Onder het motto je moet toch iets op twee kerstdag, de tweede column uit de reeks. In dit atikel laat ik zien hoe je een energieslurpende staande halogeenlamp van 300W kunt ombouwen zodanig dat er een zuinige spaarlamp in past…
Dit artikel is bedoeld voor mensen die een beetje handig zijn en een (erg klein) basis begrip van electronica hebben.
Ze weten hoe ze met 230V moeten omgaan en hoe dingen daarop aan te sluiten.
2e van de 3 projecten
De reeds eerder vermelde projecten:
- Sluimer of sluip verbruik in huis: zie eerder artikel “Energie besparende projecten in huis”
- De verlichting. In deze column vertel ik over het ombouwen van een halogeen naar een spaarlamp (van 180Watt naar 9 Watt)
- Laptop als server. Dit wordt de volgende column.
Over het nut van spaarlampen is al genoeg geschreven. Zie o.a. colums op deze site.
Dat ze wat andere eigenschappen hebben dan doorsnee gloeilampen, zoals een andere kleur temperatuur, opstarten, etcetera,
moge ook bekend zijn. (Dus denk goed na voordat je iets ombouwt, de weg terug is vaak lastig…)
In mijn huis had ik al een aantal spaarlampen in gebruik. Ik besloot om zoveel mogelijk gebruik te maken van spaarlampen en ging kijken wat allemaal mogelijk was. In de meeste gevallen hoef je alleen maar de lamp te vervangen en klaar:
Verschillende types en toepassing
Maar soms moet je wat aanpassingen maken. Hierbij moet je denken aan ruimte maken binnen een armatuur, dimmers verwijderen of zelfs compleet ombouwen van een lamp:
Staande halogeenlamp omgebouwd tot spaarlamp
De halogeenlamp vervangen door een spaarlamp
Het plaatje hierboven laat de bovenkant van een staande lamp zien waar ooit een 300W halogeen zat. Deze is zonder al te veel moeite om te bouwen zodat er een ietwat zuinigere spaarlamp in kan.
Demonteer Stappen
Zie plaatje hieronder voor een visuele representatie van de stappen
- Stekker uit het stopcontact. Altijd verstandig 🙂
- Verwijder de halogeen lamp zelf. Deze zit ingeklemd tussen twee verende contacten.
- Verwijder de reflecterende plaat. Zit met 1 of 2 schroefjes vast (duidelijk zichtbaar). Bewaar de schroeven!
Nu houdt je een soort ‘U’ profiel over met twee keramische elementen waar de halogeen tussen geklemd werd.
Deze zit vast met een moer aan de voet van de kap (is ook de doorvoer van de draden, de aarde zit geklemd onder de moer) - Het kan handig zijn om het ‘U’ profiel (moer) los te maken. Maar misschien is het niet nodig als je overal goed bij kunt.
- Verwijder de draden van de keramische elementen. Dit was bij mij lastig dus heb ik ze los geknipt.
Probeer zoveel mogelijk draad over te houden bij de lamp! Eventueel verlengen met een kroonsteentje en wat draad. - Verwijder de keramische elementen. Twee schroefjes losdraaien is voldoende.
- Demonteer de dimmer. Aan de voet van de lamp zit een dimmer. Deze kan niet meer gebruikt worden in combinatie met de spaarlamp. Ik neem aan dat mensen weten hoe ze deze moeten verwijderen… Zo niet trek even aan de spreekwoordelijke bel. Zelf heb ik de behuizing van de dimmer gebruikt om het kroonsteentje (tussen stekker en lamp) te verbergen.
Armatuur schets met halogeen
Zo!, succesvol gesloopt.
Monteer Stappen
Tijdens het monteren gebruik ik spullen die ik al had liggen zoals een fitting.
De fitting die ik gebruik kwam uit een oude vitrine kast.
Altijd leuk dat van de 1001 dingen die je bewaart, toch ooit iets van pas komt…
Anyway als je deze niet in huis hebt zijn ze wel te halen bij een of andere electronica zaak.
- Nog steeds geen stekker in het stop contact…
- Maak de stekker vast aan de voet van de lamp (waar ooit de dimmer zat)
- Indien nodig plaats het ‘U’ profiel terug. Let op dat je de aarde weer vastmaakt. Zeker als de armatuur van ijzer is…
- Strip, indien nodig, de draden.
- Kijk of de draden lang genoeg zijn om te monteren in de fitting. Zo niet, dan verlengen m.b.v. een kroonsteentje.
- Plaats de reflecterende plaat terug (zonder vast te schroeven) en zorg ervoor dat de draden doorgevoerd zijn
- Haal de fitting uit elkaar.
- Maak de draden vast aan de fitting en schroef de fitting weer in elkaar. Het is het beste om de N (Blauwe draad, nul) vast te maken aan het schroefdraad gedeelte. De L (Bruine draad, fase) draad maak je vast aan het onderste contact van de fitting.
