Toen in 2009 een Europese verordening van kracht werd om vanaf 2012 de verkoop van alle gloeilampen te verbieden, werd daar met argusogen naar gekeken. Er waren zelfs mensen die massaal gloeilampen gingen inkopen. Men wilde de komende jaren immers wel van verlichting verzekerd zijn. Het alternatief toentertijd was vooral de spaarlamp. Hier waren nogal wat klachten over.

De spaarlamp was groot, paste lang niet in alle lampen, het licht was kil en de spaarlamp was vele malen duurder dan de gloeilamp. Ook led lampen waren inmiddels al op de markt maar deze lampen werden ook sceptisch ontvangen. Toen in 2012 uiteindelijk het verbod op de verkoop van gloeilampen inging, waren veel consumenten inmiddels al overtuigd van de voordelen van led verlichting. Thans mag deze gezien worden als een betrouwbare vervanger van de gloeilamp en de populariteit van led technologie groeit nog steeds.

Wat is led verlichting?

Led staat voor ‘Light Emitting Diode’, oftewel vertaald ‘licht uitstralende diode’. Hiermee wordt ook al direct aangegeven dat dit geen lampen zijn in de traditionele zin van het woord. Ze hebben namelijk geen gloeidraad, zijn ongevoelig voor heftige bewegingen en zullen niet doorbranden. Een dergelijk lampje is een diode en zeer klein van formaat. In de diode zit een minuscuul chipje en een halfgeleider. Als er stroom door de halfgeleider loopt, zal het licht geven en de lichtstralen zullen uitstralen door het kunststof omhulsel. Met meerdere diodes naast elkaar is er een lichtbundel te creëren. Zo is de led lamp die wij ter vervanging van de gloeilamp gebruiken, opgebouwd uit naast elkaar geplaatste diodes om een bundel licht te geven. Dit type verlichting bestaat eigenlijk al heel lang. Vanaf de jaren 60 werd het voornamelijk gebruikt in elektronische apparatuur, zoals een stand-by lampje of indicatielampje. De ontwikkeling naar volwaardige verlichting is wel van recentelijke jaren en de ontwikkeling is nog lang niet voorbij. Hoewel we al kunnen profiteren van de vele voordelen, zijn de verwachtingen voor de toekomst hoog gespannen.

De voordelen

Het gebruik heeft vele voordelen. Ten eerste betreft het de levensduur. In tegenstelling tot de klassieke gloeilamp die gemiddeld maar 1000 branduren had, gaat een led lamp gemiddeld maar liefst 50.000 uren mee. Hiermee overtreft led verlichting ook de spaarlamp die tussen de 8000 en 15.000 branduren heeft. Het rendement van een led lamp is vele malen hoger dan een gloeilamp. Dit heeft vooral met de werking te maken. Gloeilampen kunnen zeer heet worden. Ruim 90% van de gebruikte energie ging verloren aan warmte en de overige 10% werd zinvol gebruikt voor verlichting. Bij led verlichting werkt dit juist andersom, deze zal dan ook nauwelijks warm worden. Het rendement en de levensduur zijn dan ook de reden dat led verlichting als milieuvriendelijk gezien wordt. De overige voordelen zijn dat het schokbestendig is en geen opstarttijd kent.

Lichtopbrengst

De lichtopbrengst van een gloeilamp werd altijd gemeten in watt. Dit zit er bij de meeste mensen nog ingebakken en dan is het wel even wennen dat nu de lichtopbrengst in lumen wordt weergegeven. Eigenlijk is lumen ook eerlijker en gemakkelijker. Watt is eigenlijk het energieverbruik en zegt niets over de hoeveelheid licht die je nodig hebt. Lumen doet dat wel. Gemiddeld werden gloeilampen van 40 tot 60 watt het meest in huishoudens gebruikt. In vergelijking met lumen is een 40 watt gloeilamp ongeveer 300 tot 500 lumen. Een 60 watt lamp heeft een lichtopbrengst van 500 tot 700 lumen. Zo kun je voor bepaalde ruimtes in huis het aantal lumen vaststellen. In de woonkamer is 400 tot 500 lumen normaal, dit zou vergelijkbaar zijn met een gloeilamp van 40 watt.

Kleurtemperatuur

Led verlichting heeft lange tijd geen goede naam gehad, in die zin dat het geen warm licht kon geven. Dit is tegenwoordig allang niet meer het geval. Er is flink geïnnoveerd en led verlichting is in alle soorten kleuren te krijgen. Vooral de diverse led gadgets willen nogal eens voorzien zijn van verschillende felle kleuren led verlichting. Maar ook voor warme verlichting thuis kan heel goed led verlichting worden gebruikt. De kleur van led hangt af van de kleurtemperatuur. Deze temperatuur wordt gemeten in “graden Kelvin”. Hoe hoger het aantal Kelvin, des te blauwer is het licht en des te koeler. Op plekken waar veel licht nodig is, is het verstandig om te kiezen voor een led lamp met een hoog aantal Kelvin. Bij sfeerverlichting is een laag aantal Kelvin nodig. Grofweg kun je stellen dat led verlichting met 1000K tot 3000K warm licht geeft. Koud licht begint bij 5000K. Dit is ongeveer vergelijkbaar met daglicht. Er zit natuurlijk nog heel veel tussen en is ook geheel afhankelijk van de behoefte aan een bepaald soort licht.

Soorten en toepassingen

Er zijn talloze verschillende led lampen te koop in allerlei uitvoeringen. Was de fitting in het verleden nogal eens een probleem, tegenwoordig is er voor elke maat fitting wel een led lamp te vinden. Ook voor de fittingen waar de twee pinnen van halogeenverlichting op gaat kan door een led lamp vervangen worden en de klassieke tl-buis is een led tl-buis geworden. Omdat led schokbestendig en klein is, kan het voor veel doeleinden gebruikt worden. De lichtslang is een voorbeeld en led feestverlichting dat in lichtsnoeren voor bijvoorbeeld kerstbomen gebruikt wordt. led verlichting heeft haar diensten al bewezen in de auto-industrie. Van vrijwel alle nieuwe auto’s bestaan de koplampen uit led verlichting. Ook straatverlichting en verkeerslichten worden steeds meer voorzien van led verlichting. Het lijkt er dus sterk op dat ledverlichting kopen de toekomst heeft. Omdat de ontwikkeling nog lang niet ten einde is, kunnen we nog veel verwachten.