Led verlichting waar op te letten in één oogopslag

Geplaatst door Jos de Nijs in Energiebesparing 13 Reacties»

olino_thumbAls consument krijgt u in de media steeds meer te horen over de ledlamp en de spaarlamp. Een overschakeling naar deze verlichting is aanstaande, omdat gloeilampen en halogeenlampen geleidelijk uitgefaseerd worden. Dat houdt in dat ze vanaf bepaalde data niet meer geproduceerd mogen worden. Maar waar moet u als consument nu op letten bij de aankoop van LED. Een miskoop van €30 is reëel en u zou niet de eerste zijn.

Stralingshoek van de ledlamp

Zoals u hieronder kunt zien, ziet u dat u voor de vervanging van gloeilampen op de stralingshoek moet letten. Heeft u een plafonniere met 1 gloeilamp, welke dient om een ruimte te verlichten, dan zijn ledlampen met een kleine stralingshoek dus nog geen goed alternatief. Er komt dan schaduwvorming in bepaalde hoeken. Voor een vloerlamp met enkel uplight, zijn ledlampen met een kleinere stralingshoek wel geschikt en des te efficienter, omdat de ledlamp dan een gerichte lichtbundel naar boven heeft.

Voor ledlampen met een gloeilamp fitting zijn er al wel geschikte vervangers. Een kanttekening hierbij is wel dat het nog enkel om de lagere wattages gaat. Voor halogeenlampen met GU10 fitting zijn er al wel goede LED vervangers.

Voor halogeenlampen met een G4, G6.35, GY6.35, G9 en R7S fitting zijn nog geen geschikte vervangers met dezelfde vorm. Ik verwacht ook niet dat deze op termijn al komen, want ledlampen hebben een diode op de printplaat bevestigd. Op de printplaat komt warmte vrij en als deze warmte niet goed weg kan gaat dit ten koste van de levensduur van de ledlamp. Vandaar dat u ook bij alle andere ledlampen een witte/aluminium rand rondom de ledlamp bevestigd ziet. Via deze koelelementen kan de warmte weg en blijft de ledlamp haar levensduur behouden.
olino_stralingshoek1

Dimbaarheid van de ledlamp

Sommige ledlampen zijn dimbaar, dit staat dan ook op de verpakking. Let dan wel op dat u de ledlamp niet dimt met een gewone gloeilamp- of halogeenlampdimmer. Deze dimmers dimmen meestal in een bereik van 60 tot 300 Watt. De ledlamp heeft een vermogen die varieert van 2-15 Watt. Hij dimt in sommige gevallen wel met een gewone gloeilampdimmer, maar de ledlamp zal snel kapot gaan met een gloeilamp dimmer. Dit komt omdat de meeste gloeilampdimmers dimmen in een bereik van 60 tot 300 Watt en dimmen op wisselstroom. De ledlamp werkt op gelijkstroom. Wilt u de ledlamp toch
dimmen dan heeft u een elektronische dimmer nodig. Een voorbeeld van zo’n dimmer is een dimtronic. Dit is en dimmer die werkt volgens het fase-afsnijdings principe. De aanschafprijs van deze dimmer liegt er niet om, die ligt namelijk tussen de € 60 en € 100. Sommige LED lampen moeten met een fase-aansnijdings dimmer gedimd worden. Deze is iets goedkoper. Bovendien neemt alleen de lichtsterkte van de ledlamp af en neemt de warmte van de lamp niet toe, wat bij de gloeilamp wel het geval is.

Gerenommeerde merken ledlampen

Philips, Osram en ook Lemnis Lighting laten al hun producten uitvoerig testen door o.a. Olino en VSL. De prestaties (zoals de levensduur, vergelijkbaar met … watt gloeilamp en de kleurtemperatuur) die op de verpakkingen van deze merken staan zijn kloppend. Buiten deze merken zijn er ook andere goede merken ledlampen. Maar omdat er is nog geen keurmerk voor de ledlamp is, zijn er merken ledlampen die hun beloofde prestaties niet waarmaken.

