperatuur -5 graden Celsius: 3.19 kW (COP 4.4)
• Buitentemperatuur 0 graden Celsius: 4.32 kW (COP 4.5)
• Buitentemperatuur 5 graden Celsius: 5.00 kW (COP 5.0)
• Buitentemperatuur 10 graden Celsius: 5.45kW (COP 5.3).

Dus bij heel lage temperaturen (lees -10) heb ik niet genoeg aan de airco alleen. Dan zal de CV of sfeerkachel moeten bijspringen. Gelukkig is het niet zo vaak/lang zo koud. Zeker niet bij de laatste warmere winters.

3. Eindresultaat na installatie (November 2014)

De knop is doorgehakt en het is Daikin Ururu Sarara FTXZ35N/RXZ35N geworden. Heeft met complete installatie 2750,- euro gekost bij ClimaSense. Zie de foto voor het resultaat.

Het valt me op hoe snel de temperatuur in de woonkamer (40 m2), bijkamer (10 m2) en keuken (10 m2) ’s morgens op temperatuur is. De airco gaat via een timer aan om 1 uur voor opstaan en bij opstaan is het al 19.5 graden en vrij snel daarna 20 graden. De CV ketel had in het verleden er langer voor nodig om het op te warmen.

Mijn Daikin Ururu Sarara (nominaal verwarmingscapaciteit van 5 kW) zou geschikt zijn tot 100 m3, maar kan mijn 156 m3 goed verwarmen. Nu is het wel zo de verwarmingscapaciteit achteruit gaat bij lagere temperaturen (lagere COP) en dat je dan juist meer verwarmingscapaciteit nodig hebt. Mijn huis is uit 1991 en heeft ‘oud’ dubbel glas, dus niet super geïsoleerd, voorlopig B label. Maar heb ruim voldoende capaciteit met de airco. En desnoods kan ik bijstoken met de CV of sfeerkachel op stroom.

De airco wordt gebruikt voor hoofdverwarming van de benedenverdieping. Huis is een halfvrijstaand huis, bouwjaar 1991, 550 m3 inhoud, ‘oud’ dubbel glas, onder en boven, geen vloerverwarming, radiatoren.

Ik heb een woonkamer van 10 meter lang en ongeveer 4.5 meter breed, daar meteen aangrenzend een bijkamer/studeerkamer van ongeveer 3×4 m (dus L- kamer, open ruimte) en daaraan grenzend de keuken (ook ongeveer 3×4 m). Hoogte plafond 2.60 m. Er is een open boog naar de keuken van maar 1 meter breed. Toch is het in de keuken maar 1 tot 2 graden minder warm dan in de kamer.

De airco staat aan de tuinzijde, en kan via de schuine blaas stand de kamer, bijkamer en keuken bereiken.

Ikzelf heb de airflow horizontaal op een vaste stand gezet (schuin) zodat de lucht naar woonkamer, bijkamer en aangrenzende keuken gestuurd wordt. De verticale airflow heb ik ook op een vaste stand gezet, want de breeze functie vond ik minder prettig. Daarnaast de ventilator snelheid op automatisch gezet.

In het begin is het even wennen aan het toch aanwezige geluid. In de fluisterstand heb je daar weinig last van, maar dan warmt de ruimte niet zo gelijkmatig op. Maar de ventilator staat nu continue op automatisch, went snel. Maar is wel persoonlijk.

Koelen is meegenomen in de zomer, maar ons huis is redelijk koel en zullen de airco dan alleen maar gebruiken wanneer de temperaturen binnenshuis erg oploopt. Dat werkt fijn wanneer het nodig is of om de luchtvochtigheid naar beneden te brengen. Er is nog geen 55 kWh verbruikt voor koelen in de zomer. De overhang van de Daikin Ururu Sarara is iets forser dan andere airco’s, maar valt niet echt op. Maar smaken kunnen verschillen.

Ik heb nog 10 cm over tussen de onderkant airco en bovenkant schuifpui, dus je hebt minimaal 30 cm nodig. Ze moeten een gat door de muur boren voor de slangen en dan moeten ze niet een (ijzeren)balk tegenkomen. Bij mij kwamen ze boven de ijzeren balk uit, de balk zat net boven de schuifpui (gat zit ongeveer in het midden van de airco).

