Bestaande woning omgebouwd tot “nul-energie” woning.
Geplaatst door Zwerius Kriegsman in Energiebesparing, Zonne-energie 36 Reacties»
Voor zover bekend is dit de eerste bestaande woning in Nederland, die omgebouwd is tot “nul-energie” woning. De elektriciteit wordt opgewekt met zonnepanelen, de verwarming gebeurt door een warmtepomp, totale kosten na aftrek van subsidies: 15.000,- euro. Ons huis is te bezichtigen op de dag van de duurzaamheid op 09-09-09.
Zonne-energie
De elektriciteit wordt opgewekt met (15,5 kWp) zonnepanelen (Kyocera) en omgezet naar 230V wisselspanning dmv omvormers (SMA). De helft van de panelen is op het oosten gericht en de andere helft op het westen. De jaaropbrengst is gemiddeld ca 10.500 kWh. s’ Zomers wordt het elektriciteitsoverschot aan net geleverd en ’s winters wordt het tekort uit het net betrokken. Dit gaat prima (energiebedrijf Greenchoice) en zonder dat je er iets van merkt. Inmiddels is wettelijk geregeld, dat de eerste 5000 kWh per jaar gesaldeerd mag worden. Dit betekent, dat we bij levering aan het net voor de eerste 5000 kWh hetzelfde bedrag per kWh krijgen, als wat we er voor moeten betalen (inclusief netwerkkosten, milieubelasting en btw!) Zo hebben we in een jaar voldoende elektriciteit voor het normale verbruik (licht, wassen, TV, computer, etc.). en voor de verwarming + warmwater. Oh ja, en koken doen we met een inductie kookplaat.
15,5 kWp aan zonnepanelen
Geen alternatief bestaan
Wij leiden geen “alternatief” bestaan met allerlei beperkingen, maar doen alles wat de meesten van ons ook doen. Ons normale jaarverbruik voor o.a. TV, koelkast (2x), diepvries, wasmachine, (warmtepomp)droger, vaatwasser, computer, etc, etc. is met ca. 5000 kWh zelfs bovengemiddeld (in Nederland ligt het gemiddelde jaarverbruik voor een gezin op ca 3600 kWh). Uiteraard hebben we wel een beetje opgelet wat voor apparatuur we kochten (energieverbruik). Zoals diepvries met energielabel A++. Warmtepomp wasdroger etc.
Verwarming
De verwarming + het warm tapwater werken met behulp van een lucht/water warmtepomp (Mitsubishi Zubadan). Het energieverbruik voor de warmtepomp voor verwarming en warm tapwater komt op ca 5500 kWh/jaar (was ca 2200 m3 aardgas/jaar). Uiteraard werkt een warmtepomp alleen maar efficiënt, als de warmte afgegeven kan worden op een laag temperatuur niveau. Dat betekent dus bijv. (erg) grote radiatoren of vloerverwarming of wandverwarming. Gelukkig hadden wij 22 jaar geleden bij de bouw van ons huis al rekening gehouden met een eventuele toepassing van een warmtepomp of zonne-energie en daarom was ons huis reeds volledig voorzien van vloerverwarming. De water aanvoertemperatuur naar de vloer is bij -10°C buitentemperatuur ca 35°C. Prima voor een warmtepomp dus. De PV-installatie is inmiddels 5 jaar oud en nog gekocht onder het oude subsidie-regime. De warmtepomp is juist geïnstalleerd (ook weer met € 1000,- subsidie). Gekocht bij de fa. Zelziuz in Denekamp.
De lucht/water warmtepomp opgesteld naast het huis
Het ontwerp van de installaties is door mij zelf gedaan. En de installatie ook. Behalve het koeltechnische deel (WP), dat door een STEK-erkend bedrijf gedaan moet worden.
De lucht/water warmtepomp in detail
Investering
De totale kosten voor PV-installatie + warmtepomp bedragen ca. 15.000,-. Dit zijn de kosten na aftrek van de (investerings-)subsidiebedragen. Als ik de jaarlijkse subsidie van Enerq (nu NOVEM) over de opgewekte kwh-en er nog van aftrek, blijft er na de 10 jaar durende opbrengst subsidie nog ca 10000,- eigen investering over. Bij maandlasten voor aardgas en elektriciteit (bij bovengenoemde verbruiken) van ca. 210,- is snel te zien, dat duurzaam op deze manier niet “duur” is, maar snel terugverdiend kan worden.
Uiteraard moeten PV-installaties onder het huidige subsidieregime eerst volledig zelf betaald worden, waarna de uitbetaling op basis van de opbrengst wordt gedaan over een periode van 10 jaar. Maar zelfs met een (dmv een evt. groene hypotheek) gefinancierde installatie moet e.e.a. toch terugverdiend kunnen worden.
Op de dag van de duurzaamheid (09-09-09) houden wij van 10:00 tot 16:00 uur open huis voor belangstellenden (na afspraak).
36 reacties op “Bestaande woning omgebouwd tot “nul-energie” woning.”
Er is al enige tijd bij ons in de buurt een “Nul” woning.
Deze is gelegen in Genhout gemeente Beek!!!!
Was dit ook een bestaande woning die omgebouwd is naar een nul-energie woning, of ging het in Genhout om nieuwbouw?
Heb je meer informatie over deze woning in Genhout?
Dit is weliswaar een nul energie woning op jaar basis, maar ik vind dit toch niet hoe het zou moeten zijn: uiteindelijk ligt een groot deel van het verbruik in de winter maanden terwijl de productie eerder in de zomer maanden ligt. Verder is dit weliswaar een zuinig verwarmingssysteem, maar kan met hoogrendementsglas en goede isolatie een nog lager verbruik gehaald worden. 5000 Kwh per jaar aan elektriciteit is inderdaad bovengemiddeld en ronduit niet duurzaam.
In mijn visie is dit vooral een financiele-nul-energie-woning eerder dan een milieu-nul-energie-woning
Zoals Erik al zei is dit niet echt een mileu-nul-energie-woning. Want wat zijn de andere gegevens over de woning. Bijv wat voor Rc-waarden hebben de gevels, dak, etc. Wat voor ventilatiesysteem.
