Successvolle proef ledverlichting in PSC
Geplaatst door Marcel van der Steen in Energiebesparing, Ledlampen 2 Reacties»Hierbij verslag van een proef met led-verlichting in het Politie Service Centrum in Rotterdam. In een 4-tal ruimtes met verschillende functies is de bestaande TL vervangen door led-buizen of led-panelen. De ervaringen zijn erg positief. Met dank aan Ledned die de panelen en buizen leverde.
Achtergrond proef
In het Politie Service Centrum (PSC) in Rotterdam is de TL verlichting in een viertal ruimtes vervangen door led verlichting. Dit om te zien of deze praktijkopstelling kan aantonen dat er milieu/energiewinst te behalen valt. Tevens is de hulp van de GGD Rotterdam/Rijnmond ingeroepen om te beoordelen om de ervaringen/beleving van de werknemers met deze nieuwe verlichting in kaart te brengen.
De proef heeft geduurd van maart 2008 tot en met juni 2008.
Ruimtes
De ruimtes die zijn verkozen hebben uiteenlopende functies. Tevens is in iedere ruimte gezorgd voor aangepaste led verlichting (in kleurtemperatuur).
| ID | Functie | Gebruik | Type led | # |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Beheerskamer | 9 p. dagdienst | Tubes Warm White | 19 |
| 2 | Chefskamer | 10 p. dagdienst | Tubes Cool White | 18 |
| 3 | Relax | allen van PSC | Panels Warm White | 6 |
| 4 | Service Center (SC) | 100 p. volcontinue | Panels Cool White | 82 |
Noot: Het type TL verlichting voor alle ruimtes was HF TL8 830.
HF: de TL armaturen bevatten elektronische voorschakelapparatuur. Deze zorgt voor knippervrij TL licht en een hoger rendement van de buizen.
TL8: TL met diameter 26 mm.
830: De kleur weergave index is 80 of meer. De kleurtemperatuur is ongeveer 3000 K.
Het gebouw met de led verlichting o.a. op de 5e verdieping.
Energiewinst
Uit metingen komt naar voren dat de besparing an led panelen t.o.v. TL armaturen maar liefst 55 % bedraagt. Deze led panelen worden gebruikt in de relax en service ruimtes.
| TL | led | Delta | |
|---|---|---|---|
| Gemiddeld kW | 4,435 | 2,53 | |
| Armaturen ingeschakeld | 69 | 88 | |
| Vermogen kW/armatuur | 0,064 | 0,029 | 55 % |
| Besparing | 55 % |
De led buizen geven een besparing van 49 % en worden gebruikt in de beheerskamer en chefskamer.
| TL | led | Delta | |
|---|---|---|---|
| Gemiddeld kW | 2,03 | 1,029 | |
| Armaturen ingeschakeld | 37 | 37 | |
| Vermogen kW/armatuur | 0,055 | 0,028 | 49 % |
| Besparing | 49 % |
Beleving werknemers
De beleving van de werknemers is bepaald oor het laten invullen van vragenlijsten. In één van de vragenlijsten werd er specifiek naar de voorkeur gevraagd, led of TL. De volgende tabellen geven de voorkeur aan voor de werkruimtes (warm- of koudwit gebruikt) alsook voor de relaxruimte (warmwit), in aantallen personen en % (tussen haakjes).
De meningen over led en TL op de werkplek:
| werkplek | PSC | Chefsk. | Beheerdersk. |
|---|---|---|---|
| Voorkeur TL | 16 (24%) | 0 | 0 |
| Voorkeur led | 36 (55%) | 4 (100%) | 8 (100%) |
| Overig | 14 (21%) | 0 | 0 |
Noot: overig wil zeggen ofwel geen eenduidig antwoord, of geen voorkeur, of niet werkzaam ten tijd van TL verlichting.
Van de 16 mensen die als voorkeur TL gaven, was dit omdat de led-verlichting hinderlijke reflecties/schittering geeft op toetsenbord en telefoon. Tevens was de verhouding daglicht/kunstlicht beter. Ook is het TL-licht tijdens de nacht minder overweldigend terwijl het led-licht een blauwe, kille aanblik gaf.
Diegenen van het PSC die kozen voor led, gaven ook aan dat ze last hadden van schitteringen, maar kozen toch voor led omdat het gelijkmatiger verdeeld is over de ruimte, mooier en natuurlijker is, beter zicht geeft en rustiger voor de ogen. Een groot deel vnd het ’s nachts onprettig licht, en oppert het gebruik van een dimmer.