4.Verwarmen bovenverdieping

Ik heb maar 1 Dakin Ururu op de benedenverdieping. De slaapkamer op de eerste verdieping is niet verwarmd en we hebben altijd het raam op de slaapkamer op kiepstand staan. Wij vinden het niet fijn als de slaapkamer verwarmd is, maar dat is persoonlijk. Probleem is wel de badkamer, want daar wil je het wel warm hebben. Wij lieten in het begin de CV ketel aanslaan ’s morgens, zodat de badkamer warm is. En we hebben een straalkachel met automatische uitschakeling boven de spiegels hangen.

Uiteindelijk zijn we ook gestopt met het verwarmen van de badkamer, hal en slaapkamers van de kinderen met gas en verwarmen nog alleen met de straalkachel de badkamer, die via een timer aan/uitspringt zodat het ’s morgens niet heel koud is.

Heb de airco automatisch ingesteld om 1 uur voor opstaan aan te springen en om 23:00 uit. Staat de hele dag op 20 graden, in de kamer wordt het gek genoeg warmer (+2) dan de ingestelde temperatuur. De keuken is natuurlijk iets kouder, rond de 19 graden, maar dat is voor ons geen probleem.

Wij hebben op de gang/boven geen airco verwarming. Dit is wel iets om over na te denken. Wij hebben in de slaapkamer nooit verwarming aan, de kinderen wel. In de badkamer hebben we een straallamp. De kinderen hebben een elektrisch keramisch kacheltje (500 Watt), maar die zijn vaak niet meer thuis en zijn nu het huis uit. Verwarmen met een COP van 1 is minder duurzaam, maar een HR CV ketel is ook inefficiënt bij maar weinig verwarmen, alleen de pomp voor het rondpompen van het water gebruikt al snel 100 Watt, laat staan de warmte verliezen naar de desbetreffende radiator toe.

In de hal wordt het ook kouder, maar is voor ons niet direct een probleem. Wil je het boven ook warmer hebben is een tweede (goedkopere?) airco aan te raden of een multisplit of gewoon de CV gebruiken voor alleen boven te verwarmen. Voor dat laatste zal dan wel de thermostaat boven gehangen moeten worden.

De airco heeft een krachtige luchtstroom, aan het geluid zijn we snel gewend, maar dat is wel persoonlijk natuurlijk. Zeker als er ander geluid in de omgeving is (TV, praten) heb je er geen last van. Wanneer je het echt helemaal stil wil hebben, moet je niet aan een lucht/lucht verwarming beginnen, maar kun je beter kijken naar een lucht/water warmtepomp.

 

5. (Jaar)verbruik (vergelijk gas en stroom)

Quote van 28 december 2014:

Tja, het is hier afgelopen nacht erg koud geweest, -5 graden gedurende de nacht/ochtend, overdag ook beneden nul gebleven (-2), in de avond weer naar -5 en nu is het -3.5 graden onder nul.

De Daikin Ururu Sarara 3.5 kW heeft er aan moeten trekken om de 156 m3 op temperatuur kunnen houden zonder CV. Heb geen nachtverlaging toegepast, dus heeft continu de benedenverdieping op temperatuur kunnen houden. Whopping 20 kWh verbruik over 24 uur. Maar ja, dit had anders ook 18 m3 gas geweest kunnen zijn. Vannacht komt de warmte weer onze kant op, dus vannacht een 2 graden nachtverlaging. Morgen weer boven nul voorspeld. Vandaag toch ook nog 4 kW uit de paneeltjes geperst, ondanks dat ze in het begin nog helemaal onder de sneeuw zaten. Aan het eind van de dag lag er alleen nog maar sneeuw op de onderste 2 panelen.

Bij -5 graden over 24 uur heb ik dus ongeveer 20 kWh verbruikt en daarmee de temperatuur op constante temperatuur kunnen houden. Maar geeft ook al aan dat ik bijna aan het maximum verwarmingsvermogen zat. Nu hoeft dat geen probleem te zijn, wanneer het nodig is kan de CV ketel bijspringen/meehelpen of mijn sfeerkachel van 1500 Watt. En het is meestal niet zo heel koud.

Je zult goed de COP waardes moeten vergelijken voor de airco voor de verschillende lage temperaturen en kijken hoeveel verwarmingsvermogen/totale capaciteit er dan nog over blijft. Met de Daikin US 3.5 kW heb ik in ieder geval meer marge en is ook efficiënter. Ik heb bewust niet het 5.0 kW model genomen, omdat die wel meer verwarmingsvermogen heeft, maar een iets lagere SCOP. Gelukkig blijkt dat met mijn B-label huis ik het warm kan houden met het 3.5 kW model.

a)  Gasverbruik

2010 was een erg koud jaar, 3302 graaddagen t.o.v. 2831 in 2012. En met 0.70 m3/graaddag ook minder zuinig (hoe kouder, hoe hoger de m3/graaddag bij mij).

Via CV tuning (70 graden), kamerthermostaat een graadje lager, ton zon radiator folie en plat dak van keuken aan buitenzijde geïsoleerd heb ik het verbruik terug kunnen brengen. Maar de laatste jaren was het ook minder koud. In 2013 heb ik ook met een sfeerkacheltje bijverwarmd, dus daarom vergelijk ik ook met 2012.
Historie gas:

2010 0,77 m3/graaddag
2011 0,62 m3/graaddag
2012 0,57 m3/graaddag
2013 0,43 m3/graaddag (bijstoken met sfeerkachel)
2014 0,35 m3/graaddag (bijstoken met sfeerkachel)

b)  Stroomverbruik

Het is niet te geloven, maar het gasverbruik komt overeen met het stroomverbruik van de airco!

Normaal kan er uit 1 m3 gas 8 kWh gehaald worden. Met een SCOP van 5.73 haalt de airco uit 1 kWh echter 5.73 kWh. Het blijkt dat de HR CV ketel helemaal niet zo efficiënt is en ook meer CO2 uitstoot. Dus in plaats van rond de 1600 m3 gas gebruik ik nu 1600 kWh stroom. Stroom kost 19 eurocent per kWh, gas kost 61 eurocent per m3. Tel uit je winst.

Daarnaast heb ik door verdere stroombesparingen een overschot van ongeveer 1500 kWh (dus gratis stroom), dus ondanks het extra verbruik van de airco bijna nul op de gas en elektriciteitsmeter! Hierdoor heb ik een negatieve energierekening, hierover later meer.

6. Salderen en elektriciteitsmeter

Met de zonnepanelen wordt er jaarlijks rond de 4300 kWh opgewekt. Met de airco verwarmen kost ongeveer 1600 kWh, voornamelijk in de maanden november tot en met april. Aangezien ik ook nog een gedeelte met de elektrische auto thuislaad (het merendeel op mijn werk, zie later) heb ik een totaalverbruik van rond de 400 kWh per jaar. Zonder elektrische auto zou ik een negatief verbruik hebben (meer opwek met de zonnepanelen dan verbruik). Gasverbruik is nog alleen maar voor warm water (douchen). Zie beneden het gasverbruik over het jaar heen, totaal nog maar 75 m3 gas.

Wat is salderen? En hoe werkt het?

Een deel van deze stroom verbruikt u zelf. De rest levert u terug aan het openbare net. Maar als de zon niet schijnt, of als het niet waait hebt u ook energie nodig. U verbruikt op dat moment meer dan dat u zelf opwekt. Deze energie levert uw energiebedrijf.

Salderen betekent dat het eigen gebruik van stroom weggestreept kan worden tegen de opwek/teruglevering van stroom door de opwek van zonnepanelen in de periode van de (jaar)afrekening. Een gedeelte van de stroom van de zonnepanelen kan al meteen opgebruikt worden, omdat men op dat moment ook stroom verbruikt, bijvoorbeeld koelkast of koken op stroom. Het overschot wordt teruggeleverd. ’s Nachts of overdag wanneer er geen of weinig zon is, wordt de stroom gewoon geleverd door de energieleverancier.

Omdat in de zomermaanden het langer licht is en de zon hoger aan de hemel staat, is de opbrengst van de zonnepanelen in de zomermaanden het hoogst. Zie onderstaande grafiek voor de opbrengst van de zonnepanelen van de maanden heen:

Het elektriciteitsverbruik is echter het grootst in de wintermaanden omdat ik dan verwarm met de airco:

Dus in de wintermaanden verbruik ik meer stroom dan ik opwek en in de zomer gebruik ik minder stroom dan dat ik opwek. Dat is goed te zien in onderstaande grafiek, de maanden november tot en met maart heb ik een meer verbruik dan dat de zonnepanelen opleveren en de maanden april tot en met september lever ik meer stroom terug dan dat ik gebruik:

De regels voor het salderen zorgt ervoor dat ik het verbruik en terugleveren tegen elkaar kan wegstrepen. Wanneer ik meer terug lever dan verbruik over de (jaar)afrekening, krijgt men een terugleververgoeding. Deze varieert per energieleverancier maar ligt meestal in de buurt van 7 eurocent. Dat is niet veel en daarom wordt in het algemeen aangeraden om niet meer zonnepanelen neer te leggen dan dat men zelf verbruikt aan stroom. Want met 7 eurocent is de terugverdientijd oneindig veel groter.

De regering krijgt minder inkomsten, omdat er steeds meer mensen zonnepanelen op de daken leggen. En daarom wil men de regel van salderen gaan veranderen rond 2020. Ze wil een belasting heffen op energie, die we voor onszelf hebben opgewekt, terwijl we al netwerk kosten betalen. We betalen belasting over de stroom van de energieleverancier (19 eurocent) en wanneer we terugleveren krijgen we daar maar 7 eurocent voor. Maat wat er gebeurt, is dat de zonnestroom die wij niet meteen opmaken, rechtstreeks naar de buren in de straat gaan en opgemaakt worden voor 19 eurocent. En onze eigen niet opgewekte stroom, waarvoor we 7 eurocent voor terugkregen, mogen we terugkopen voor 19 eurocent. Dus wanneer wijzelf te weinig opwekken en meer stroom nodig hebben, betalen wij het volle pond. Hoe de regeling precies eruit gaat zien is niet duidelijk. Maar dit is weer een regeling om misgelopen belastingcenten binnen te krijgen, die helemaal in gaat tegen het positieve effect van duurzame energie en de stimulans om zonnepanelen te leggen. Het leggen en hebben van zonnepanelen zal minder aantrekkelijk worden. Zie hier meer over het onderwerp om de huidige manier van salderen te veranderen.

Op het moment heb ik een Ferrarismeter

.
Een Ferrarismeter is een analoge stroom meter, in mijn geval met maar 1 telwerk (er zijn ook types met 2 telwerken voor dal/nachttarief). Deze kan zowel vooruit (als ik meer stroom verbruik dan ik opwek) als achteruit lopen (als ik meer opwek dan dat ik verbruik). Dit is een slimme meter, aangezien deze automatisch saldeert. En wanneer de meter kapot gaat, blijft de tellerstand staan op de stand toen die het niet meer deed. Oh, wacht even, nu breng ik iedereen in verwarring, want er zijn nog 2 types meters, een digitale domme meter en een digitale slimme meter. Deze laatste kun je beter een sluwe meter noemen, want als gebruiker is deze voor mij helemaal niet zo slim. Je kunt het beter een stomme meter noemen. En men denkt dat dit voor de gebruiker beter inzicht in het energieverbruik geeft en dat we daardoor energiezuiniger gaan zijn. Niet dus. Wat energiebesparing in de hand werkt, is om zonnepanelen te plaatsen. Dan gaat een gebruiker veel bewuster met energie om. Sinds de aanschaf van de zonnepanelen heb ik alleen maar nog meer serieus elektriciteit bespaard, bijvoorbeeld door het overgaan op LED verlichting en vervanging van een 25 jaar oude koelkast en oudere diepvries door een energiezuinig model. Gevolg is dat het stroomverbruik met de jaren is afgenomen en nu zelfs een negatief stroomverbruik heb door de zonnepanelen (de stroom voor de elektrische auto niet meegerekend).

