In en rond elk huis heb je sluipverbruik. Niet alleen elektrisch maar ook in de vorm van andere energievormen (warmte, gas). In mijn woning heb ik waar mogelijk de nodige zaken opgespoord, en oplossingen bedacht om dit ongewenst verbruik te verhelpen, of indien niet mogelijk: te minimaliseren.
Lees in het artikel verder over de vanzelfsprekende oplossingen, alsmede mogelijk ook nieuwe ideeen….
Meten is weten
Ik krijg vele reacties uit mijn omgeving en via mijn website over de zonnepanelen. In het contact dat daaruit volgt stel ik vaak de vraag wat men momenteel de afgelopen jaren heeft verbruikt, en wat hun doel is (bijvoorbeeld: 50% verbruiken ten opzichte van jaar X). Helaas heeft menigeen daar nog niet bij stil gestaan. Sterker nog: de eerste vraag is altijd (steevast) “en verdient dat goed, die zonnepanelen?”. Zoals ik dan laat zien is e.e.a. door de vele onzekere variabelen (stijging elektriciteitsprijs per jaar is al lastig om als aanname te definiëren, zeker over langere termijn) zeer lastig te bepalen.
Uiteindelijk adviseer ik de mensen meestal om eerst te gaan meten, en aan de hand daarvan acties uit te zetten welke veel betaalbaarder / toegankelijker zijn dan direct zonnepanelen te plaatsen. Meten is weten, toch? Zodra de betreffende personen een gedetailleerder inzicht in hun verbruikspatroon hebben gekregen, dan is ook het effect van een energie-besparende maatregel vaak beter terug te zien. Wel wijs ik mensen op het feit dat ze bijzonderheden ook even moeten noteren. Als je immers een zeer zachte winter hebt (gehad), dan zijn je stookkosten ook beduidend lager dan bij een strenge winter met fikse vorstperioden.
Deurborstel onder de deur, zodat de warmte langer in een vertrek blijft en tocht gestopt wordt
De energieverbruikmeter
Om te kunnen meten moet het meetapparaat bij voorkeur nauwkeurig genoeg zijn. Zelf heb ik destijds een Brennenstuhl PM230 aangeschaft, maar deze gaf zeer vreemde resultaten. Deze bevinding kwam eveneens naar voren bij een groot onderzoek verzorgd door VARA Kassa in samenwerking met HardwareInfo. Vooral bij niet-ohmse belastingen (dus belasting is dan capacitief danwel reactief) waar de powerfactor (ook wel cosinus phi) afwijkend is aan ‘1’, gaan vele meters veelal de mist in. Ook de nauwkeurigheid bij kleine vermogens (< 5 Watt) kan een onnauwkeurigheid bevatten. Uit het onderzoek kwamen een aantal meters als ‘aanbevolen’ uit de bus, waaronder de Cresta RC1106 en Voltcraft Energy Monitor 3000. Door een energieverbruikmeter tussen het lichtnet en het apparaat te plaatsen, kun je daar onder andere momentaan vermogen, piekvermogen, totaal energieverbruik etc. registreren.
Sluipverbruik op de wasmachine: gemeten met een Brennenstuhl PM230 bij uitgeschakelde toestand: ca 10Watt. Dus na het wassen gaat bij mij de stekker er fysiek uit.
Zodra je een betrouwbare meter hebt aangeschaft, kun je starten met meten. Kies voorafgaand even een interval uit wanneer je meet. Zelf meet ik elke week op vrijdagavond, maar er zijn ook personen die dagelijks alles doormeten/aflezen. Bij verbruik (en met name sluipverbruik) is het handig om een langere periode te hanteren, zodat je beter het (minimale) verbruik kan waarnemen.
Apparaten in en rond huis
Zelf heb ik de nodige apparaten eerst in een lijst geplaatst, zodat ik in kaart heb WAT ik allemaal kan/mag gaan meten. Ik heb mijzelf voorgenomen om alleen die apparaten te meten, waarvan ik vermoed dat ze sluipverbruik hebben, danwel nog geen pasklare oplossing voor heb bedacht.
