mei 12
Feiten en Fabels met betrekking tot LEDverlichting
Geplaatst door Marcel van der Steen in Ledlampen 18 Reacties»
In deze presentatie worden een 7-tal stellingen geponeerd die je vaak/wel eens hoort over LED-verlichting. Door middel van de vele
meetresultaten die gepubliceerd staan op OliNo.org is er een analyse gedaan of deze stellingen kloppen of niet. Bekijk deze
presentatie als je interesse hebt om meer te weten over wat gezegd wordt over LED-verlichting en in hoeverre de stellingen te staven zijn met meetgegevens aan vele LED-lampen.
Deze presentatie is gehouden op 10 April 2014 in Dome-X door Marcel van der Steen
18 reacties op “Feiten en Fabels met betrekking tot LEDverlichting”
Hoe zit het met de EMC van led-lampen, hoeveel troep en op welke frequenties stralen ze uit. Ik heb er hier die de DAB+ frequenties storen. Dus verlichting aan, radio valt uit. Lamp uit, radio doet het weer.
Ik kan daar geen antwoord op geven omdat ik niet de apparatuur heb. Wel is het zo dat de ledlampen ook aan EMC eisen moeten voldoen, anders mag er geen CE sticker op. Het kan dus zijn dat mogelijk een aantal lampen niet voldoen aan de EMC eisen en dat de CE sticker er misschien op is gezet zonder dat de EMC metingen of verificaties gedaan zijn. Dit geldt dan niet voor alle LEDlampen maar dan voor een type van een leverancier.
Als een overheid klachten binnenkrijgt over een bepaalde ledlamp kan deze besluiten om er een 10tal aan te schaffen en te laten controleren op EMC gedrag. Mochten de lampen niet voldoen dan wordt veelal besloten om de lampen uit de handel te laten nemen (dwz: niet meer verkopen).
Zeer duidelijke en heldere presentatie. Heb er veel van opgestoken.
De ene lamp is dus beter dan de andere. Maar wat je in de grafieken hebt laten zien, zijn dat allemaal metingen op verschillende typen lampen? M.a.w. als je van dezelfde soort lamp heel veel metingen verricht, heb je dan nauwelijks spreiding, of is dit juist wel zo?
Hoe kun je als klant weten of je een goed lamp aanschaft en bijv. niet een “hoofdpijn lamp” (16%)
De ene lamp is niet beter dan de andere. De ene lamp heeft eigenschappen die beter zouden functioneren in een bepaalde toepassing dan een andere lamp die heeft. Het hangt dus van de specifieke applicatie af of een lamp beter danwel minder goed zal presteren.
Parameters waar ik zelf op zou letten zijn:
efficientie (lm/W), kleurtemperatuur (K), stralingshoek (graden), hoeveelheid licht (lumen), Kleurweergaveindex CRI (-), knippergedrag, prijs van de lamp
De meeste leveranciers geven me 1 lamp te meten. Daarmee weet je veel van die lamp, maar je weet nog niets van de mate van variatie die er zit tussen meerdere exemplaren van dezelfde lamp. Op mijn website heb ik een aantal lampen van Lemnis gemeten die er steeds 4 of 5 afgaven ter meting. Kijk eens naar die lampen om te zien welke variatie je zou kunnen verwachten.
Pharox 400 dimmable,
Pharox 200 flame,
Pharox 200,
Pharox 800 donwlighter,
Pharox mr16.
Je kunt dus wellicht wel eea aan variabiliteit verwachten. Koo pdus lampen op die parameters die voor jouw toepassing van belang zijn en zorg voor iets marge.
Inderdaad een interessante presentatie.
Na het kijken van de video bleef ik nog wel met wat vragen zitten:
Waarmee is het verschil te verklaren van 714 lampen met de power factor en 641 met de harmonischen? Het is denk ik sterker om dezelfde dataset te gebruiken.
Wat is het blauwlichtschade risico van een 50W halogeenspot?
Hoeveel ledlampen in de database zijn een tegenvoorbeeld voor alle 7 stellingen? (zowel >75 lumen/watt, >80 CRI, 0.8, <35% knippering, <3000K kleur etc)
@ kpvleeuwen.
De sets zijn steeds zo gekozen dat ze nuttig zijn voor de parameter die bekeken wordt. Een voorbeeld: koudwitte lampen zul je normaliter niet veel vinden onder E27 fittingen. Dit omdat die vaak een gloeilamp moeten vervangen en dus warmwit zullen zijn. Dus een analyse naa het verband tussen CCT en S/P ratio is dan niet zo interessant om te doen op E27 lampen. Beter kun je dan gaan kijken naar andere typen lampen, bijvoorbeeld led TL buizen waar de kleurtemperaturen veel meer uiteen lopen.
Een ander voorbeeld is de power factor. Dit is een issue voor het bedrijfsleven, niet zozeer voor kleine consumentenlampen. En dus is het aantal E27 lampen hier niet zo van toepassing.
Aangezien er steeds grote hoeveelheden lampen zijn bekeken geven de resultaten een goed beeld. Ik zet er steeds bij om welke type lampen het gaat die relevant zijn voor de parameter die bekeken wordt.