Was het uiteindelijk niet goedkoper om minder oppervlak aan PV-cellen toe te passen en bijv glas te vervangen of de isolatie te verhogen ? Immers minder energie nodig hebben is duurzamer dan op deze manier.
ah,
Ik dacht nog..het staat niet bij deze items:
http://www.olino.org/articles/category/passiefhuis
Een snel rekensommetje geeft de Zubadan een cop (over het jaar) van 3,6 tot 4 (afh. of je 9 of 10 kwh in een kuub aardgas rekent). Miss interessant om te vermelden.
aanvullende info:
Bedenk wel dat het huis gebouwd is in 1987, met voor die tijd een extreem goede isolatie van 14 cm in wanden en dak en uiteraard met alleen maar HR glas. De naam HR-glas bestond toen nog niet, maar de k-waarde was wel al 1,5 W/m2K.
Uiteraard kan dat nu nog beter, maar om nu alle glas te gaan vervangen..
Tevens is in 1987 al bij de bouw een gebalanceerd ventilatie-systeem met warmte-terugwinning geplaatst.
Bedenk bij het bewschouwen van het verbruik wel, dat wij koukleumen zijn, we hebben het altijd 22° en willen dat comfort ook niet inleveren. Bedenk tevens, dat het een huis van 850 m3 betreft.
Wat betreft de vraag “waarom niet op het zuiden”?
Ik kreeg van de gemeente geen vergunning om mijn huis te draaien 🙂
Nee zonder gekheid, ik had natuurlijk alleen maar een oost- en westvlak, maar daarme wel veel meer nuttig (80-85%) bruikbare m2 dan wanneer één van de zijden op het zuiden gericht was geweest. Plaatsing op het noorden is echt veel minder.
ach mijn woning is energie negatief, en dat uit 1974.
tevens komt het wat dichter in de buurt van de echte on demand vraag ipv de jaarbasis.
als je je verbruik afstemt op je opwek, is het plaatje al beter.
@eric,
Kun je iets meer toelichten?
Wat verbruik je? Wat wek je op en hoe?
Wat heb je gedaan om dit te bereiken?
Misschien kunnen we daar allemaal van leren.
http://van.wijk.net/pvt
in bestaande bouw kun je op een vervang moment het beste scoren, er komen artikelen op olino over.
verder is natuurlijk je opwek slechts de slagroom op je lage verbruik, door de mooiste moderne apparatuur, maar dan ook wel de zuinigste, dat word vaak vergeten, niemand stelt vragen over een verbruik van 5000 kwh, maar wel over niet dekkende zonnepanelen.
vreemd genoeg heb ik een grote zegentocht gemaakt met de mooiste apparatuur met het laagste verbruik.
nederlanders zijn toch van het terugverdienen ? nou dan zuinige apparatuur dus, je verdient de aanschaf terug…
ik ben wel wezen shoppen met een elro wattmeter,
en winkels die weigeren het wattage te meten, daar was ik geen klant. alleen zo is al 80% van mijn verbruik verdwenen.
energie negatief en portemonnaie positief, is echt zo gedaan.
voorbeeldje : mijn nieuwe zuinige lcd tv, met hd media center : http://van.wijk.net/pvt/hdmce.jpg
Hoe bevalt de lucht/water warmtepomp? Ik ( wij ) timmeren thuis ook aardig aan de weg wat betreft energiebesparen. Een verhaal hierover komt binnenkort ook op Olino.org.
We hebben inmiddels ook zonnepanelen op het dak en, een bescheiden, overschot aan electriciteit. Terugleveren is leuk, deze electriciteit gebruiken om warmte mee op te wekken is nog leuker.
met een warmtepomp, pv panelen en eengoede zonneboiler kun je idd tot practisch nul (financieel) komen. vind dit persoonlijk heel legitiem omdat je opwekt wat je verbuikt.
ik ga er anno 2009 van uit dat weldenkende mensen zelf wel opletten dat de hut goed geisoleerd is, dat ze niet als idioten stoken met open ramen, allerlei apperatuur niet onnodig aan hebben staan etc.
Ik heb een vraag met betrekking tot de warmtepomp. Momenteel ben ik bezig met een project voor een restaurant in Rotterdam. Zij willen graag duurzamer en energiezuiniger gaan werken. Nu is er in het restaurant een vrij grote kelder van +/-30 m2 die alleen dient voor opslag. In de kelder komen allerlei motoren en restwarmte in vrij, waardoor de temperatuur vrijwel constant rond de 40 graden is bij een hoge luchtvochtigheid. Nu vroeg ik mij af of het mogelijk is iets met deze restwarmte te doen, misschien met behulp van een warmtepomp?
@ Pety,
Warme lucht bevat in feite niet zoveel energie.
Bij een soortelijke massa van 1,29 kg/m3 en een soortelijke warmte van 710 J/kg.K bevat de (40 graden) lucht van een kelder van 30 x 2,5 (75 kuub) 75 x 1,29 x (40-20) x 710 = 1373850 Joule overwarmte t.o.v. een kelder van 20 graden.
Dat komt overeen met 0,38 kWh aan energie-inhoud.
Als je via een warmtepomp hieraan warmte onttrekt, zal de lucht afkoelen en is het maar de vraag of de motoren e.d. de afgevoerde warmte in dat tempo kunnen aanvullen.
Ik ken de situatie ter plaatse niet, maar het is m.i. beter om de warmte zo dicht mogelijk bij de bronnen te onderscheppen en via een warmtewisselaar over te brengen naar de te verwarmen ruimte.
Bij warmtepompen wordt warmte onttrokken aan grondwater of buitenlucht, maar deze wordt weer aangevuld door warmtewisseling met de omgeving. Als dat bij grondwater niet snel genoeg gaat, koelt het opgepompte water steeds meer af en kan zelfs het vriespunt benaderen, waarna de warmtepomp niet meer werkt. Bovendien neemt het rendement van de warmtepomp af.