De beheerders kiezen voor led (in hun ruimte warmwit licht); zachter licht en gelijkmatiger verdeeld. Tevens sfeervoller, minder fel, rustiger voor de ogen, neutraler, kostenbesparend, zuiniger, beter te richten en lijkt op gewoon daglicht.
De chefs kiezen voor led (in hun ruimte koudwit licht); rustiger licht, gedoseerder, minder vermoeiend, niet zo geel als TL.
Voor wat betreft de meningen van het licht in de relaxruimte de volgende resultaten:
| relaxr. | PSC | Chefsk. | Beheerdersk. |
|---|---|---|---|
| Voorkeur TL | 3 (5%) | 0 | 0 |
| Voorkeur led | 49 (84%) | 3 (100%) | 1 (25%) |
| Overig | 6 (10%) | 0 | 3 (75%) |
Noot: overig wil zeggen ofwel geen eenduidig antwoord, of geen voorkeur, of niet werkzaam ten tijd van TL verlichting.
In de relaxruimte wordt led verkozen; licht is warmer/sfeervoller. Het is helder licht en flikkert minder.
De drie mensen die TL kiezen, doen dit omdat de lampen meer licht geven, er treedt geen schittering op en in het TL-licht wordt het eten getoond in de kleur die het hoort te hebben.
Conclusies en aanbevelingen
Er blijkt een forse stroombesparing mogelijk; in de orde van 50 %.
Het belevingsonderzoek laat zien dat een (grote) meerderheid kiest voor leds; 62 % in de eigen werkruimte (waarbij slechts 21 % voor TL was) en 88 % in de relaxruimte.
Schittering van led licht is hinderend. ZOrg voor een dim mogelijkheid en maak een lichtplan waarin een goede balans is aangebracht tussen kunst- en daglicht en alleen kunstlicht.
Voer een vervolgonderzoek uit waarin een businesscase wordt uitgewerkt die de volgende aspecten meeneemt: (1) integrale kostenanalyse, (2) terugverdientijd, (3) temperatuur- en luxmetingen, (4) arbo eisen, (5) schittering op het toetsenbord.
Bron: als bron is gebruikt deze eindrapportage over de pilot.
2 reacties op “Successvolle proef ledverlichting in PSC”
Beste,
Zoals gewoonlijk als het over LED verlichting gaat, is hier weer een scheve vergelijking gemaakt. Er wordt inderdaad opgemerkt dat er geen meting van het lichtniveau gedaan is. Hoe kan je dan spreken over een besparing van 50 % ? Een vergelijking die nergens op slaat. Over lichtindrukken en ervaringen kan je wel enigszins conclussies trekken, maar dan nog met de nodige voorzichtigheid vermits er geen metingen gedaan zijn en het dus zelfs nog niet duidelijk is of de nieuwe verlichting wel voldoet aan de vigerende normeringen.
Over het oude armatuur wordt alleen verteld dat er een T8 lamp is van 58W met HF in zit, over de spiegel wordt er niets gezegd, dus veronderstel ik dat het over een naakte strip gaat die het licht vrij rondstraalt, en dan gaan vergelijken met een gericht LED ….
Indien je een degelijke vergelijking maakt, en een T8 armatuur met HF en een degelijke spiegel neemt van om het even welke leverancier, kan je dat momenteel, met de huidige rendementen van de LED’s, niet vervangen door een LED armatuur en nog spreken van energiebesparing als je hetzelfde lichtniveau wil halen. Om nog maar te zwijgen over de investering….
Tot op heden heb ik nog geen enkele lichtberekening voorgelegd gekregen waar aangetoond werd dat een nieuwe verlichting voldoet aan een max vermogen van 2W/m²/100Lux, terwijl we met de T8 en T5 verlichting met HF en een degelijke spiegel we probleemloos resultaten halen tot zelfs 1,2W/m²/100Lux.
Ik twijfel er niet aan dat de LED verlichting op termijn een degelijk alternatief zal zijn voor TL en misschien zelfs de TL verlichting volledig zal verdringen. Zover zijn we echter nog niet. Volgens specialisten wordt de echte energetische doorbraak pas verwacht binnen 2 à 3 jaar.
Mijn beste wensen voor het nieuwe jaar, en moge de LED TL lamp u een spotje licht brengen in de duisternis ;-}
mvg,
Marc
De subjectieve beoordeling door het personeel is onwetenschappelijk en zelfs ridicuul als men de ervaringen met het Hawthorne-experiment in gedachten houdt.
Licht uitdraaien: een besparing van 100%!
Alle bewondering voor je engagement maar je mag geen dromen voor werkelijkheid nemen.