Om iets te kunnen zeggen van een halogeenspot kunnen we kijken naar een meetrapport ervan. Deze vind je door de OliNo Lampenportal te openen en te kiezen voor spots. Je kunt dan met de sliders rechts een hoog wattage kiezen en een kleurtemperatuur van rond de 2700-3000K. Dan vind je een kleine set waar je makkelijk de halogeenlampen tussen vindt.
Mbt de lijst van lampen die allemaal voldoen aan alle stellingen: ik ken ze niet meer uit het hoofd. Ik heb 9 records van de 1069 lampen die voldoen aan >= 75 lm/W, >= 80 CRI, >= PF 0.8, <=35%, <=3000K. Ik vraag me af wat je met dit antwoord wilt.
Bedankt voor je snelle reactie. Het is slechts bedoeld als opbouwende kritiek, ik hoop dat je nog veel presentaties mag geven 🙂
Natuurlijk is vragen stellen makkelijker dan ze beantwoorden, dus ik zal wat meer toelichting bij de vragen geven.
Zowel bij de PF als THD kies je logischerwijs voor de ‘professionele’ lamp. Toch komen er bij de PF meer lampen uit het filter dan bij de THD; de resultaten zijn dus niet te vergelijken. Dat is jammer. Een kritische kijker kan hier cherry picking vermoeden, maar ik denk dat er een logischer verklaring is.
De noname halogeen had ik al gevonden; daar is de blauwlichtschade risicogroep niet ingevuld maar bij de door u gelinkte lamp wel – die valt in groep 1. Dat helpt mij om het in perspectief te zetten: ‘weinig risico’ is dus ‘vergelijkbaar met een halogeenspot’. Veel ledlampen zijn dus veiliger dan halogeenverlichting en groep 1 is onvermijdelijk als je een halogeenvervanger maakt 🙂
Mijn laatste vraag kwam voort uit de rode draad door de presentatie: “er zijn ledlampen in de database te vinden die het genoemde nadeel niet hebben”. Dat vertelt de luisteraar die *alle* fabels belangrijk vindt niet of er een ledlamp te vinden is die aan alle kwaliteitseisen voldoet (over fitting en prijs hebben we het dus niet). Goed om te weten dat dit dus wel zo is: ze sluiten elkaar dus niet noodzakelijkerwijs uit.
Overigens is door de dikte van de punten een puntenwolk niet zo geschikt om spreiding aan te geven. Tenzij je een verband tussen de assen wil aangeven, is een histogram beter geschikt voor dat doel.
@ kpvleeuwen
PF en THD zijn niet noodzakelijkerwijs met elkaar gecorreleerd (bedoelende wanneer de ene slecht is dat dan ook de andere slecht is). Dit komt omdat de PF ook een cos PHI effect meetelt en dat doet de THD niet. Dat wil zeggen, wanneer de stroom een perfecte sinus is maar 90 graden verschoven dan is de PF = 0 (slecht) en de THD = 0 (perfect). Dus zie ze maar als aparte parameters en met eigen resultaten. Er zal wellicht een relatie tussen die twee zijn als je alleen maar lampen zou beschouwen die met een voeding aangestuurd worden, alleen dat heb ik niet onderzocht. Dat van cherry picking snap ik niet, wie zou dan cherry picking doen?
Mbt nadelen, iedere stelling beweert iets en niet alles is een nadeel. Een stelling die aangefet dat ledlampen koud zijn wil niet zeggen dat dat een nadeel is voor alle applicaties. Dat is mogeljk een nadeel voor bepaalde manieren van gebruik voor die lamp. Er zijn dus lampen de stellingen tegenspreken, en voor bepaalde parameters zou je dat goed kunnen noemen (PF, CRI, knippereffect, blauwlichtschade) en voor CCT is dat afhankelijk van de applicatie.
Mbt de grafieken, het doel was om tevens het verloop in de tijd weer te geven, dus daarom heb ik gekozen voor een simpele grafiek. Het histogram zou uitspraken als xx % voldoet wel en yy % niet, beter onderstenen alleen dat zou voor mij teveel grafieken opleveren en daardoor teveel sheets.
Beste,
Dank je voor de presentatie en bij uitbreiding de hele site.
Waar ik het echter nog steeds moeilijk mee heb, is de stelling dat LED warm licht zou kunnen geven. Geen enkele LED spot kon ons tot nu toe overtuigen. Telkens opnieuw moeten we vaststellen dat onze eiken trap er plots een pak doodser bij ligt en dat er meer koel rose licht in LED zit dan bij een halogeen spot. Ik probeerde al een tiental 2700°K spots, dure en goedkopere, en telkens bleek ik teleurgesteld door de lichtkleur. Er zit simpelweg niet het warme van een halogeen in. De bruine tegelvloer verliest een heel deel van zijn cachet als ik er een LED op zet.
Ergens verbaast het me wel dat zo weinig anderen dit een struikelblok vinden: het lijkt wel alsof zich men laat sussen door de energiebesparing en de aanduiding 2700°K.
Ik wil graag LED spots maar na een paar avonden proberen betrap ik mezelf er telkens opnieuw op ze weer uit te draaien en er weer halogeentjes in te draaien. Lekker gezellig, warm licht. Hopeijk betert het de komende jaren nog wat met die kleur, maar voorlopig ben ik nog niet overtuigd.
Hoi Jan, dat warmwitte is een kwestie van smaak. Jij vindt het mooi en kunt je zelfs niet voorstellen dat mensen het niet mooi vinden. Ik spreek voor mezelf wanneer ik zeg dat ik blij ben met ledlicht omdat het veel helderder is; door juist een led van 3000 K te kiezen is het beeld scherper dan bij 2600 K. Dat is ook bekend en dat verschijnsel heb ik uitgelegd. Wat scherptediepte aangaat is het dan nog beter om 4000 K te nemen, ik kan me dan wel voorstellen dat de gezelligheid weggaat.
Als je bij ledlampen let op de CCT waarde (de kleurtemperatuur) dan zou je kunnen kiezen voor leds met een waarde maximaal 2600K. Dan zit je zeker warmwit. Verder kun je letten op een CRI (kleurweergave) van minimaal 80.
Dank je Marcel!
Ik ben blij dat je het effect (h)erkent en ook argumenten geeft waarom jij bv. liever 3000K hebt. Daar had ik idd. nog niet bij stilgestaan.
Ik ga zeker eens wat bijlezen over de CRI.
De LED’s thuis zijn om de zithoek gezellig te maken, in het bureau hoeft dat gele idd. niet zo.
Ik ga binnenkort van start met de levering van LED-verlichting, dus wilde me hierin beter verdiepen. Alhoewel de materie behoorlijk gecompliceerd blijkt, heb ik bijzonder veel aan uw uitleg gehad. Zeer leerzaam. Techneuten willen zich nogal eens verliezen in allerlei vaktermen waardoor het verhaal al snel onduidelijk wordt (en de interesse in de speech verloren gaat). U heeft dat weten te voorkomen; chapeau. Hulde ook voor de uitstekende wijze waarop u deze interessante presentatie in elkaar gestoken heeft.
Bedankt Eric en succes met je bedrijf. Er staan overigens nog meer uitlegartikelen op deze site, zie daarvoor de sectie “Uitleg”. En natuurlijk zou je kunnen overwegen om je producten te laten testen door ons. Dan heb je alle gegevens van je armaturen bekend. De services hebben we hier staan.
Graag meer aandacht voor de Kleurechtheid, kleurindex (CRI).
De kleuren weergave van diverse toegepaste ledlampen is bedroevend slecht!
De kleuren en intensiteit van enkele schilderijen en b.v. persische tapijten is zo slecht dat wij helaas hiervoor weer halogeenverlichting zijn gaan gebruiken. Het kenmerk “kleurtemperatuur” en zuinigheid is m.i. echt niet voldoende!
Handig artikel met presentatie, kan je veel leren over LED verlichting. Informatie die je niet snel tegenkomt op het internet.
Wat ik nog wel interessant had gevondenwas hoeveel procent van de led-lampen voldoet aan ALLE eisen die voorbij kwamen. Je bekijkt ze nu telkens per eis namelijk.
Bovendien interessant: dit percentage zegt dan wat over het percentage van de gemeten led-lampen, dus van leveranciers die er wat om geven. Het zegt nog niks over het totale aanbod van lampen, waar waarschijnlijk een groot gedeelte niet van gemeten is, en de leverancier misschien wel niks erom geven. Het kan dus maar zo zijn dat het ware percentage van led-lampen in de handel die aan de eisen voldoet veel lager is.
Dat betekent dus gewoon dat je bij de aanschaf van led-lampen sowieso goed moet opletten. Doe je dat, dan zit je waarscijnlijk goed. Doe je dat niet, dan is het een behoorlijke gok. Gloeilampen kon je bijna blindelings aanschaffen, allemaal 1 pot nat. Kwestie van mentaliteit omschakelen dus.
Als ik een raad mag geven over waar ik op zou letten als ik een lamp kocht, dan zijn het wat mij betreft de volgende parameters:
1) mate van knipperen (knipper-index)
2) hoe goed worden kleuren weergegeven (CRI waarde of straks ook de CQS. Ik wil voor een CRI in de keuken en boven de eetkamertafel 90 of meer)
3) hoeveel licht komt van de lamp
4) hoe is het afstraalprofiel
5) welke kleurtemperatuur. De door mij gewente kleurtemperatuur is rond de 3000 voor gezellige eetkamertafelsfeer en 4000-4500 voor in de keuken.
Ik zelf let, voor eigen gebruik, niet erop hoe goed de THD of Inrush current of Power Factor is.
Als ik de lamp wil gebruiken voor een locatie waar meerdere lampen komen en ik zou de kleur van het licht zelf zien (bijvoorbeeld direct laten schijnen op een lichte muur) dan zou ik willen weten hoe groot de binning is van de lichtbron van de lamp. Een 2-stap macadams is dan aan te bevelen.
Als ik een bedrijf ben en ik wil meerdere lampen toepassen in mijn bedrijf, dan zou ik letten op de PF, THD en InrushCurrent.