Een keurmerk voor ledlampen komt er waarschijnlijk, de hamvraag die nu rest is: Wanneer? Als u een bepaald merk ledlamp hebt en u bent er niet zeker van of deze ledlamp te vertrouwen is kunt u kijken op Energystar.gov. Hier staan alle leveranciers die hun beloofde prestaties nakomen. Een kanttekening hierbij is weer dat het merk wel in de Verenigde Staten gevoerd moet worden. Merken die er niet worden gevoerd worden ook niet opgenomen.

Kleurtemperatuur van de ledlamp

Er zijn op dit moment veel verschillende soorten ledlampen en spaarlampen. De huidige generatie ledlampen voor de consumentenmarkt heeft een kleurtemperatuur van 2700 tot 3100 Kelvin. 2700 Kelvin is vergelijkbaar met een gloeilamp en 3100 Kelvin is warm wit. Spaarlampen zijn al veel verder in ontwikkeling en de meeste spaarlampen die in de winkel liggen hebben een kleurtemperatuur van 2700 Kelvin, uitzonderingen nagelaten. De vuistregel die u bij Kelvin moet aanhouden is dat hoe lager de Kelvin is, hoe warmer de kleur is.

olino_kleurtemperatuur

De echtheid van de reflectie van kleuren

De CRI (Color Rendering Index) geeft de echtheid van de reflectie van kleuren weer. Het menselijk oog neemt beelden waar, de kleur van deze beelden wordt bepaald door het soort dag- of kunstlicht dat er gebruikt wordt. Daglicht heeft een CRI van 100. Gloei- en halogeenlampen stralen licht uit dat een CRI van 95 – 100 heeft. Het getal 100 betekend dat de kleuren worden waargenomen zoals ze tijdens daglicht worden waargenomen. De zon heeft dus ook de beste CRI index. Bij voedsel, zoals het avondeten wilt u graag dat het voedsel goed tot haar recht komt en daarom is een hoge CRI waarde bij lampen voor in de keuken belangrijk. Bij gedimde sfeerverlichting waar kleuren niet tot hun recht hoeven te komen, is de CRI index dus niet zo belangrijk.

olino_cri

De Lichtsterkte van de ledlamp

Onderstaande led- en spaarlampen zijn qua lichtsterkte vergelijkbaar met gloeilampen. De kleur, lichtbundel en grotere vergelijkbare wattages (gloeilamp van 60 Watt of meer) van de huidige spaarlampen zij beter dan die van de huidige ledlampen. Alleen zal de spaarlamp nooit hetzelfde dimbaar of helder kunnen zijn, zoals de gloeilamp dat wel kan zijn. Dit in tegenstelling tot de ledlamp die wel goed dimbaar en helder kan zijn.

Vergelijking tussen gloei-, spaar- en LED lampen.
Vergelijking tussen gloei-, spaar- en LED lampen. Klik op foto voor details.

Op genoeg fora kunt u ervaring met led verlichting lezen. Daaruit blijkt dat u uw goed moet laten voorlichten, omdat er aan led verlichting nogal wat haken en ogen zitten. Als u wilt investeren in led verlichting raad ik u aan advies bij verlichtingsspeciaalzaken in te winnen, hier werken over het algemeen vakmensen die zich verlichting en de ontwikkeling in verlichting eigen hebben gemaakt. Door middel van hun advies kunt u de juiste afwegingen maken en zo voorkomt u een dure miskoop.

Gerelateerde informatie

Populaire LED lampen

13 reacties op “Led verlichting waar op te letten in één oogopslag”

even wat ‘puntjes op de i” plaatsen:
een stralingshoek van een gloeilamp/LED-lamp kan ooit 360 graden zijn? Immers, de fitting zit in de weg.

Eerst figuur toont tevens een LED lamp met tekst “stralingshoek 120 – 360 graden. Ook hier zie je dat de eerste lamp (met pijltjes) max. 180 graden stralingshoek kan bereiken.
Kun je dit nader toelichten (Jos de Nijs of Marcel vd Steen)?