Het koffiezetapparaat
Het koffiezetapparaat type Senseo heb ik vernomen dat deze uitgeschakeld aardig wat sluipverbruik heeft. Helaas heb ik destijds een sterk afwijkende energiemeter aangeschaft, zodat ik dit niet betrouwbaar kon meten/constateren. Oplossing heb ik inmiddels toegepast: een fysieke schakelaar tussen de Senseo en het lichtnet geplaatst. Investering circa 2 Euro voor een schakelaar (zonder neon-lampje). De stekker van de Senseo geknipt, opnieuw het snoer gestript, en de schakelaar er tussen gezet.
De warmwater close-in boiler
Niet bij mij van toepassing, aangezien ik die zelf niet heb. Maar bij mijn ouders staat deze wel continue een voorraad water te verwarmen. In overleg met hen, heb ik gekeken wanneer men behoefte heeft aan warm tapwater, en middels een kleine investering (een tijdschakelaar) deze perioden ingesteld. In plaats van 24 uur sluipverbruik voor verwarmen van 5-10 liter water, is dit teruggebracht naar een uur of 6 op een dag.
De HT-set met televisie & decoder
Deze gehele combinatie heb ik middels een stekkerdoos (voorzien van lichtnetschakelaar) aan het lichtnet gekoppeld. Zodra ik niet gebruik maak van deze set, gaat de schakelaar om en is het sluipverbruik gereduceerd naar nul! Helaas werkt dit niet voor mijn decoder, die elke maand codes ontvangt voor zenderinformatie via de satelliet. Deze staat (helaas) nog op het lichtnet aangesloten.
Sluipverbruik van de TV, sateliet-decoder, en HT-set verholpen door een geschakelde stekkerdoos
Laders
Ik heb een diversiteit aan laders in en rond mijn huis: voor de mobiele telefoon, voor de laptops (1 van het werk, 1 privé), voor de fotocamera, PDA, oplaadbare AA-cellen. Al deze zaken zorg ik zelf voor dat na gebruik ze alsnog van het lichtnet afgehaald worden.
Wireless modem & ADSL box
Voor internet heb ik de wireless router en de ADSL-aansluiting aangesloten op een apart uit te schakelen wandcontactdoos. Als ik wil internetten bij thuiskomst van het werk, gaat de schakelaar om, en tegen de tijd dat ik mijn jas uit heb gedaan en de laptop opgestart heb, is de verbinding achter de schermen tot stand gekomen.
Sluipverbruik uitgeschakeld door een schakelaar tussen lichtnet en ADSL modem en Wireless lan router
Aangezien beide voedingsblokken aardig handwarm worden, zijn het ook hier de kleine dingen die het doen. Let bij monteren ervan dat je wel de aard-draad ononderbroken doorleidt naar de wandcontactdoos.
Investering voor zo’n (dubbel-polige) schakelaar: een euro of 4, een stuk PVC-installatiebuis & bedrading. Installatietijd: een minuut of 10.
De deurbel
In de woning zit gewoon een elektrische deurbel gemonteerd, die zijn voeding betrekt vanaf de meterkast via een kleine transformator. Ideaal zou een trekbel geweest zijn (dus nul sluipverbruik), maar nu staat deze standaard bij menig huis altijd aan. Ik heb mijzelf aangeleerd om de deurbel maar uit te schakelen indien ik ga slapen, of langere tijd niet thuis ben. Dit is natuurlijk maar een druppel op de gloeiende plaat, doch hoe minder ik sluipverbruik in mijn woning heb, hoe meer ik ga terugleveren via mijn zonnepanelen middels invoeding op het net.
De HR-ketel
Mijn woning is voorzien van een HR-ketel uit 2006, en heeft o.a. een warmwater comfort. Dit voorraadvat in de ketel bevat enkele liters (ik gok een liter of 5) water die op constante temperatuur wordt gehouden. Ik heb dit tap-comfort uitgeschakeld, zodat bij warmwater-vraag de ketel zelf aanspringt.
Bij langere perioden van afwezigheid (zoals bij vakanties), gaat letterlijk de stekker uit de HR-ketel. Ik zou dit echter niet doen indien je in de herfst/winter langere tijd weggaat, en schakel dan meestal een constante temperatuur instelling in op de thermostaat (Honeywell Chronotherm IV).
