In dit artikel laat ik zien hoe je met 4 Lemnis-Pharox LED-lampen een 250W halogeen uplight met leeslamp kunt ombouwen naar een lamp die nog maar 16W gebruikt.

Onlangs kreeg ik een energiebesparingspakket met daarin o.a. 4 stuks Lemnis-Pharox LED-lampen van 4W met een E27-fitting en een  lichtopbrengst die vergelijkbaar is met die van een 40W gloeilamp.

De Pharox LED lamp

Alle verlichting in mijn huis, met een E27-fitting, is voorzien van een 11W of 15W spaarlamp. Die hebben een grotere lichtopbrengst  dan de Pharox lampen. De Pharox lampen lampen waren voor mij dus geen goed alternatief.

Nieuwsgierig naar het ontwerp heb ik zo’n lamp voorzichtig gedemonteerd.
Er blijkt een elektronische, schakelvoeding in de voet te zitten die de 220V wisselspanning van het net omzet naar ca. 11,4V gelijkspanning c.q. constante stroom van ca. 350mA voor de LED’s.
Vervolgens kwam ik op het idee de overige 3 lampen ook te demonteren en de LED-units in  een bij mij in gebruik zijnde zgn.” uplight” te monteren als vervanging van de kwetsbare, energie vretende halogeenlampen.

Kort na de aanschaf van de veel verkochte, moderne staande uplight schrok ik nogal van het hoge energieverbruik: 200W uplight en 50W leeslamp, en ik heb toen subiet de 200W “up-lamp” vervangen door 3 x 11W spaarlampen.
(Onbegrijpelijk dat deze uplights, soms met lampen tot wel 350W, nog steeds verkocht mogen worden!)

Door de lamp nu met de LED-units uit de Pharox uit te rusten, geeft deze welliswaar wat minder licht dan met de originele  200W+50W halogeen, maar nog steeds ruim voldoende bij een totaal  verbruik van slechts 16W !

De LED-units moeten gevoed worden met een gelijkstroom van ongeveer 350mA. De spanning is dan ongeveer 11,4V. Uit metingen blijkt dat bij kleine variatie van de spanning, de opgenomen stroom sterk varieert. Eigenlijk zouden de units vanuit een constante, 350mA stroombron moeten worden gevoed.
Ik wilde toch een standaard 12V voeding gebruiken en heb daarom in serie met ieder LED-unit een weerstand van 2,2 Ohm/0,5 W geschakeld, waardoor de stroom op ongeveer de gewenste waarde blijft.
Voor de voeding heb ik een stekkervoeding met elektronische converter gebruikt (herkenbaar aan het slanke model en lichtere gewicht t.o.v. conventionele transformatoren). Deze dient een stabiele 12V +/-0,2V te leveren bij een stroom van minimaal 1,6A.

De standaard 12V voeding

De LED-s uit de Pharox zijn, zonder de originele glasbol, gevaarlijk, verblindend fel, vandaar dat ik voor de enkele LED-unit in het leeslicht een enigszins mat, plastic kapje over de LED’s heb geplaatst.

Het monteren van de LED-unit voor de leeslamp

De nieuwe leeslamp zonder kapje.

De LED-unit voor het leeslicht afgedekt met een enigszins mat, plastic kapje
De drie LED-units die naar boven schijnen zijn afgedekt met een plexiglas-plaat met gaten voor de koeling en in het midden een reflecterende ring van alu-plakband om enig licht naar beneden te reflecteren door het glas in de onderkant van het uplight.

De plexiglas-plaat met gaten voor de koeling

Drie LED-units die naar boven schijnen zijn afgedekt met een plexiglas-plaat

Om de Pharox-lamp te demonteren heb ik deze met een een doek omgeven en vervolgens de glazen bol in een bankschroef langzaam samengedrukt totdat het glas sprong.
Vervolgens zijn de nog aanwezige stukjes glas met een tangetje verwijderd (veiligheidsbril) en is met een schroevendraaier de LED-unit uit de behuizing gewrikt, hetgeen vrij gemakkelijk ging.
De elektronische omvormer van 220V wisselspanning naar 11,4V gelijkspanning blijft in de lampvoet achter.
Deze omvormer mag niet meer gebruikt worden, daar er geen galvanische scheiding is tussen het 220V- en het 12V-deel !
De  LED-unit heeft een krans van koelvinnetjes, welke ik met een platbektang in één vlak heb rechtgebogen, en daarna de glasresten en de kit waarmee het gelijmd was voorzichtig weggestoken.
Vervolgens heb ik de LED-units met 5sec-lijm, ieder koelvinnetje apart en goed aansluitend, in een aluminium koelplaat gelijmd.

De LED-unit naast de aluminium koelplaat

De LED-units in een aluminium koelplaat gelijmd.

De gemonteerde LED-units met de LEDs duidelijk zichtbaar.

De LED-units hebben een zestal contactveertjes als aansluiting op de voedingsbron. De twee binnenste contacten zijn niet op de voedingsbron aangesloten, en hebben dus kennelijk geen functie. De twee buitenste contacten moeten op de plus van de voeding worden aangesloten (via een 2,2 Ohm weerstand)  en de overige twee op de min .

De LED-units aangesloten en voorzien van een weerstand.

Ik heb nog wel enige twijfel of de levensduur van de LED’s: Ze zitten nu in een onbeschermde atmosfeer. Maar mijn inziens zitten de LED,s in het origineel ook niet echt in een beschermde atmosfeer (gas) aangezien de afdichting tussen het binnenste van de glazen bol en de buitenlucht slechts gevormd wordt door kunststof afdichtingen.

Zoals op de foto’s is te zien, heb ik in een later stadium nog wat extra koelvinnen aangebracht op de koelplaat van de uplight omdat ik vond dat de LED-units met 65 graden iets te warm werden.

De koelplaat met extra koelvinnen.

Waarschuwing:
Het demonteren van elektrische onderdelen is niet zonder risico; er kunnen gevaarlijke stoffen in zitten!
LED’s kunnen een, voor onbeschermde ogen, gevaarlijk sterke lichtstroom geven!
Dit artikel is geen doe-het-zelf handleiding, enkel een verslag van een door mij uitgevoerd experiment.

Coen Rijnsburger