Wellicht is er een bedrijf in je buurt, dat gespecialiseerd is in luchtbehandeling. Wellicht ziet zo’n bedrijf mogelijkheden.
Ik wou zubadan mitsubishi kopen maar misschien kom ik niet beter uit dan gas.
mijn huis heeft 225m2 oppervlakte en 620m3 en is gebouwd op 1998 (goed geisoleerd), nu verbruik ik rond 1800m3 gas, voor tapwater,verwarming (radiatoren en vloerverwarming, 19 graden ’s nachts en 22,4 overdag) en heb inductie kookplaat (het komt op 1100 euro kosten inc transport) maar als uw zubadan verbruikt 5500kwh, die komt op (0.23 kwh) op 1265 euro per jaar….dan kom ik duurder uit met zubadan (u gebruikte 2200m3 gas per jaar)
Klopt dit of ik mis iets in mijn berekeningen? ik wou een van deze dagen een mitsubishi zubadan met een 200 liter boiler kopen! dus geen goede idee, vindt u?
@ Fahimi,
Of een warmtepomp goedkoper werkt dan een gasketel hangt vooral af van de COP van de warmtepomp. Deze wordt bepaald door de bron temperatuur en de afgifte temperatuur. Prijstechnisch moet de cop hoger dan +/- 3,6 liggen. Dus 3,6 delen warmte voor 1 deel electriciteit. Als je bijv. een bron temperatuur van 0c hebt en een aanvoer temperatuur van 20 (extreem laag) kun je een cop van boven de 6 halen.
Extra isoleren (met behulp van passiefhuis renovatie technieken) kan financieel interessanter zijn.
Hierbij even een update over de resultaten met de WP tot nu toe:
De Zubadan bevalt goed tot zover.
Ik ben nog steeds een beetje aan het optimaliseren, dus ik heb nog niet de maximale prestaties bereikt (wat COP betreft).
Vermogen is bij ons (met een 11 kW Zubadan) geen enkel probleem. Wij houden het bij -15°C ook nog heerlijk warm. Vroeger hadden we een 21 (of was het 22?) kW Nefit Turbo CV Ketel.
Op de begane grond overal vloerverwarming en boven vloerverwarming in de badkamer en speciale (Laag Temperatuur) Jaga Linea plus convectoren.
Bij -15°C buiten is de aanvoertemperatuur naar onze verwarming ongeveer 35°C. Meestal dus nog lager.
Vanaf half juni 2009 tot nu is onze gemiddelde COP voor verwarming + warm tapwater (52°C) 3,02 geweest.
Die waarde is natuurlijk door de langdurige kou van deze winter wel lager, dan ik van een gemiddeld jaar verwacht.
We hebben voor de WP vanaf half juni tot nu 3396 kWh gebruikt.
Ik denk dat ik met het door mij berekende gemiddelde jaarverbruik van 5500 kWh toch wat aan de hoge kant zat.
Op basis van de nu gemeten cijfers denk ik, dat het gemiddeld lager zal worden.
We meten de warmtehoeveelheid met een warmtemeter (zoals ook in stadsverwarmingssystemen gebruikt wordt) en het elektriciteitsverbruik met een separate kWh-meter.
OK, bedankt,
dan vroeger met een CV ketel verbruikte u 2300m3 gas en 5000KWh elektriciteit op jaarbasis.
Nu met zubadan i.p.v CV ketel en alle elektriciteit verbruik is het 3400KWh voor 7 maanden oftewel bijna 500KWh p.maand (6000KWh per jaar basis)
Als dit klopt dan zubadan gebruikt rond 1000KWh per jaar (6000KWh – 5000KWh voor normale gebruik en 100KWh voor zubadan) dat het echt heel goedkoper is dan CV ketel op gas.
Tenzij 3396KWh dat u gemeten heeft was alleen voor ZUBADAN?
vriendelijke groet
Fahimi
Zwerius,
Ik krijg morgen een engineer van XXXX op bezoek om te kijken of een lucht-water warmtepomp geschikt is voor mijn type woning (bouwjaar 2001, 550m3, split-level rijtjes woning met inpandige garage) waar we momenteel gebruik maken van stadsverwarming (32GJ per jaar).
Wat zijn de dingen die jij zou vragen?
Waarom heb je destijds voor Mitsubishi gekozen en niet voor een ander merk? Viel het plaatsen wel mee, met leidingen en zo? Hoe zit het met elektriciteit? Had je extra groepen nodig voor de warmtepomp?
Met vriendelijke groet,
Stefan
Stefan,
Heb jij vloerverwarming of radiatoren? Als je radiatoren hebt, heb je een relatief hoge watertemperatuur nodig en dat is natuurlijk slecht voor de COP van je WP.
Het wil nog wel eens meevallen in oudere woningen, die later nageïsoleerd zijn. Dan waren immers de radiatoren uitgelegd voor een hoger warmteverlies (ongeïsoleerde woning) en als later de woning geïsoleerd werd, waren de radiatoren feitelijk “te groot” maar dat is juist gunstig voor een WP omdat dan de watertemperatuur naar beneden kan.
Het is dus belangrijk om een warmte-afgifte-systeem te hebben, dat geschikt is voor een lage watertemperatuur. Je kunt eventueel de belangrijkste radiatoren (woonkamer?) vervangen door grotere of door speciale convectoren voor LT-warmte (bijvoorbeeld JAGA, liefst zonder fannetjes, want die ga je na verloop van tijd horen).
Tevens natuurlijk van groot belang: welk vermogen heb je nodig? Beschik je over een warmteverliesberekening van de woning? Zo niet dan moet je een inschatting maken op basis van je jaarverbruik:
32 GJ=32E9/3.600 kWh thermisch ofwel ca 9000 kWh thermisch. Uitgaande van ca 2000 vollasturen per jaar (wordt vaak als vuistregel gebruikt), kom je dan op een vermogen van ca 4,5 kW thermisch. Dat zal dan wel een 5 kW type worden.
5kW is dan het thermisch vermogen. Let er wel op dat dit vermogen nog geleverd moet kunnen worden bij een buitentemperatuur van -10 of –12° (afhankelijk van waar je in Nederland woont).
Het elektrisch vermogen zal dan maximaal ca 2 a 2,5 kW zijn. Dat kan nog gewoon op een éénfase groep.
Let er wel op, dat dan de reserve die in je hoofdzekering zit misschien iets minder wordt.
Maar aangezien je SV hebt, zul je wel elektrisch koken en dus al een redelijk zware elektrische aansluiting hebben?
Ga je er ook tapwater mee opwarmen? Zo ja, hoe en tot welke temperatuur? Als je een boiler hebt met warmtewisselaar (zoals meestal in combinatie met een cv-ketel wordt gebruikt), hou er dan rekening mee dat die warmtewisselaar waarschijnlijk te klein is, om met een WP te gebruiken. Immers een CV ketel kan het CV-water gemakkelijk tot 90°C opwarmen en zo via de warmtewisselaar het tapwater tot bijv. 55°C opwarmen.
Als je CV-water niet meer door een ketel wordt opgewarmd maar door een wp, kan het misschien nog maar 60°C worden en is de dT tussen CV water en tapwater veel kleiner, waardoor je een veel grotere warmtewisselaar nodig hebt.
Dus belangrijk is:
Ga je ook je tapwater met de WP verwarmen (ik neem aan van wel, anders blijf je met vastrecht van de stadsverwarming zitten).
Kijk dan hoeveel opgeslagen energie je in de boiler nodig hebt. Dus als je naar een lagere watertemperatuur moet (misschien is je boiler nu wel 75°C), heb je meer liters nodig om hetzelfde gebruikscomfort te houden.
Maar ik bedenk me nu, dat je in combinatie met stadsverwarming waarschijnlijk helemaal geen boiler hebt.
Je zult dan dus na moeten denken over de vereiste grootte van de nieuw te installeren boiler. Dat hangt ook af van de gezinssamenstelling en het verbruiksgedrag. Een gezin van 4 personen die dagelijks elk een badkuip vullen heeft natuurlijk andere behoeftes dan één persoon die één keer per week douchet…..
Ter info: Wij zijn met zijn tweeën en douchen dagelijks (kort) en hebben aan een 100 liter boiler voldoende.
Bij ons wordt de boiler 2 x per dag vrijgegeven voor opwarming (’s morgens voor 7 uur) en ’s middags vanaf half vijf tot half zes.
Belangrijk punt is nog: waar ga je de WP plaatsen (in verband met geluid).
Zet hem zeker niet op een (houten) plat dak. En hou voldoende afstand tot slaapkamerramen (ook van buren!). Meestal worden er gunstiger geluidswaarden opgegeven dan in werkelijkheid gehaald worden. Geloof geen mooie praatjes, neem eventueel iets met een boeteclausule in het contract op!)
Ik heb in de tuin een betonnen fundatie gestort (vrij van het huis i.v.m. trillingen!) van ca 700 kg.
Trillingen hebben we dus geen last van. De kast van de Mitsubishi had nog wel iets meer ontdreuningsmateriaal aan de binnenzijde mogen hebben (ik ga dat komende zomer zelf nog toevoegen).
Ik heb alles zelf geïnstalleerd. CV-zijdig is niet zo moeilijk en elektrisch ook niet. Het koeltechnische deel heb ik door een koelbedrijf laten installeren, omdat ik daar zelf de apparatuur niet voor heb en het ook gewoon niet mag. Iemand moet daarvoor een STEK-erkenning hebben.
Mijn Zubadan is een driefasig type en ik heb daarvoor in de meterkast een drie-fasengroep toegevoegd (ik had al een drie-fasige 3x25A-aansluiting in huis). Tevens heb ik daar een extra kWh meter (op een DIN rail) toegevoegd, zodat ik ook het verbruik van de WP separaat kan meten.
Oh ja, en in het CV gedeelte heb ik natuurlijk een warmtemeter geplaatst, zodat ik met deze twee metingen in elk geval de COP in de gaten kan houden.
m.vr.gr.,
Zwerius
Hoi Zwerius,
Wat een reply, geweldig!
> Heb jij vloerverwarming of radiatoren?
Radiatoren. In de woonkamer (300x20x40cm) en slaapkamer hebben we een convector radiator van Jaga. In de rest van het huis “normale” radiatoren. Eigenlijk hebben we de verwarming alleen aan in de woon- en eetkamer. De kelder alleen als we gebruik maken van die ruimte (piano spelen of lang achter de pc zitten).
> Als je radiatoren hebt, heb je een relatief hoge watertemperatuur
> nodig en dat is natuurlijk slecht voor de COP van je WP.
Daar was ik al bang voor :-/
> Het wil nog wel eens meevallen in oudere woningen, die later
> nageïsoleerd zijn. Dan waren immers de radiatoren uitgelegd voor een
> hoger warmteverlies (ongeïsoleerde woning) en als later de woning
> geïsoleerd werd, waren de radiatoren feitelijk “te groot” maar dat
> is juist gunstig voor een WP omdat dan de watertemperatuur naar
> beneden kan.
Ik denk dat ons geval ook wel speciaal is. Onze woning is niet zo goed geïsoleerd als een op gas gestookte woning van het zelfde bouwjaar, omdat de stadsverwarming is meegenomen als een van de maatregelen voor de norm (!!). Achteraf erg krom, omdat je dus meer (dure) energie nodig hebt om je slechter geïsoleerde woning te verwarmen (zucht).
De temperatuur van de stadsverwarming is +/- 70C. Soms hoger, soms lager. Volgens mij is dit een stukje lager dan een normale CV installatie, maar weer hoger dan een LT installatie.
> Het is dus belangrijk om een warmte-afgifte-systeem te hebben, dat
> geschikt is voor een lage watertemperatuur. Je kunt eventueel de
> belangrijkste radiatoren (woonkamer?) vervangen door grotere of door
> speciale convectoren voor LT-warmte (bijvoorbeeld JAGA, liefst
> zonder fannetjes, want die ga je na verloop van tijd horen).
Daar zat ik ook aan te denken. De belangrijkste vervangen en rest pas als het nodig is.
> Tevens natuurlijk van groot belang: welk vermogen heb je nodig?
> Beschik je over een warmteverliesberekening van de woning?
Niet dat ik weet. Maar misschien kan ik die zaken nog opvragen bij de gemeente / project ontwikkelaar van toen.
> Zo niet dan moet je een inschatting maken op basis van je
> jaarverbruik:
> 32 GJ=32E6/3.600 kWh thermisch ofwel ca 9000 kWh thermisch.
> Uitgaande van ca 2000 vollasturen per jaar (wordt vaak als
> vuistregel gebruikt), kom je dan op een vermogen van ca 4,5 kW
> thermisch. Dat zal dan wel een 5 kW type worden.
Dat hadden ze bij XXXX ook bedacht (op basis van die 32GJ).
> 5kW is dan het thermisch vermogen. Let er wel op dat dit vermogen
> nog geleverd moet kunnen worden bij een buitentemperatuur van -10 of
> –12° (afhankelijk van waar je in Nederland woont).
Eindhoven, dus een stukje kouder dan aan de kust, maar niet zo koud als bij jou.
> Het elektrisch vermogen zal dan maximaal ca 2 a 2,5 kW zijn. Dat kan
> nog gewoon op een éénfase groep.
Voor het lage temperatuur voorstel is dat inderdaad het geval. De hoge temperatuur zou op een 400V 3ph uitkomen.
> Let er wel op, dat dan de reserve die in je hoofdzekering zit
> misschien iets minder wordt.
Klopt, voor het HT voorstel zou de huidige eenfase aansluiting uitgebreid / omgebouwd moeten worden naar een 3 fase 25A aansluiting (die er al ligt). De netwerkkosten zijn dan nog het zelfde.
> Ga je er ook tapwater mee opwarmen?
Ja, zal moeten. We hebben momenteel een warmtewisselaar van Agpo (URS comfort) die d.m.v. stadsverwarming het tapwater opwarmt. Dit gebeurt “on the fly”, en het water wordt behoorlijk heet. We hebben overal traditionele mengkranen. Ik neem aan dat als de temperatuur die door de boiler van de WP geleverd wordt lager is, dat die kranen dan anders gaan mengen (de standen zullen niet meer dezelfde zijn). Misschien dan ook tijd om thermostaatkranen te plaatsen.
> Zo ja, hoe en tot welke temperatuur? Als je een boiler hebt met
> warmtewisselaar (zoals meestal in combinatie met een cv-ketel wordt
> gebruikt), hou er dan rekening mee dat die warmtewisselaar
> waarschijnlijk te klein is, om met een WP te gebruiken. Immers een
> CV ketel kan het CV-water gemakkelijk tot 90°C opwarmen en zo via de
> warmtewisselaar het tapwater tot bijv. 55°C opwarmen.
> Als je CV-water niet meer door een ketel wordt opgewarmd maar door
> een wp, kan het misschien nog maar 60°C worden en is de dT tussen CV
> water en tapwater veel kleiner, waardoor je een veel grotere
> warmtewisselaar nodig hebt.
We hebben geen gas in de wijk, dus een CV installatie is (helaas) geen optie 🙁
> Dus belangrijk is:
> Ga je ook je tapwater met de WP verwarmen (ik neem aan van wel,
> anders blijf je met vastrecht van de stadsverwarming zitten).
Inderdaad. Vastrecht is momenteel € 34.95 per maand, GJ prijs is € 20.33. Een collega die zijn woning elektrisch (elektrische vloerverwarming en elektrische radiatoren) verwarmt maar nog wel zijn tapwater met de stadsverwarming opwarmt heeft ongeveer 10GJ per jaar daarvoor nodig (gezin met 2 jonge kinderen). Ik ben in Augustus begonnen met het regelmatig bijhouden van de meterstanden, ik begin een beeld te krijgen hoe de GJ’s over de maanden verdeeld zijn.
> Kijk dan hoeveel opgeslagen energie je in de boiler nodig hebt. Dus
> als je naar een lagere watertemperatuur moet (misschien is je boiler
> nu wel 75°C), heb je meer liters nodig om hetzelfde gebruikscomfort > te houden.
> Maar ik bedenk me nu, dat je in combinatie met stadsverwarming
> waarschijnlijk helemaal geen boiler hebt.
Klopt 🙂
> Je zult dan dus na moeten denken over de vereiste grootte van de
> nieuw te installeren boiler. Dat hangt ook af van de
> gezinssamenstelling en het verbruiksgedrag. Een gezin van 4 personen
> die dagelijks elk een badkuip vullen heeft natuurlijk andere
> behoeftes dan één persoon die één keer per week douchet…..
We zijn met zn 2-en (plus 2 katten, maar die douchen niet). Mijn vrouw heeft wel een gewoonte dat ze 2 keer per dag doucht. We zullen dus meer nodig hebben dan een gemiddeld 2 persoons huishouden.
> Ter info: Wij zijn met zijn tweeën en douchen dagelijks (kort) en
> hebben aan een 100 liter boiler voldoende.
> Bij ons wordt de boiler 2 x per dag vrijgegeven voor opwarming (’s
> morgens voor 7 uur) en ’s middags vanaf half vijf tot half zes.
OK.
> Belangrijk punt is nog: waar ga je de WP plaatsen (in verband met
> geluid).
Inderdaad.
Ik zie eigenlijk maar 3 opties voor de buiten unit:
1. naast de voordeur. Risico’s zijn: diefstal / vandalisme gevoelige plek, lawaai en lelijk
2. boven op dak, waarbij het een uitdaging voor de leidingen wordt
3. achter in de tuin, waar we moeilijk bij kunnen komen met de leidingen.
We hebben momenteel al een airco unit (slaapkamer) op dak staan. Het is maar een kleintje en als die aanstaat merken we er niets van. De buren klagen er ook niet over. De buiten unit weegt 30kg en staat op 2 grote tegels. De LT die ze voorstelde weegt 56kg.
> Zet hem zeker niet op een (houten) plat dak. En hou voldoende
> afstand tot slaapkamerramen (ook van buren!). Meestal worden er
> gunstiger geluidswaarden opgegeven dan in werkelijkheid gehaald
> worden. Geloof geen mooie praatjes, neem eventueel iets met een
> boeteclausule in het contract op!)
Goeie tip, dank je!
> Ik heb in de tuin een betonnen fundatie gestort (vrij van het huis
> i.v.m. trillingen!) van ca 700 kg.
> Trillingen hebben we dus geen last van. De kast van de Mitsubishi
> had nog wel iets meer ontdreuningsmateriaal aan de binnenzijde mogen
> hebben (ik ga dat komende zomer zelf nog toevoegen).
> Ik heb alles zelf geïnstalleerd.
Knap!
> CV-zijdig is niet zo moeilijk en elektrisch ook niet. Het
> koeltechnische deel heb ik door een koelbedrijf laten installeren,
> omdat ik daar zelf de apparatuur niet voor heb en het ook gewoon
> niet mag. Iemand moet daarvoor een STEK-erkenning hebben.
Inderdaad, dat was met mijn airco ook zo.
> Mijn Zubadan is een driefasig type en ik heb daarvoor in de
> meterkast een drie-fasengroep toegevoegd (ik had al een drie-fasige
> 3x25A-aansluiting in huis). Tevens heb ik daar een extra kWh meter
> (op een DIN rail) toegevoegd, zodat ik ook het verbruik van de WP
> separaat kan meten.
Dat is inderdaad handig. Als je het niet op die plek doet, kom je het niet meer te weten.
> Oh ja, en in het CV gedeelte heb ik natuurlijk een warmtemeter
> geplaatst, zodat ik met deze twee metingen in elk geval de COP in de
> gaten kan houden.
OK.
Zeer waardevolle informatie. Ik ben me nog aan het oriënteren, samen met een paar buurtbewoners. We wonen ook in een gebied waar je niet zomaar met een water-water WP aan de slag kunt gaan. http://www.meerhoven.net/nieuws/nieuws_detail.asp?Nieuws_ID=331 Dus dat valt eigenlijk af. Ik heb weinig vertrouwen dat er iets positiefs gaat komen uit de nieuwe warmtewet. Stadsverwarming is gewoon duur (afgelopen jaar +/- 1400 euro) en ben dus op zoek naar goedkopere, onafhankelijkere:
1/ niet vast zitten aan de gasprijs, want daar is de warmtewet op gebaseerd;
2/ stroom kan je overal kopen en zelf opwekken
3/ en als het even kan ook nog milieu vriendelijkere oplossing.
De eerst horde hebben we al genomen: het is ons duidelijk dat we niet getekend hebben (in de leverings akte van onze woning) om aangesloten te blijven op stadsverwarming. Volgens de algemene voorwaarden van Essent is de stadsverwarming binnen 5 dagen op te zeggen.
En nu dus verder oriënteren 🙂
MVG,
Stefan
Hallo Zwerius,
Geweldig artikel heb je geschreven.
Zelf ben ik ook aan het denken om een zubadan lucht/water warmtepomp aan te gaan schaffen.
Kun je inmiddels precies aangeven wat je elektra verbruik is geweest van de pomp?
Ook schrijf je dat jullie nogal koukleumen zijn maar kan ik daaruit afleiden dat jullie het hele huis verwarmen op ruim 22 graden of alleen de woonkamer (dat maakt namelijk nogal wat uit m.b.t het verbruik) en ook of jullie met 2 mensen of meerdere wonen in het huis heeft nogal impact.
Ook ik heb een woning van 850m3 en heb nu een jaarverbruik van rond de 2100m3 gas.
De specs van het huis zijn: vloerverwarming op beganegrond, overal HR++ glas, spouwmuur isolatie, vloer beganegrond geisoleerd en dak geisoleerd.
Maar om die 2100m3 gas te halen stook ik alleen beneden warm tot 20,5 graden (24h per dag), de 1e en 2e verdieping zijn niet verwarmd en zijn dan ongeveer 14 a 15 graden.
Mijn HR ketel heb ik ingesteld op lagetemperatuur i.v.m de vloerverwarming.
Maar goed hoe dan ook als ik in je artikel lees dat je eerst rond de 2200m3 gas verstookte (dat is zo’n 1320,- euro) en je gokte dat je rond de 5500Kwh elektra meer ging verbruiken (1237,- euro ongeveer)zie ik buiten het milieu aspect niet echt winst in de investering in een warmtepomp (83,- euro besparing per jaar).
Dat zet mij uiteraard heel erg aan het twijfelen of het wel verstandig is om er zelf zo een aan te schaffen.
Daarnaast is het wel erg goedkoop wat je hebt kunnen kopen, 15.000,- euro voor alles??
Nu ben ik al bijna 13.000,- euro kwijt aan een warmtepomp van zubadan en dan heb ik nog geen zonnepanelen.
Had je zoveel subsidies destijds???
Groetjes,
Mekkie
Hallo Mekkie,
Hierbij wat antwoorden:
We hebben het eerste jaar ca 6000 kWh voor de WP verbruikt. Maar alles functioneerde nog niet optimaal en ik ben nog steeds details aan het verbeteren.
Bovendien hebben we over 2009/2010 een tamelijk strenge winter gehad.
Dus al met al denk ik, dat mijn schatting van 5500 kWh in de toekomst nog wel waar gemaakt zal worden.
Over onze binnentemperaturen:
Begane grond alles 22°C (24/7), bovenverdieping varieert van 19-22°C (24/7).
Voor mij was het doel van de warmtepomp, om in combinatie met de PV te komen tot een CO2-neutraal huis (op jaarbasis).