- Nu kun je de fitting beugel vastmaken (met de bewaarde schroeven) aan het ‘U’ profiel. Hiermee fixeer je ook meteen de reflecterende plaat.
- Monteer de spaarlamp (Naar keuze kun je er verschillende soorten spaarlampen met kleine fitting in schroeven) en presto.
Armatuur schets met nieuwe fitting
Een paar simpele voorbeeldjes met besparingen van spaarlampen
| Armatuur | Gebruik voor | Gebruik na |
|---|---|---|
| Staande lamp | 180W | 6W (na meeting) |
| Afzuigkap | 2x25W | 2x6W |
| plafoniaires | 6x60W | 6x9W |
11 reacties op “Energie besparende projecten in huis 2”
Goed project! Deze halogeenlampen zie je veel in de winkel, en vaak voor weinig geld (€ 50). Ik denk echter dat de meeste kopers zich niet bewust zijn wat zo’n ding over zijn levensduur verbruikt.
Een eenvoudige berekening met een paar aannames:
Gemiddeld vermogen: 200W ofwel 0,2kW
Gemiddeld dagen aan/jaar: 200
Gemiddeld uren aan/dag: 3
0,2 * 3 * 200 = 120kWh per jaar
Wij verbruikten over 2006 met 1,75 persoon minder dan 650kWh aan elektriciteit. Een dergelijke lamp past dus niet in een energiezuinig huishouden.
Misschien nog een idee: mogelijk zullen een aantal mensen de dimmer missen. Het kan inderdaad gezelliger zijn als je de hoeveelheid licht zou kunnen regelen. Met een spaarlamp gaat dat echter niet. Volgens mij is het redelijk eenvoudig om twee spaarlampen in te bouwen. Het enige wat daarvoor nodig zou zijn is een dubbele schakelaar bij de voet en een extra draad omhoog door de buis. Als je dan bv. een 6W en een 15W spaarlamp plaatst heb je drie “lichtniveau’s”; 6W, 15W en 6+15W. Daarmee kun je de hoeveelheid licht aanpassen aan wat je nodig hebt.
Heb dit laatst zelf ook gedaan, die van jouw ziet er echter beter uit.
Ik ben ook bezig met een dergelijk project.
Heb de hele lamp vervangen door een andere ‘staander’ maar erg tevreden ben ik daar nog niet mee. Wellicht dat ombouw van een oud halogeen armatuur iets is.
Overigens is de hierboven genoemde 120kWh/j aan de voorzichtige kant. Ik kwam na meting van de 300W halogeen lampen op ca 400kWh/j per stuk. Dus samen al een kleine 1000kWh/j !
De videorecorder alleen al gebruikt in standby stand 14W, wat neer komt op 122kWh/j.
Hallo,
zou ik misschien een keer iemand mogen interviewen over het gebruik van de spaarlamp?
met vriendelijk groet,
Vanessa Codrington
E-mail: Vanessa1@planet.nl
Vanessa; je mag mij wel interviewen als het nuttig voor je is (ik heb je ook gemaild).
Er bestaan nu ook dimbare spaarlampen.
http://www.megaman.nl deze lampen maken gebruik van de dim or switch technologie. Ze zijn dimbaar in 4 stappen: 5%, 33%, 66% en 100%
@ Eddy
Dat klopt, en wij vinden hem goed.
Welke spaarlamp biedt het equivalent van een 300 W halogeenlamp? In de verdere beschrijving vind ik alleen een vergelijkingstabel waarin een 180 W halogeenlamp wordt vergeleken met een 6 W spaarlamp, die voor zover mijn kennis reikt, een evengrote lichtopbrengst heeft als een gloeilamp van max. 40 W, heel veel minder dan 180 W halogeen en zelfs nog veel minder dan 300 W halogeen.
De spaarlamp heeft ook niet dezelfde licht opbrengst. Zelf gebruikte ik de halogeen altijd alleen maar gedimd.
Mocht je de lichtopbrengst willen vergroten dan kun je een tweede spaarlamp parallel inbouwen. Zelf een schakelaar extra zodat je kunt kiezen tussen 0, 1 of 2 lampen aan.
@PeterB: heb je wellicht een artikelnummer of bedrijf die de schakelaar levert voor 3 standen (uit-lamp1 – lamp1+lamp2)?
Zie dat hier thuis ook een uplight staat te wachten voor ombouw 😉
Voor wie het wil weten.
Ik heb net een 300 Watt halogeen vervangen door een dimbare led lamp 6 Watt(die van de postcode loterij, maar dan gekocht bij de karwei). Belangrijkste punt, het werkt en het dimmen lijkt normaal te gaan.
Vanavond kan ik pas iets zeggen over de lichtopbrengst.