Zelfs voor 2012 zie je dat er minder stroomverbruik is geweest, van bijna 6000 kWh naar iets boven de 4000 kWh in 2011. In 2012 zijn in september de zonnepanelen gelegd, dus de eerste hap is daar al vanaf. In 2013 heb ik geëxperimenteerd met verwarmen met een sfeerkachel op stroom en in november 2014 overgestapt op verwarmen met airco. En ondanks een extra verbruik door verwarmen met de airco van 1600 kWh, toch nog op een nagenoeg nul op de meter uitkomen. Een sluwe digitale slimme meter is daar helemaal niet voor nodig.

Ik zou zeggen, iedereen die de mogelijkheid heeft om zonnepanelen te leggen, dat is de manier om stroom te besparen! Maar ook zonder zonnepanelen kun je heel veel besparen, wanneer je je er een klein beetje in verdiept.

En die sluwe digitale slimme meter, is gewoon een middel om het ‘automatisch’ salderen te kunnen afschaffen. Want die meet precies hoeveel je teruglevert en afneemt op aparte tellerstanden.  De echte slimme meter is en blijft de Ferrarismeter voor de consument, want die saldeert meteen. En het 1 maal per jaar doorgeven van de meterstanden is geen moeite. Ik houd minimaal 1x per maand gratis de meterstanden bij op mindergas en energiemanageronline. Ik probeer deze slimme Ferrarismeter zo lang mogelijk te houden en zal een digitale slimme meter blijven weigeren zolang ik kan.

7. Voorjaar 2015: HR++ schuifpui

Voordeel van de airco is dat niet alle lelijke CV radiatoren nog nodig zijn. We hebben een nieuwe schuifpui met HR++ glas geplaatst, het muurtje met het raam erboven en een CV radiator kan weg en vervangen worden door een grote schuifpui. Hierdoor komt er meer licht in de kamer. Over HR++ glas op de benedenverdieping zijn we nog aan het nadenken.

Je kunt het zelf (ongeveer) uitrekenen hoeveel watt je gaat besparen. Overzicht U waardes van verschillende typen beglazing:

• Enkel glas: 5,7 W/m2K
• Dubbel glas: ca. 3 W/m2K (afhankelijk van spouw en dikte glasplaten)
• HR glas: tussen de 1,6 en 2,0 W/m2K (afhankelijk van fabrikant)
• HR+ glas: tussen de 1,2 en 1,6 W/m2K (afhankelijk van fabrikant)
• HR++ glas: minder dan 1,2 W/m2K (afhankelijk van fabrikant)

Het verschil tussen dubbelglas en HR++ is 1,8W/m2k. Check even hier Wikipedia: U-waarde

Qw = U x A x dT

In het geval uitgaande van binnen 21C buiten -2C: delta U=1,8, oppervlakte A is 5 m2, dT=23K

Qw is dan 1,8 x 5 x 23 =207 W Gedurende 10 uur stoken is dat een hoeveelheid energie van 2kWh. Met een COP van 4.4 voor de airco is dit dus nog geen 0.5 kW. En het is niet altijd zo koud, dus dT is gemiddeld veel minder.

De investering van rond de 1000 euro valt nog mee, maar de terugverdientijd is oneindig groot (18 euro besparing per jaar). Dus dat doen we nog even niet. Misschien in de toekomst voor comfort? Voor 1000 euro kun je dus beter 4 zonnepanelen extra neerleggen, wanneer je de ruimte hebt. Dat levert ongeveer 190 euro per jaar op. Maar nu hebben we dus wel de schuifpui met HR++ glas, wat ons heel goed bevalt.

Situatie ervoor (openslaande deuren en raam boven muurtje met radiator):

Situatie erna (schuifpui over hele lengte en veel meer glas):

Goed is te zien dat dit een veel meer licht geeft, door geen muurtje meer en geen openslaande deuren meer, maar volledig HR++ glas. En de lelijke radiator is nu ook weg.

Hier kunt u het complete vervolgverhaal lezen van alle andere duurzame maatregelen van Zuinige rijder.