Voorlopig hou ik het persoonlijk op spaarlampen, tot het punt is dat de LED-lampen kwalitatief goed en stabiel zijn, en vrij verkrijgbaar in de buurtsuper ‘om de hoek’.

Beste Niels,

Het artikel is een aanzet op waar de consument kritisch naar moet kijken bij de aankoop van led.

De leds zitten op de printplaat bevestigd. Door deze afbeeldingen krijg je er een duidelijker beeld van:

http://img.diytrade.com/cdimg/395588/7680738/0/1229648116/SP-E14_E27_B22_LB45_SMD_LED_Bulb_Lamp.jpg Deze ledlamp straalt licht in 360 graden, de vraag bij deze ledlamp is: Wordt de printplaat achter de leds goed gekoeld? Dit bepaalt uiteindelijk de levensduur van de ledlamp.

http://www.suntransfer.com/upload/v1_en_UK_img_d135_3_large.jpg Deze ledlamp licht maar een gedeelte uit omdat de led direct op de printplaat bevestigd is; De ledlamp kan dus nooit meer dan 180 graden licht geven.

Feit is dus dat de gloeilamp een grotere stralingshoek heeft als 99 van de 100 huidige ledlampen beschikbaar voor de consumentenmarkt (met dezelfde fitting). De gloeilamp is dus als doeleinde om een gehele ruimte uit te lichten beter.

Je hebt gelijk wat betreft spaarlampen, deze zijn verder in ontwikkeling dan ledlampen.

Zoals spaarlampen een lange weg gegaan zijn, zo schijnen ook LED-lampen een lange weg te moeten gaan. Het verbannen van de gloeilampen kan weleens te vroeg gepland zijn.

Een voorbeeld: In buitenverlichting-met-sensor passen nu nét gloeilampen van 60W. Meer ruimte is er niet. De vervangende Led-lamp heeft grotere afmetingen en past maar moeilijk of helemaal niet in die armatuur. LED-lampen zullen dus kleiner moeten worden en tegelijkertijd (veel) meer licht moeten geven willen ze echt een goed alternatief voor de gloeilamp worden…..

@Wim : Of er moeten nieuwe buiten armaturen komen waarin led lampen passen. We verwachten dat de nieuwe lampen naadloos moeten passen in de bestaande gloeilamp fittingen. Maar naarmate de gloeilampen uitfaseren hoeven we ons steeds minder aan te passen aan de gloeilamp standaarden.

Het klopt niet om de Pharox3 lamp qua lichthoeveelheid vergelijkbaar te veronderstellen met een gloeilamp van 60 Watt. Uit het lampenoverzicht van Olino blijkt dat de matte Pharox3 slechts 372lumen produceert bij een vermogen van 5,5 Watt. De 60 Watt gloeilamp produceert volgens dezelfde tabel 746 lumen bij 61Watt. Dus de Ledlamp is slechts vergelijkbaar met een gloeilamp van 30 Watt! Als je de vergelijking met een gloeilamp wilt maken kan je dat doen met een reflectorlamp omdat deze ook meer naar voren uitstraalt. Toch erg dat al die miljoenen postcodeloteraars voor de gek zijn gehouden met een lamp die niet zuiniger is dan een goeie spaarlamp.

@Henk: je bedoelt dus dat je de stralingshoek ook mee moet nemen? Want met de helft van het aantal lumen en de helft van de stralingshoek is de plaats waar het licht heenstraalt natuurlijk hetzelfde verlicht. Alleen de rest is dan donker. En ja, LED-lampen zijn op dit moment niet/nauwelijks zuiniger dan een spaarlamp. Het grote voordeel van LEDs is dat je veel meer vormen ermee kan maken dan spaarlampen, omdat de LEDs zelf heel klein zijn. De voeding (en koellichaam) zorgt op dit moment er nog voor dat de lampen zo groot zijn. En de efficiëntie van LEDs gaat nog steeds omhoog, zodat er minder LEDs nodig zijn voor hetzelfde licht of meer licht met hetzelfde aantal LEDs.