De mechanische ventilatie
De mechanische ventilatie zorgt in mijn woning voor de beluchting/ventilatie via dauerluft-roosters bij een aantal ramen en deuren. Oorspronkelijk een StorkAir afgemonteerd, maar deze irriteerde mij vanwege het constante motorgeluid wat ik in de hal/overloop hoor. Deze is vrij spoedig (februari 2008) vervangen door de ITHO Ecofan2, die sinds een paar maanden ook voorzien is van een RF-bediening. Deze laatste uitbreiding zorgt ervoor dat ik naar behoefte de ventilatie kan bijregelen zonder elke keer naar de badkamer te hoeven rennen.
Door de radiografische signalen, hoef je ook geen leidingen te trekken, en kun je in je hele huis 1 of meerdere RF-zenders plaatsen.
De eerder vervangen mechanische ventilatie (helaas zonder warmtewisselaar) Itho Ecofan2, voorzien van een RF-bedieningspaneel om op afstand naar wens te schakelen tussen 3 standen
De wekkerradio
Ik heb lange tijd een kleine reiswekker gebruikt als wekker, doch praktijk was dat ik niet het alarm waarnam. Via wat speurwerk, ben ik gaan zoeken naar een energiezuinige wekkerradio, met in elk geval goed geluid, en een goede ontvangst van radiozenders. Immers de wekker wordt ook continue gevoed via het lichtnet.
Uiteindelijk ben ik bij de Pure Siesta blijven hangen. En mijn ervaringen zijn positief in elk geval: zeer goed (zuiver) geluid zowel FM, als op DAB (Digital Audio Broadcast). Het display is mooi zacht verlicht in de duisternis, en je kan 3 soorten alarm instellen (bijvoorbeeld doordeweek, zaterdag en zondag aparte tijden). En verbruik is zeer laag te noemen ! Meer over de bevindingen heb ik inmiddels op mijn site geplaatst.
Sluipverbruik een electrische wekkerradio (Pure Siesta). Deze is echter zeer zuinig (ca 1,5-2Watt), en hier word ik wel goed door gewekt. Verder een goede radio-ontvangst, mooi geluid
Samenvattend
Zoals je ziet zijn er in een woning flink wat apparaten te ontdekken die verbruik hebben, en ook zelfs sluipverbruik met zich meebrengen. En dan heb ik gelukkig nog geen oude vriezer/koelkast in de schuur/garage staan, maar ik verwacht dat er bij velen toch nog zo’n oud bakkie staat te rammelen. Terwijl een recent A-klasse (of zuiniger: A++) betaalbaarder zijn, en minder verbruiken.
extra isolatie aangebracht tussen de koelkast en de bekleding: 2-3 lagen aluminium/lucht gecoat. Minder aanslaan van de pomp. Let wel dat de onderzijde en achterkant voldoende warmte kunnen ventileren
Ik hoop dat je in elk geval geinspireerd bent, om eens je huishouden onder de loupe te nemen. Want verbaas je niet, dat vandaag de dag, met alle technieken die we hebben, er helaas toch nog sluipverbruik gedoogd wordt! Soms noodzakelijk, soms geheel overbodig. Alleen als we als consumenten een signaal kunnen afgeven, hopelijk dan (maar liefst eerder) kunnen we fabrikanten dwingen tot passende ontwerpen zonder sluipverbruik.
En uiteraard: zodra je je sluipverbruik hebt gereduceerd, dan zou je verder kunnen kijken naar duurdere (en rigoreuze) oplossingen als zonnepanelen, zonneboilers en dergelijke. Gewoon, klein beginnen! Dat houdt het leuk! Want zelf merk ik dat ik op een optimum zit, waarbij elke besparing nog meer geld gaat kosten (qua investering). Momenteel ben ik ook druk aan het sparen om voor mijn woning, met dak op het zuiden (onbeschaduwd) te laten voorzien van een zonneboiler-systeem. Tot die tijd… heb ik al een aardig voorbeeld gegeven van wat mogelijk is!
Bronvermeldingen
Bronnen welke in dit artikel genoemd zijn:
26 reacties op “Het gevecht tegen sluipverbruik”
Opmerking bij het uitschakelen van de close-in boiler: hoe voorkom je legionella aangroei in de 18 uur dat de boiler ‘uit’ staat? De temperatuurgrenzen voor de legionella bacterie zijn 20 en 55 graden Celsius.
Legionella ontstaat in stilstaand WARM water. in de 18 uur dat de boiler niet verwarmd, zal het water afkoelen.
Mogelijke besmetting kan ontstaan bij verstuiven/vernevelen van water, en dat is bij een close-in boiler al amper mogelijk.
Daarnaast, 18 uur is niet lang stilstaand water in mijn opinie. Ik weet dat brandslangen veelal veeeeeeeeel langer stilstaand water bevatten.
De volgende factoren zijn dus groeibevorderend binnen een installatie: stilstaand water, lange verblijftijden van water, temperaturen tussen 20 en 50 graden, aanwezigheid van biofilm en/of sediment.
Zolang je boiler water verwarmd op 60 graden Celsius (of warmer), wordt evt. aanwezigheid ervan afgebroken.
just my 2 cents.
Sluipverbruik internet modems/routers.
Ik heb een oplossing gevonden door de adapter van het modem op een schakelklok te zetten. Deze zet het modem ’s nachts om 0.30 uur uit. Als ik overdag (meestal ’s avonds na het diner)wil internetten , schakel ik met de hand de schakelklok aan. Hierdoor staat mijn modem gemiddeld slechts 8 uur p/dag aan (ook in het weekend)
en als ik weg ben dan blijft het modem gewoon uit.
Investering: E.2,- aankoop 2ehands timecontol schakelklok bij een kringloop winkel. Geen moeite met installatie, schakelklok in het stopcontact, tijd instellen: alleen uitschakelen ’s nachts 0.30 uur. Modem adapter erin. En klaar.
@Jan: een goede tip van de schakelklok. Echter in mijn meterkast was nog geen seperate wandcontactdoos voor oa de modem/router-apparatuur. En in mijn 1-persoons huishouden is zo echt sluipverbruik naar nul. De schakelklok zal ongetwijfeld wat verbruiken (maar dat is misschien verwaarloosbaar). Voor mensen met VOiP-telefonie zal het uitschakelen tevens inhouden dat men geen telefonische bereikbaarheid heeft.
Heb thuis ook eens mijn waterpomp voor mijn regenwater uitgemeten en kwam aan een sluipverbruik van zo’n 14 Watt. Sluipverbruikers zitten soms in een hoekje waar je het niet verwacht.
Je satellietontvanger kan ook best uit op momenten dat je hem niet nodig hebt. De code/key die je nodig hebt voor de smartcard, wordt ongeveer ieder uur uitgezonden. Dus als je een uurtje per maand TV kijkt moet het lukken 🙂
Afhankelijk van je ontvanger kun je dit makkelijk checken: de datum tot wanneer je key geldig is, schuift steeds een maandje vooruit.
Denk dat je sat. ontvanger ook een leuk sluipverbruik heeft?
Heeft iemand al een zuinige electrische deurbel gevonden ?
Op Marktplaats.nl is een bedrijf in Reusel die een analoge/mechanische deurbel kan leveren vanaf een EUR 40-50.
0 sluipverbruik, en naar het schijnt ook goed luid 🙂
Ik zit niet op zo’n mechanisch klingelding te wachten 🙂
De eigenaar van deze site heeft een leuke mechanisch/electrische oplossing zonder sluipverbruik.
http://home.hccnet.nl/michel.post/zonnepanelen/index.html
Wat betreft de tijdschakelaar op de closein boiler: weegt dit op tegen het extra verbruik om het afgekoelde water weer op te warmen?
waneer ik de modem uitzet krijg ik soms opstartproblemen met de computer. volgens de server komt dit door de het uitzetten van de modem.
heeft iemand ervaring hiermee?
@Vincent:
Het duurt na inschakelen even voordat het modem de verbinding tot stand heeft gebracht, dat zou een verklaring kunnen zijn (je computer verwacht een verbinding). Maar in je post staat te weinig info om het probleem exact te benoemen.
Inmiddels is de ADSL-modem (Zyxel) en de WLAN-router (Linksys WRT54G) vervangen door 1 apparaat: de WAG54G2 van Cisco/Linksys.
Reductie in verbruik is aanzienlijk: van 20Watt (gecombineerd) naar een 5-6 Watt voor het gecombineerde apparaat!
De sat receiver bij mij heb ik gekoppeld aan een schakelklok, dit gaat goed. Updaten van de smartcard is geen probleem, de ontvanger dient dan tenminste een uurtje aan te staan. Verder heb ik de analoge tuner weggedaan, omdat er een radio functie op deze ontvanger zit. De video / harddisc recorder heb ik er ook uit gedaan omdat de ontvanger de mogelijkheid had om een harddisk in te bouwen. De telefooncentrale kon ik ook de deur uit doen, omdat ik nu een modem heb voor ADSl, Voip, incl. telfooncentrale en draadloze internet verbinding. Het draadloze netwerk schakelt (instelbaar in het modem)in de nacht uit. Ik heb een “groene” data switch van D-link genomen. Deze heeft een automatische sluimer functie en past de spanning aan op de (UTP) kabel lengte. Verder zijn er (bij Conrad) net adaptors verkrijgbaar met een zeer laag stroom verbruik, deze zijn te plaatsen op modems, routers en draadloze telefoon toestellen. Deze adapters heb ik toegepast op apparaten waar de stroom constant aanwezig moet zijn (draadloze telefoon). Deze adaptors produceren zijn ook toepasbaar op de deurbel.
Oeps de spelling niet goed gecontroleerd. De laatste zin was Deze adaptors produceren weinig warmte en zijn ook goed toepasbaar op de deurbel.
hallo
een vraagje over de boiler om die uit te zetten via een tijdklok ik heb ook een boiler in de keuken en op de cv ketel en een coocker
(kokend heet) als ik die een aantal uren per dag uit zet is toch mijn vraag hoeveel energie kost het opwarmen van die apparaten
want dan gebruik je in korte tijd een piek aan stroom valt dat niet tegen elkaar weg
ik ben benieuwd wie daar antwoord op heeft???
@Ans: Bij het inschakelen van grote vermogens (denk bv. aan een cirkelzaag) dan krijg je een piekstroom, die enkele milliseconden kan bedragen. Echter deze valt grotendeels weg op het totaalplaatje van het verbruik.
Als de Quooker continue stand-by staat, verbruikt deze volgens de specificaties ca. 10 Watt.
afhankelijk van de uitvoering ‘trekt’ de Quooker tussen de 1.600 en 3.000 Watt aan vermogen.
als je dus geen tapvraag aan de Quooker aanbiedt is het verbruik minimaal 10Watt, met evt. een aantal Watt’s aan het op temperatuur houden van de watervoorraad. (alle info afkomstig van website leverancier).
Gezien de fabrikant aangeeft dat het opwarmen van het voorraad-vat (ca 3-7 liter) tussen de 10 en 20 minuten tijd kost, kan het zowiezo geen kwaad om juist de Quooker op een tijdklok te zetten. Zo kan deze bijvoorbeeld vanaf 21.00u tot 7.00u gewoon uit blijven, en dan van 7.00-8.30u ingschakeld worden. Hiermee minimaliseer je al aanzienlijk het sluipverbruik.
Je zou voor de zekerheid met een verbruiksmeter de proef op de som kunnen nemen: aansluiten en bijvoorbeeld een week laten zitten. Daarna aflezen, en je weet wat je ongeveer verbruikt hebt aan elektriciteit.
Daarna plaats je de schakelklok tussen het lichtnet en de Quooker (let op dat de schakelklok wel het vermogen kan schakelen!), en herhaal dezelfde meting over de volgende week (waarin je dan met tijden werkt waarin deze ingeschakeld danwel uitgeschakeld wordt.
Ik verwacht dat de besparing groter is dan je denkt, aangezien het water op temperatuur ‘gereed’ moet blijven staan en daardoor dus continue op 90-95 graden Celsius gehouden moet worden. Berekenen kan ook, doch je moet dan ook rekening houden met verliezen, wat de boel gecompliceerder maakt.
Meten = weten 😉
Succes! Ik ben benieuwd wat je meet tussen beide situaties!
Hoe de situatie uitpakt met CV-ketel, ik zou dat niet kunnen zeggen. De grootste verbruiker in de CV-ketel is toch veelal de pomp voor de verwarming in combinatie met de ventilator. Daarna zakt het elektrisch verbruik veelal terug tot ca. 20-30 Watt (globaal ketel afhankelijk).
De boiler in de keuken zou je misschien hebben kunnen laten vervallen/verwijderen/uitschakelen indien je een Quooker Combi 2.2 of 3.0 hebt: daarmee kun je naast kokend water ook warm water (ca 50 graden Celsius) tappen. Als dat boilertje elektrisch is, zou je ook daar een schakelklok met tijden van jouw leefritme er in kunnen hangen.
Maar hoe de situatie bij jouw thuis is, dat weet alleen jij en kan ik niet zo 1-2-3 achterhalen uit je reactie.
bron Daalderop:
Heeft het gebruik van een tijdschakelaar zin voor keukenboilers?
Heeft het gebruik van een tijdschakelaar zin voor keukenboilers?
De keukenboilers van Daalderop verliezen maximaal 1°C per uur, wat zou betekenen dat de boiler na 3 dagen volledig zou zijn afgekoeld. Een boiler uitschakelen voor een periode van minder dan 24 uur levert dus geen besparing op en kan u zelfs meer geld kosten.
@Ruud: elders op Olino.org is een meting gedaan over het (na)isoleren van een standaard keukenboiler. En wat een fabrikant vaak schrijft in reclame behoeft nog niet altijd op waarheid te berusten 😉
http://www.olino.org/articles/2010/11/29/energieverbruik-close-in-boiler
“boiler uitschakelen voor minder dan 24 uur kan u zelfs meer geld kosten” Onzin net als de bewering dat een lagere nachttemperatuur geld kost. In beide daalt het warmteverlies en dus de kosten.
Beste,
Ik moet toch wel even lachen om deze testen. Zeker die van de deurbel.
Ik zou als ik u was, zelfmoord plegen.
Heeft u al eens uitgerekend, wat het kost om verder te leven.
U kunt uw uitgaven direct terugverdienen, om er een eind aan te maken.
Er zijn mensen die heel zuinig leven en elke euro drie maal omdraaien, voordat zij hem uitgeven.
Maar in het week-end verzuipen zij honderden euro,s aan drank.
Ik verbruik veel verlichting in huis, omdat ik mijn nek niet wil breken en voor wat sfeer.
Fijne dag nog verder.
vrt.gr.
fred
@Fred: dank je voor je ‘constructieve’ bijdrage op dit interactieve forum/website.
Door juist sluipverbruik te voorkomen hoef je ook daar geen energie voor te gebruiken (hetzij fossiele bron hetzij via duurzame technieken).
Je wilt niet weten hoeveel sluipverbruik er in een doorsnee woning zit. En bizar dat je het verminderen van sluipverbruik afzet tegen minder comfort in de woning (aangezien je zelf aangeeft te struikelen). Ik nodig je uit om ter plekke te ervaren dat ‘minderen in energieverbruik is inleveren op comfort” een misverstand is
Iets anders. Ik heb op de overloop een ledlamp in gebruik. Wanneer ik deze uitschakel, blijft deze nagloeien. Wanneer de lamp eruit gedraaid wordt is hij echt uit. Wat is hier aan de hand. Is dit bezwaarlijk?
Elders in huis kom ik ook wel iets flikkeren spaarlampen of tl lampen tegen, die uitgeschakeld zijn. Misschien heeft dat dezelfde oorzaak.
Beste Niels,
Leuk en interessant, zeker van die wasmachine, ga ik ook nameten.
Mijn TV hoek incl. geluidsinstallatie heb ik al op een voetschakelaar gemaakt. Mijn UPC digitale decoder werd zo warm dat je er bijna ei op kon bakken. Verder neem ik elke week de elektra meter op. Ik heb mijn vrijstaande woning 12 jaar geleden gebouwd met voor zelfs in deze tijd nog steeds enorme isolatiewaarde (Rc 6,45), een warmtepomp, douche WTW etcetera. April 2012 is het dak vol gelegd met PV waardoor ik bijna op nul zit. Ik moet ook zoeken naar nog dat kleine beetje om werkelijk op nul uit te komen. Dat is een beetje een sport geworden dus ik heb je verhaal met veel interesse gelezen.
Hallo Max,
Voor die dure deurbel heb ik een uitstekend alternatief, als je tenminste niet in een bovenwoning of flat woont. Een mooie koperen deurklopper! Staat geweldig, goed hoorbaar en lekstroom gegarandeerd 0!!
Een nagloeiende led lamp komt door de fosfor die op het led materiaal zit om de lichtopbrengst te verhogen en de kleurtemperatuur aan te passen.
Bij het uitschakelen van een close-in boiler met koperen binnenketel loop je geen gevaar op salmonella. De koperionen die altijd in zo’n keteltje vrijkomen zorgen ervoor dat alle bacteriën doodgaan. Alleen bij staalgeëmailleerde en kunststof binnenketels kan er vrij snel legionella ontstaan.