Resultaten bij het isoleren van een plat dak op het bitumen

Geplaatst door Arie Groenveld in Energiebesparing 9 Reacties»

Veel woningen begin jaren 70 hebben zijn slecht geïsoleerd en hebben daardoor een hoog energieverbruik. Dit artikel laat zien dat het vrij eenvoudig is om deze isolatie fors te verbeteren en daardoor de energierekening omlaag te brengen.

In de wijk Elzenhof te Bodegraven is begin jaren 70  een aantal bungalows gebouwd met platte daken. Nadat mij als energiecoach een van deze woningen werd toegewezen, bleek dat een groot deel van de kamer aan de bovenkant was voorzien van een plat bitumen dak. Zie de foto.

 

 

 

 

 

 

Het gasverbruik per jaar was ongeveer 1700 kuub.
Nadat bleek dat de spouwmuren al waren geïsoleerd en de ramen in de woonkamer deels voorzien waren van dubbelglas en HR++, was ik benieuwd wat het resultaat zou zijn van platdakisolatie. Dat leek mij op dat moment de zwakste isolatieschakel.
Na overleg met de eigenares is hiertoe besloten en heb ik het gasverbruik van voorgaande periodes  in kaart gebracht en gerelateerd met de buitentemperatuur.
Dat gaf mij de volgende tabel, waarin over bepaalde periodes het gemiddeld gasverbruik per dag werd achterhaald en de gemiddelde buitentemperatuur vanuit de KNMI-website werd opgevraagd van de dichtstbijzijnde locatie Cabauw. Hieruit werd in Excel een grafiek verkregen waarin een trend- of benaderingslijn kon worden getrokken, die de relatie aangeeft van het gasverbruik per dag met de buitentemperatuur.

Deze relatie werd door Excel in een formule omgezet: Y = – 0,9543X + 14,439, waarin Y het aantal m3 gas weergeeft en X de buitentemperatuur in graden Celsius.

Daarna werd in de maand februari begonnen met het dagelijks monitoren van het gasverbruik en werd op 9 februari begonnen met het leggen van XPS-platen van 5 cm dikte op het dak boven de kamer over een oppervlak van 18 m2. Naast de gemiddelde etmaal buitentemperatuur werd ook de windsnelheid (in m/sec) in de tabel weergegeven. Deze blijkt namelijk een aanzienlijke invloed te hebben op het energieverbruik.
In het rechterdeel van de tabel werd op basis van de buitentemperatuur berekend wat het gasverbruik volgens de grafiek zou moeten zijn.  In de meest rechtse kolom is het percentage aangegeven van de overschrijding van het berekende.

Februari was een windrijke maand waarbij met een gemiddelde windsnelheid van 7,29 m/sec er 19,5% meer gas is verbruikt dan op basis van de grafiek kon worden verwacht.
In het tweede deel van de maand waarin het dak van isolatieplaten was voorzien werden de volgende waarden genoteerd.

Hieruit blijkt dat er op de meeste dagen aanzienlijk werd bespaard op de 6 dagen na waarin er sprake was van storm. De gemiddelde windsnelheid komt met 7,30 m/sec overeen met die in de eerste periode. Omdat er bij de bestelling van de XPS-platen geen rekening was gehouden met het kleiner effectieve dakoppervlak vanwege de goten aan de zijkanten, bleek er nog een pak van 8 platen over die een week later bovenop de 1e laag zijn geplaatst.
Uiteraard heeft de zon ook invloed op het gasverbruik, maar de invloed hiervan bleek beduidend minder dan die van de wind.
Uit de cijfers blijkt dat het verbruik in de 2e periode 88,6 procent bedraagt t.o.v. de berekening zonder isolatieplaten. Zonder isolatieplaten zou het verbruik vanwege de gemiddelde windsnelheid ongeveer uitkomen op 119,5 procent.
Het verbruik zonder de stormen zou dan neerkomen op 88,6 procent gedeeld door 119,5 procent, hetgeen neerkomt op 74,2 procent. M.a.w. de berekende besparing is 25,8%.
De investering (platen + tegels) bedroeg € 326. Bij een verminderd gasverbruik van 25% zou de jaarbesparing neerkomen op 425 m3 aardgas, bij het huidig tarief van € 1,40 is dat € 595.

Inmiddels zijn de maanden april t/m mei ook gepasseerd en kon de grafiek met de tweede tabel worden aangevuld.

Berekening
Voor de berekening van het warmteverlies door een oppervlak geldt de formule:

Q=(Tbi-Tbu) x A / R waarin:
Q het warmteverlies is in Watt
Tbi en Tbu de binnen- en buitentemperatuur zijn
A het totale oppervlak, in dit geval 18 m2
R de warmteweerstand, van de XPS-platen is dat 1,5 m2.K/W

Uitgaande van een binnentemperatuur van 19 graden, een gemiddelde buitentemperatuur van 7 graden en een  geschatte initiële warmteweerstand van 0,3 is het berekende energieverlies zonder isolatie 720 Watt. Over een periode van 7 stookmaanden is dat 720 x 24 x 210 = 3629 kWh.
Na isolatie is de warmteweerstand 0,3+1,5 = 1,8 en het warmteverlies 120 Watt.
Over 7 stookmaanden is dat 120 x 24 x 210 = 605 kWh en bespaart daarmee 3024 kWh.
Uitgaande van een CV-ketel rendement van 0,85 en een calorische waarde van 9 kWh in een m3 gas is de berekende gasbesparing 395 m3 gas.