Ja dat bedoel ik. Bij alle vergelijkingen tussen spaarlampen en gloeilampen zijn al jaren de lumen maatgevend geweest. Mijn ledhoofdlampje van 2 watt is zelfs veel feller dan een gloeilamp van 60 watt als ik het op de mm2 bekijk. Dat is toch geen eerlijke vergelijking?

Het is duidelijk dat de fabrikanten van LED-lampen de lichtopbrengst schromelijk overschatten, wat de gehele branche geen goed doet. Dat is puur korte termijn denken.

Ook de lichtkleur krijgt bij de huidige generaties LED-lampen onvoldoende aandacht. Licht is bij uitstek iets wat een gevoel op moet roepen, en als het dat niet doet vinden mensen het lelijk. Het is ook iets wat zich niet zo makkelijk in cijfertjes laat vangen, ik heb een aantal LED-lampen in de praktijk gezien die hier in de – verder uitstekende – tests van Olino als ‘goed’ of ‘mooi’ gepresenteerd worden maar die ik nog niet eens in een gevangenis op zou hangen.

Dat is een aspect van verlichting die ontzettend moeilijk in een gestandaardiseerde test vast te leggen is, maar die wel erg belangrijk is voor de beoordeling van een lamp in de _praktijk_.

Maar in mijn optiek zijn het voornamelijk een aantal LED-lamp fabrikanten die met het wekken van onrealistische verwachtingen hun eigen glazen ingooien – maar helaas ook die van anderen.

De enige LED lamp die een 100watt gloeilamp kan vervangen, is momenteel een LED lamp in TL behuizing.
Een 100watt gloeilamp heeft 15 lumen/watt, dus ongeveer 1500 lumen.
Bijvoorbeeld de IPLED SMD120CM-15W-PW van 15Watt en 103 lumen/watt heeft ook zo’n 1500 lumen aan licht output.

Deze commercieel verkrijgbare lamp is zo’n beetje kampioen qua lumen/watt verhouding, en is dus 6,7 keer efficienter dan een gloeilamp. De meeste LED lampen zijn een stuk minder efficient, en het is zonder olino.org onbegonnen werk om een goede vergelijk te maken met gloeilampen, aangezien nogal wat LED fabrikanten geen betrouwbare cijfers leveren. Zo worden soms LED lampen van 2watt vergeleken met een 40watt gloeilamp ( 20 maal efficienter). Dat is absurd. Als je in de winkel staat, en je hebt geen olino.org gegevens achter de hand, hou slechts een factor 4 a 5 (efficienter dan de gloeilamp) aan.

Ik moet wel een beetje lachen om het advies om de verlichtingsspecialist te raadplegen. De lampenier in Roermond (degene die nu weg is, er is ondertussen een nieuwe waarvan ik de kwaliteit niet kan inschatten) die ik begin dit jaar om LED lampen vroeg kon mij alleen adviseren daar vooral niet aan te beginnen. De kwaliteit zou nog onvoldoende zijn! Hij leverde ze om die redenen niet. Ik kan niet over alle lampen spreken, maar het feit dat van de zes door mij een jaar geleden aangeschafte LED lampen al 4 binnen het jaar kapot zijn, doet me vermoeden dat ik inderdaad voorop loop. Alle lampen zijn overigens netjes onder garantie vervangen en ik hoop dat de temperatuursproblemen nu opgelost zijn.