Kosten en subsidies:
PV-installatie (gekocht in Duitsland: ca 10% goedkoper dan laagste Nederlandse aanbieder)
Aanschaf (2003): € 69.950,- (zelf geïnstalleerd)
Subsidies (EPR + EPA-toeslag + MAP-gelden):€ 62.975,-
Aanschaf (2009)Zubadan 11 kW incl besturing en warmtewisselaar (via bevriende installateur) ca € 5700,-
WP-subsidie € 1.000,-
Kijk voor Zubadan-prijzen ook eens op: http://www.klimageraete24.de
Diverse kosten liertje tbv zonnepanelen, leidingwerk, kabels, andere circ. pomp, etc. Schatting € 3.500,-
Totaal dus ca € 15.000,-
Ik krijg overigens nog steeds € 0,095/kWh teruggeleverde elektriciteit (eerste 10 jaar). Dat heb ik in de 15.000,- nog niet eens meegerekend!!
Zwerius bedankt voor je antwoorden.
Momenteel heb ik een offerte liggen voor een 14Kw zubadan voor 10.500,- euro geinstalleerd.(ff kijken of ik die 2000,- euro subsidie ga krijgen).
Wat ik me wel afvraag is hoe het nou precies zit met een zogenaamde jaarlijkse keuring.
Volgens diverse bedrijven ben je vanwege de grote inhoud van koelmiddel verplicht bij de wet om je apparatuur jaarlijks te laten keuren???
Weet jij hier iets van, want het strookt namelijk niet echt met het verhaal dat een warmtepomp zogoed als onderhoudsvrij is (ja ik weet een keuring is geen onderhoud maar het zijn dan wel jaarlijkse kosten die je er ook bij moet tellen).
Laat jij hem ook jaarlijks keuren en zoja wat zijn daar dan de kosten van?
Mijn voorlopige conclusie is in iedergeval uitgekomen op het feit dat een warmtepomp voor mijn beurs niet echt een voordeel oplevert en (mits er niets kapot gaat) ook op lange termijn geen nadeel.
Maar ik ben het toch wel serieus aan het overwegen.
Groetjes,
Mekkie
Hallo Mekkie,
Ja, wat de keuring betreft: iedere installatie met meer dan 3 kg koelmiddel-inhoud moet jaarlijks door een erkend bedrijf gecontroleerd worden op lekkage van koelmiddel. E.e.a. hoort bijgehouden te worden in het bij de installatie behorende logboek.
De “koude-firma’s” die ik ken geven echter aan, dat ze nog nooit gehoord hebben van een controle bij een particulier. Maar dat zegt natuurlijk niets. Naarmate er meer warmtepompen komen, neemt de kans toe dat ook de kleinere installaties gecontroleerd gaan worden.
En uiteindelijk is het natuurlijk voor een goede zaak.
Maar hoewel wettelijk verplicht (dat is het rookverbod in de horeca ook :-)) is het natuurlijk een beetje je eigen verantwoordelijkheid.
Bij mij was er na ca een jaar een onder de garantie vallende reparatie en men heeft de controle er even gratis bij gedaan!
Maar ik denk dat je in de orde grootte van ca € 100,- moet rekenen.
Ik heb over het hele jaar 2010 een COP gehaald van ca 3,1 (inclusief warm tapwaterbereiding).
Ik heb echter recent een wijziging aan de installatie aangebracht, waarbij de COP (bij 0°C buitentemperatuur) al tot ca. 4,3 was gestegen. Bij 10°C buiten bereik ik nu zelfs een COP van ca. 6,2.
Niet slecht voor een lucht/water warmtepomp!
Er is dus nog wel ruimte voor verbeteringen in installaties die op de markt worden gebracht.
Ik heb deze wijziging overigens ingediend bij het BBIE (Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom). Om die reden kan ik er dus nog niet teveel over zeggen.
wat een gedoe over radiatoren. Ik heb de energievraag van mijn woning beperkt met goede buitengevelisolatie zodat ik maar weinig verwarmingsvermogen nodig heb. dan heb ik een airco die ook verwarmt voor een paar 100 euro. let op de aanbiedingen, lucht op lucht en ik heb luchtverwarming. mijn huis 100 jaar in groningen.
de buitengevelisolatie zelfdoen met EPS en Knauf isomortel. kost een beetje isoleert een hoop en is gemakkelijker dan behangen, bij lidl denk ik waren inductie kookplaten te koop voor 69 euro per 2 kookplaten, koop je drie heb je 6 kookplaten.
zonnepanelen zijn zo goedkoop geworden dat er wel een hoop op het dak kunnen voor de electriciteitsvoorziening en voor teruglevering.
verlichting met ledlampen ook van lidl 3 eu perstuk 3 wat en geven een hoop licht. verwarming omhoog en licht aan dacht ik zo. prettiger wonen en geld overhouden voor een mooie vakantie.
dit jaar waren we naar indonesie, jakarta en west australie, Perth en Broome naar fam. voor de eerste keer dankzij de energiebesparing,
en dit jaar houden we weer over, gaan we naar fam in Miami, ook eerste keer. Nou dit was het wel zo ongeveer.
vriendelijke groeten
Will Eisinga
@ Will,
spijtig genoeg dat het milieu er niets bij wint.
@Zwerius
Hoe doet de Zubadan het nu het de klok rond vriest? Ben erg benieuwd, ik heb nieuwbouwplannen en denk aan een Zubadan voor verwarming en tapwater als aanvulling op zonnewarmte. (Supergoede isolatie, driedubbel glas etc. nemen we als startpunt.) Heb je het hele jaar gedraaid met die eigen modificatie die je in 25. meldt??
Groet Marian
De Zubadan doet het prima.
Het is buiten nu ca -10°C en wij hebben het heerlijk 22°C in de woning (wij zijn een beetje gesteld op comfort zoals je ziet.
De wijziging die ik onder 25. vermeld had, bleek toch niet te functioneren. Weliswaar had ik een hoge COP gevonden, maar die was berekend vanuit de warmteopbrengst (Kamstrup warmte-meter) en een aparte kWh meter voor de warmtepomp. Deze laatste bleek te laag aan te wijzen, waardoor ik dus een te hoge COP berekende!