In de praktijk blijkt dat na de isolatie het comfort was verbeterd en de temperatuur van de kamerthermostaat iets naar beneden kon worden bijgesteld. Een ander neveneffect is dat door de kamerisolatie er minder gas wordt gebruikt en de andere vertrekken wellicht iets kouder worden.
Metingen in de maanden maart, april en mei hebben inmiddels uitgewezen dat er een flinke gasbesparing is bereikt met dien verstande dat de hogere zonnestand ook enige invloed in de besparing heeft gehad.

Conclusie
Platdakisolatie kan in sommige gevallen een aanzienlijke hoeveelheid gas besparen. Zeker als het een ongeïsoleerd dak betreft boven de huiskamer.
Hoewel de uit de gegevens  geschatte besparing door de storm in februari wellicht iets minder nauwkeurig is, blijkt uit de metingen in de maanden erna dat die geschatte besparing van 25,8% zeker kan worden gehaald. Per m2 dakoppervlak kom ik uit op een jaarbesparing van 22 m3 gas.

 

 

9 reacties op “Resultaten bij het isoleren van een plat dak op het bitumen”

Dat is een flinke besparing uitgaande van je conclusie. Gaat het dan om isolatie op de dakbedekking of onder de dakbedekking? Uit de ervaring blijkt dat je het meeste uit isolatie kunt halen wanneer er onder de dakbedekking wordt geïsoleerd.

Beste David,

Aan de foto’s kun je opmaken dat de isolatie boven op het dak ligt. Als het er onder zou moeten liggen, zijn de kosten aanzienlijk hoger. De methode wordt ook wel genoemd: omgekeerde dakisolatie.
Na een compleet jaar kan de uiteindelijke besparing worden vastgesteld als ook de minder zonrijke wintermaanden in de tabel worden meegenomen. Het aanbrengen van een extra laag van 5 cm zal ongeveer 9% meer besparen, oftewel 36 m3 gas per jaar extra.

Als er een flinke regenbui is, wordt het water dan nog goed afgevoerd? Zodat het niet over de dakrand loopt (een zwak punt meestal) de opslagcapaciteit van het dak zelf is nu immers weg. En daarna, blijft er geen water onder de XPS platen staan (kan het bitumen daar tegen)

Beste Rob,

Aan de foto is te zien dat de brede goot aan de zijkanten helemaal vrij ligt.
De goot heeft voldoende capaciteit om een stortbui te kunnen afvoeren.

Als de dakhoogte het toelaat en de dakbedekking nog goed is, is xps op het bitumen een prima manier om gas te besparen. Je kunt het zelf aanleggen. Ik heb dit 10 jaar geleden gedaan en het heeft geleid tot 15% tot 20% minder gasverbruik. Bijkomend voordeel is dat het bitumen onder xps minder lijdt van kou en hitte. Hierdoor gaat het langer mee en is het onder het dak aanzienlijk koeler bij heet weer.

Aanvulling: zorg wel dat de xps platen onder tegels/grond komen, want Xps verdraagt geen uv straling van de zon en de platen mogen uiteraard niet wegwaaien. Ook heb ik gelezen dat een laag dampremmende folie op het xps (en dus onder grind/tegels) de isolatiewaarde verder verhoogt. Maar dat heb ik thuis niet gedaan.

Ik was in de jaren 80-90 betrokken bij de ontwikkeling van het omgekeerd dak bij Rockwool (in nauwe samenwerking met de Kath. Univ. Leuven). Bij een omgekeerd dak isolatie speelt verdamping van de waterfilm onder de isolatieplaten een aanzienlijke rol in de thermische prestatie. Bij de steenwol werden daarm de onderkant van de plaat gebitumineerd om diffusie te minimaliseren.Maar de plaatnaden blijven. Ook bij XPS. Een goede afwatering van het dak (zonder stagnerend water ) is van invloed (>3% afschot)>
let op: XPS is niet bestand tegen bitumen. Een scheidingslaag is noodzakelijk voor XPS en bitumen! (weekmaker migratie). Ballast noodzakelijk: windstabiliteit wordt beïnvloedt door wind-permaebiliteit van de naden. Grote plaatmetingen slechter voor stabiliteit; dilemma = meer naden is meer verdampingsverlies.
Als ballast beter geen tegels: condensatie onder tegels = vocht dringt in XPS plaat en daarmee verlies van R-waarde. Beter grindballast op dampdoorlatend vlies (geen folie!) Grindballast is dampdoorlatend (en UV beschermend)
(omgekeerddak van Rockwool is niet meer op de markt)
Let op: bitumineuze dakranden naast XPS sterke temperatuurbelasting(-schommeling): craquelé en scheurvorming vereist meer controle en onderhoud

Beste Chris,

Bedankt voor je reactie en je advies.
Ik ga binnenkort zeker het dak op om e.e.a. te corrigeren.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *