In dit artikel meet ik een 60 cm TL buis van het merk Philips door. Deze was geselecteerd door de firma Ledlight Europe om het eens direct te vergelijken met hun 60 cm led-TL 6000K buis.
De meting is uitgevoerd bij plaatsing van de TL-buis in een TL-armatuur zonder reflector. Ik heb een tweetal manieren geprobeerd om de Philips TL buis door te meten en uiteindelijk kies ik er eentje die overeenkomt met een te verwachten gewone gebruikssituatie.
Om kort te gaan, de led-TL buis mag er zijn, op vele fronten beter dan de gewone TL buis. Dit artikel geeft tevens inzicht in wat de efficientie van de gehele TL (mèt armatuur) nu werkelijk ís.

Zie ook de lampenportal voor meer onafhankelijk doorgemeten Philips LED-lampen

De meetopstelling

De TL past niet in de OliNo lampmeetopstelling die ik heb gemaakt voor lampen. Deze lampmeetopstelling schermt eventueel omgevingslicht goed af en daarmee kan ik dan meten op ieder moment van de dag. De TL buizen dien ik te meten in een ruimte, waar ik moet zorgen dat ik geen last heb van omgevingslicht. Voor mij was dat het buiten meten, wanneer het donker is (’s avonds).

Ik neem buiten een ruime plek, zodanig dat ik geen last heb van ongewilde reflecties tegen muren die ik anders weer zou mee-meten in mijn lichtmetingen.

TL buizen zijn rondomstralers. Ik heb ervoor gekozen om niet rondom te meten, omdat dit normaliter niet het gebruik is van de TL; ze worden bij bedrijven in bakken gebruikt met reflectoren, en bij particulieren vaak in goedkope TL-armaturen zonder reflector gebruikt.
Bij TL-armaturen zonder reflector zal een deel van het TL licht tegen het plafond aankomen en weer teruggekaatst worden. Dit licht draagt bij aan het totaal licht onder de TL en is daarmee nuttig. Afhankelijk echter van het materiaal en de kleur van het plafond zal er meer danwel minder teruggekaatst worden. Ik doe een meting waarbij ik de TL op de grond leg; éénmaal op een wit-achtige natuurstenen ondergrond (reflecteert natuurlijk) en éénmaal op een donderblauwe doeken ondergrond (absorbeert het licht).
Uiteindelijk meet ik de TL buizen, wanneer gebruikt in TL-armaturen zonder reflector, op de wit-achtige natuurstenen ondergrond want er zal in partisch gebruik altijd wel wat reflectie optreden van het TL licht tegen het plafond. Dit licht wil ik dan wel meenemen.

De TL buizen meet ik buiten om zo geen ongewilde reflecties mee te meten.
De TL buizen meet ik wanneer het donker is, om zo geen omgevingslicht mee te meten.
Ik leg de TL buis (in een TL-armatuur zonder reflector) op een wit-achtige natuurstenen ondergrond. Hiermee heb ik reflecties van het TL licht die ik meemeet, want in praktische situaties zal er altijd wel wat gereflecteerd worden van het TL licht.

Meetomgeving van de TL-buis, op de wit-achtige natuurstenen ondergrond
Hierbij de foto die de meetomgeving aangeeft. De ondergrond is wit-achtig, en buiten waar genoeg ruimte om de buis heen ervoor zorgt dat ik geen reflecties meet.
De elektriciteitsbuis geeft iedere 12.5 graden aan. Deze positioneer ik zo t.o.v. de te meten TL buis zodanig dat ik de lux-meter makkelijk is de juiste hoek kan houden t.o.v. de TL buis. Het stokje is precies 1 meter lang, en die gebruik is voor een makkelijke afstandsbepaling tot de TL buis.

Meetomgeving van de TL-buis, op een doeken donderblauwe ondergrond
Nu ligt de TL buis op een doeken donderblauwe ondergrond. Dit zal het TL licht dat erop komt erg absorberen. Deze meting heb ik gedaan om het verschil aan te geven tussen veel en weinig reflectie.
Zoals al eerder gesteld, zullen de standaardmetingen aan andere TL buizen gedaan worden op de wit-achtige ondergrond, omdat er in een gewoon gebruik altijd wel wat reflectie is tegen het plafond, en dat er dus licht weerkaatst wordt die bijdraagt aan het licht in de ruimte onder de TL buis.

Samenvatting meetgegevens

parameter	waarde TL (wit-achtige achtergrond)	waarde led-TL	opmerking
Kleurtemperatuur	3900 K	6050 K	Beide lampen zijn koelwit. De led-TL koeler wit. Dit is waarschijnlijk niet zo van belang omdat beide lampen toch niet inzetbaar zijn als sfeerlichtlamp, maar voor gebruik in fabrieksruimtes.
Lichtsterkte Iv	96 Cd	201 Cd	De waarde voor de Philips TL was 89 Cd bij de donkerblauwe achtergrond (7 % lager). Het is duidelijk dat de led-TL veel feller is.
Stralingshoek	—	100 °	De Philips TL is een rondomstraler, de led TL heeft een relatief brede straalhoek van 100 ° en is geen rondomstraler, dus ook geen reflectieverlies.
Vermogen P	25.3 W	7.8 W	Op de TL-buis zelf staat 18 W. Er is dus verlies, en nadere metingen laten zien dat het zit in het voorschakelapparaat. Ik kom er nog op terug in een ander artikel. Wel is duidelijk dat de led-TL veel minder vermogen opneemt.
Power Factor	0.31	0.72	Een power factor van 0.31, wil zeggen dat voor iedere gewone Watt aan vermogen er 3 VAr aan blindvermogen is. Let op, deze waarde is sterk afhankelijk van het gebruiikte armatuur. Duurdere armaturen zullen een correctie toepassen middels een extra condensator aan te sluiten, waarmee de PF dichtbij 1 te krijgen is. Voor de led-TL geldt dat de powerfactor van 0.72 behoort bij het voorschakelapparaat dat in de buis zelf verwerkt zit. Correctie moet dan extern gebeuren.
Lichtstroom	531 lm	921 lm	Bij de donderblauwe ondergrond was de waarde voor de TL 483 lm, dit is 9 % lager. De led-TL geeft veel meer licht, en dat bij een lager vermogen!
Efficiëntie	21 lm/W	84 lm/W	Een lage waarde voor de conventionele TL buis. Bij gebruik van een donkerblauwe achtergrond komt deze uit op 19 lm/W. De led-TL is 4x efficiënter. Dus dit scheelt enorm in de elektriciteitskosten.
CRI_Ra	81	76	Color Rendering Index oftewel de kleurweergave-index. Deze 81 is best hoog voor een TL. Philips adverteert ook met deze TLs dat ze een hoge CRI hebben. De led-TL geeft een iets lagere maar nog steeds vergelijkbare waarde. Zie ook de extra uitleg over CRI die ik geef.
Coördinaten kleursoort diagram	x=0,39 en y=0,38	x=0,32 en y=0,35	De led-Tl geeft kouder wit licht.
Fitting	TL	TL	TL-buis fitting
Diameter	26 mm	30 mm
Lengte	600 mm	600 mm
Algemene opmerkingen			De power factor is sterk afhankelijk van de kwaliteit van de TL-armatuur. Goedkoop betekent geen PF-correctie en een minimale dimensionering van het VoorSchakelApparaat (de spoel) dus brommen en warm worden ervan. Goedkoop betekent ook mechanisch niet zo soepeltjes de buis in- en uitplaatsen. Geen aanrader voor bedrijven, koop dan een betere/duurdere. Verlichtingssterkte en vermogen van de conventionele TL zijn afhankelijk van de spanningsfluctuaties.

E_v op 1 meter afstand

de spanningsfluctuaties.

De meting gedaan met de donkerblauwe achtergrond is vergelijkbaar, zij het met wat lagere waardes.

De verlichtingssterkte als functie van de afstand

De E_v is niet berekend maar gemeten, omdat ik niet mag uitgaan van een puntbron. De TL is een lijnbron, en daarbij geldt het kwadratisch verband tussen afstand en verlichtingssterkte niet. Zie ook dit artikel voor meer uitleg over het waarom.

Lichtstroom

Via een set van metingen heb ik de verlichtingssterktes bepaald rondom de TL. Deze zijn dan om te rekenen in een lichtstroom. Zie voor meer uitleg over de metingen dit artikel over de led-TL lichtstroommeting.
Hierbij de link naar de ruwe meetgegevens:
Link naar spreadsheet voor lampmetingen aan TL 60cm in TL armatuur.

Efficiëntie

Een lage waarde van 21 lm/W.

Een power factor van 0.31 is te wijten aan de kwaliteit van het TL-armatuur. Ik heb deze gekocht voor 7 euro bij de Praxis, en het armatuur maakt een zoemend geluid (dus het voorschakelapparaat kaan het maar net af), de buis is niet makkelijk in te brengen en eruit te halen. Verder is er geen PF correctie.
Een PF van 0.31 wil zeggen dat voor iedere gewone Watt aan vermogen er 3 VAr aan blindvermogen is. Zie ook dit artikel over PF.

Een lager gedeelte aan zuiver blindstroom (R) betekent voor bedrijven dat ze dus minder voor blindstroom hoeven te betalen.
Particulieren hoeven niet voor hun (beetje) blindstroom te betalen, waarschijnlijk omdat het installeren van een blindstroommeter en de administratieve afhandeling duurder is dan het terugverdienen middels betalingen voor blindstroom.

Parameter	direct op net
Netspanning	230 V
Lampstroom	360 mA
Vermogen P	25.3 W
Schijnbaar vermogen S	82 VA
PF	0.31

Kleurtemperatuur, vermogensspectrum en dominante golflengte

Allerlei gegevens verkegen met de kleurspectrometer

Hierbij een schermafbeelding van wat de kleurspectrometer allemaal meet. Je ziet in één oogopslag het vermogensspectrum, de kleurtemperatuur, de kleurtemperatuur (Correlated Color Temp) van ongeveer 3900 K en de dominante golflengte. Dit zijn de begrippen die ik in het artikel over lichtgrootheden heb uitgelegd.
Dit spectrum geeft heel veel pieken aan; er zal een mengsel van fosforen gebruikt zijn.

Kleursoort diagram

Het kleursoort diagram en de plaats van het licht van de ledlamp

Het licht is helder wit, en ligt mooi op het pad van de zwarte straler.
De kleurcoördinaten zijn x=0,39 en y=0,38.

Spanningsafhankelijkheid

De lamp heb ik onderzocht op hoe afhankelijk de parameters verlichtingssterkte E_v [lx], de kleurtemperatuur T [K] en het opgenomen netto vermogen P [W] zijn van de lampspanning. De reden is om te zien of een variatie in de netspanning (220 – 240 V is mogelijk in Nederland) leidt to verschil in waardes van de genoemde parameters.

Spanningsafhankelijkheid van een aantal lamp-parameters

Er is afhankelijkheid van de netspanning; de verlichtingssterkte, het vermogen variëren mee met de lampspanning; de kleurtemperatuur blijft stabiel (kijk naar de percentagesop de y-schaal).
Het vermogen van de TL-buis alleen is sterk afhankelijk van de stroom erdoorheen; bij een grotere stroom (agv een grotere netspanning) dan is de spanningsval over de TL-buis zelfs kleiner. Zonder voorschakelapparaat zou de TL-buis, bij direct aansluiten op het net, heel snel steeds hogere stromen opnemen en vermogen opnemen en kapot gaan.

Kleurweergave-index of CRI

Hierbij het plaatje van de kleurweergave index. Deze wordt goed uitgelegd op deze Wiki over kleurweergave-index.

Kleurweergave-index van de Tl
Je ziet dat de Philips TL de gespecificeerde CRI waarde van 80 waarmaakt. Van de CRI wordt gesteld dat hoe hoger het getal en hoe dichter bij 100, des te beter (natuurgetrouwer) de kleurenweergave is. Of CRI werkelijk een goede meetwaarde is, is niet overal geaccepteerd. De organisatie ASSIST heeft een praktisch onderzoek uitgevoerd waar proefpersonen hun voorkeur uit moesten spreken voor verlichte scenes. Er kwam uit dat led verlichting met lage CRI geprefereerd werd boven de halogeenverlichting met standaard hoge CRI.
De CRI maat is een maat waarbij men verwacht dat deze de mate van natuurlijke kleurweergave van een bepaalde lamp weergeeft. Dit is echter niet zo. Het is een maat die zegt in hoeverre een aantal testkleuren verlicht door een bepaalde lamp, overeenkomen met de kleurweergave van het licht van een standaard gloeilamp. Het wil dus niet zeggen dat mensen het licht van een gloeilamp dus altijd prefereren boven dat van andere lampen.