De meter is onder garantie (Conrad) vervangen.
Ik heb dus in de eerste helft van 2011 foutieve metingen gehad.
Alle meetresultaten van de warmtepomp kun je vinden op:
http://www.waermepumpen-verbrauchsdatenbank.de/index.php?edit=2&bauartinput=Luft/Wasser&showanl1=&showanl2=&button=verbrauch
Mijn installatie is nr. 323.
Voor verdere gegevens over ons huis, zie:
http://geen-energierekening-meer.weebly.com/index.html
Hallo, wij willen wellicht ook zo’n zubadan aanschaffen in combinatie met PV-panelen. Hoe bevalt het jullie na een aantal jaar? Doet de Zubadan het goed? Is jullie energie nota nu 0 met de zonnepanelen en Zubadan?
Zouden we evt. een keer mogen komen kijken of bellen? Ik zag een open dag in 2009, maar daarvoor zijn we te laat 😉
Met vriendelijke groet, Rosalinde
Hallo; ik ben net als Rosa benieuwd hoe het over de afgelopen jaren is gelopen. Hopelijk zie je deze post.
Vooral ook benieuwd: hoe houden de pv-panelen zich? Blijft de opbrengst constant?
@ PV en oost – west plaatsing: interessante observatie. Dat je met oost-west plaatsing minder opbrengst haalt per m2, maar wel meer oppervlakte kunt installeren.
groet,
Paul
Hallo Paul,
Voor de ervaringen verwijs ik je naar een ander artikeltje hier op Olino: http://www.olino.org/articles/2011/12/05/praktijk-ervaringen-met-een-co2-neutraal-gemaakte-woning
Tevens werk ik elke mand een aantal grafieken bij op mijn eigen website: zie http://geen-energierekening-meer.weebly.com/resultaat-en-toekomst.html
Ik hoop dat je daarmee vooruit kunt.. 🙂
Als er nog verdere vragen zijn, zie het e-mailadres op mijn website.
Groet,
Zwerius
Beste Zwerius,
bedankt voor je reactie. Ik heb je website met interesse gelezen en ideeën opgedaan.
Aangezien je veel lijkt te weten van stroom heb ik een vraag, m.b.t. de aanschaf van LED-lampen. Ik merk dat onze lampen vaak en snel kapot gaan, ook meerdere spaarlampen die ik telkens als vervanging plaatste. Ik bedoel: binnen een jaar, soms een half jaar. Dus twijfel ik aan de aanschaf van duurdere LED-lampen: misschien gaan die ook zo snel kapot.
Enig idee waar dat aan kan liggen? Moet alle bekabeling vervangen? (Dat zou lastig worden want het is een huurhuis (oud boerderijtje).
Ik ben benieuwd naar je mening.
Met vriendelijke groet,
Paul
Hallo Paul,
Bekabeling vervangen is niet nodig.
Dat LED-lampen snel kapot gaan, komt wel eens voor. Meestal is het dan de electronica die er in zit en niet de LED zelf, maar dat maakt feitelijk niet uit. Hij doet het niet meer.
Bij ons zijn er in eerste instantie in de keuken ook enkele LED-spots kapot gegaan, maar die zijn deels binnen en deels buiten de garantie-termijn (gratis) vervangen. De rest heb ik geen problemen mee gehad. IKEA heeft tegenwoordig ook LED-lampen voor een redelijke prijs en naar mijn idee behoorlijke kwaliteit.
Spaarlampen gebruik ik al heel lang en daar heb ik eigenlijk nog nooit problemen mee gehad.
Als ik lees dat je in een oud boerderijtje woont, denk ik dat je mogelijk aan het eind van een tak van de netvoedingskabel zit. Dat zou kunnen leiden tot behoorlijke variaties in de netspanning (maar dat hoort eigenlijk niet).
Probeer eens met een voltmeter op verschillende momenten van de dag de netspanning te meten. Mogelijk komt deze af en toe (ruim) boven de 230 V. Als dat zo is, moet je bij je netbeheerder klagen.
Mocht dat niet zo zijn, dan vrees ik dat je het helaas slecht getroffen hebt met de aangekochte lampen.
Ik wil je trouwens nog wel dit meegeven.
Als een LED na een garantie-termijn van één of twee jaar het begeeft, zal de leverancier in eerste instantie een garantie-claim afwijzen.
Ik heb dat echter ook een keer (met hulp van de consumentenbond) met succes aangevochten, omdat er geadverteerd werd met een levensduur van 50.000 uur. Een leverancier is verantwoordelijk om gewekte verwachtingen na te komen.
Je ziet dat de leveranciers ook al wat voorzichtiger worden met het aanprijzen met dergelijke hoge levensduren. Je ziet nu nog maar weinig 50.000 uur staan. Meestal minder…
Beste Zwerius,
dank voor je reactie. Ik zal me ’s verdiepen in de Volt-meters (m’n broer weet daar gelukkig wat meer van dan ik).
Mijn idee, m.b.t. zonne-energie, ook n.a.v. je idee van een cursus: de kostenpost waar de gemiddelde consument nu nog flink op kan besparen is de installatie. Maar doe-het-zelf is voor de meesten niet weggelegd – hoe eenvoudig het ook moge zijn. Wat nu als je / we / iemand vrijwilligers-teams zou opzetten die particulieren helpen bij de installatie. Mogelijk onder begeleiding van een getrainde verantwoordelijke / professional (misschien is dat wenselijk i.v.m. garanties, verzekeringen e.d.).
Dan komt de prijs toch nog een flink eind naar beneden, of zie ik dat verkeerd?
Je zou zelfs aan werkervaringsplekken kunnen denken, herintreders die ervaring in de branche willen opdoen, of gewoon mensen die niet (meer) werken maar het leuk vinden om zo nu en dan de handen uit de mouwen te steken voor dit doel.
Ga je ook je tapwater met de WP verwarmen (ik neem aan van wel, anders blijf je met vastrecht van de stadsverwarming zitten).