Een opmerking en een vraag.
Opmerking:
Ik zoek een LEDlamp voor in het plafond van mijn keuken. Nu zitten er 3x60W reflectorlampen in. Ik heb een LEDreflectorlamp van de Praxis geprobeerd (€35). Daar zaten 3 ledjes in, die ogenschijnlijk meer licht gaven dan de reflectorlampen, maar wel witter, wat ik niet echt mooi vind staan in de keuken. Ik heb lamp teruggebracht vanwege die €35 en het witte licht.
Nu heb ik grofweg berekend hoelang ik een deze LED moet branden voordat ik die €35 eruit heb. Dat zou na 2421 uur zijn, in mijn geval is dat ± 2,3 jaar. Mijn energiebedrijf Eon geeft wel heel praktisch bij mijn verbruik aan wat een kWh kost incl. BTW en energiebelasting. Komt alleen nog netwerkkosten bij. Zonder hun gegevens is het razend ingewikkeld om een kWh-prijs te berekenen.
Met deze gegevens is het als consument nog lastig te beslissen of ik LED wil, want:
– mogelijk gaat de prijs van LED omlaag.
– mogelijk gaat de elektraprijs omhoog.
– mogelijk woon ik hier na 2,3 jaar niet meer.
– mogelijk ga ik uit luiheid een LEDlamp veel langer laten branden dan een gloeilamp. Dan duurt het nog langer voordat ik het prijsverschil eruit heb.

Vragen:
– heeft iemand een handige beslisboom om uit te dokteren of LEDlicht voor een consument voordelig is?
– ik zoek ondertussen een reflectorspaarlamp (± 12W) met liefst warmwit licht. Weet iemand waar ik die kan vinden?

@JC van Marle,

3 x 60W reflectorlampen, zijn dit 60W gloeilampen met reflector? Zo ja, dan kun je in het lampenoverzicht de meting opzoeken van een 60W gloeilamp. We hebben de 60W gloeilamp met reflector (nog niet) doorgemeten maar de verwachting is dat deze iets minder lumen zal afgeven dan een normale gloeilamp vanwege reflectie verliezen. Hier is het rapport van een 60W gloeilamp. Uit het rapport kun je halen dat dat de 60W gloeilamp 746 lumen afgeeft. Laten we nu aannemen dat de er door reflectie 20% verloren gaat, dan houden we ongeveer 600 lumen over. Als je in het overzicht van de doorgemeten lampen kijkt dan zul je zien dat 600 lumen behoorlijk veel is voor een LED spot. Er zijn maar een paar LED spots die in een grote fitting (E27) passen en die 600 lumen of meer licht afgeven.

Indien het gaat om 60W halogeen spots dan wordt het moeilijk om deze te vervangen. De meeste LED spots die als vervanging kunnen dienen voor een halogeen lamp geven ongeveer evenveel licht als een 35W halogeen. Ik heb zelf een zeer goede ervaring met het vervangen van 35W halogeen door LED spots.

Het is wel mogelijk om halogeen spots van 50W of meer te vervangen door LED, maar dan moet je ook het armatuur vervangen. Kijk in het lampenoverzicht maar eens naar de lampen met een 230V fitting. Let er ook op dat de kleurtemperatuur warm wit is (2800K of lager).

@JC van Marle,

Nog een opmerking over de prijs. Je moet voor jezelf bepalen hoe lang de lampen gemiddeld in de keuken branden om te zien hoeveel geld je hiermee kunt besparen. Laten we even aannemen dat de 60W lamp gemiddeld genomen 4 uur brandt per dag (over het jaar heen). Met een gemiddelde elektriciteitprijs van 25 cent / kWh kom je dan uit op 60W x 4 h x 365 dagen x 25 cent / kWh = ongeveer 22 euro per jaar. Een 60W gloeilamp heeft een efficiency van 12 lumen / watt. Een LED spot met een vergelijkbare hoeveelheid licht zit rond de 30 lumen / watt. Dat kost dan ongeveer 9 euro per jaar. Dus een besparing van 13 euro per jaar aan elektriciteit. Een hoog kwalitatieve LED moet minimaal 10 jaar meegaan, maar laten we voorzichtig zijn en met 3 jaar rekenen. In drie jaar tijd heb je ongeveer 40 euro bespaart op je elektriciteit. Dus als de LED lamp minder dan 40 euro kost dan ben je al aan het besparen (met een conservatieve berekening). Als de LED langer dan 3 jaar meegaat (en bij een goede LED zou dat wel het geval moeten zijn) dan bespaar je nog meer.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *