In mijn vorige artikel Geen auto heb laten zien dat het ook een optie is om geen auto te hebben. In dit artikel laat ik zien hoe ik dat dan voor elkaar krijg.

Dit artikel is eerder verschenen op mijn eigen website www.solarwebsite.nl

Zonder auto – het kan

Een tijd geleden schreef ik het stuk Geen auto en dat artikel heeft flink wat discussies laten losbarsten. Daaruit blijkt dat het praten over leven zonder eigen auto bij veel mensen nog altijd erg gevoelig ligt. Persoonlijk kan ik nog altijd moeilijk begrijpen, maar ik accepteer het als feit. De marketingmachine van de auto-industrie heeft zijn werk goed gedaan.

Zonder auto – het kan

Ik krijg ongeveer één keer per maand nog wel een mailtje over dit artikel, met daarin afwisselend positieve en negatieve kritiek op het stuk. Veelal echter zijn het vragen van praktische aard: hoe doe je het nou zonder auto?

Omdat ik, net zoals met onze zonnestroompanelen en energiebesparingsmaatregelen, door zelf het goede voorbeeld te geven – met enig succes, durf ik wel te stellen – mensen probeer aan te moedigen het ook te doen denk ik dat dit wellicht ook wel zou kunnen werken het terugdringen van het grootschalig en onnodig autogebruik. In dit artikel zal ik beschrijven wat wij ‘anders’ gedaan hebben om zonder auto te kunnen leven. Geef gerust commentaar, maar voel je AUB niet aangevallen. Ik realiseer me ook wel dat niet iedereen zonder auto kan, maar ik ben wel van mening dat meer mensen het met slechts een minimaal verlies van comfort en flexibiliteit zouden kunnen doen dan ze zelf denken. Zie dit als een artikel waarin ik beschrijf hoe wij het doen, niet hoe ik vind dat anderen het zouden moeten doen.

Wonen

Om makkelijk zonder auto te kunnen is het vooral van belang om op een slimme plek te gaan wonen. Wat een slimme plek is zal voor iedereen variëren omdat iedereen anders leeft, maar twee of drie dingen springen er toch wel uit:

1. Op loop- c.q. fietsafstand van winkels en andere vaak te bezoeken plaatsen.
2. Op loop- c.q. fietsafstand van een NS-station.
3. Op loop- c.q. fietsafstand van het werk.

Wat loop-/fietsafstand is zal voor iedereen anders zijn. Sommige mensen vinden een kilometer al ver terwijl anderen totaal geen moeite hebben met tien of twintig kilometer fietsen. Wij wonen op ongeveer vijfhonderd meter van de dichtsbijzijnde supermarkt en ongeveer anderhalve kilometer van zowel NS-station Hilversum Centraal als het stadscentrum van Hilversum met vrijwel alle winkels die we maar nodig hebben. Hiermee hebben we voor geen van onze dagelijkse activiteiten een auto nodig. Met de trein zijn we binnen een half uur in Utrecht, Amersfoort of Amsterdam waardoor we echt alles onder handbereik hebben wat we ook maar nodig zouden kunnen hebben.

Ga op een slimme plek wonen

Een veelgestelde vraag is “maar hoe doe je dat dan als je veel boodschappen doet?”. Simpel: met een fietsaanhanger. Ik heb nog niet vaak meegemaakt dat ik meer heb gekocht dan daar inpaste, of het nu bij de supermarkt of tuincentrum was.

Tot twee jaar terug werkte ik in mijn woonplaats en was ik met de fiets maar vijf minuten onderweg. Nu werk ik in Utrecht en reis ik met de trein. Doordat we zo dicht bij het NS-station wonen is dat prima te doen. Ook mijn werk zit redelijk dicht bij het NS-station. Als het goed weer is fiets ik de hele afstand ook regelmatig. Over de 22km enkele reis doe ik ongeveer een uur. Het scheelt me een abonnement op de sportschool. Mijn vrouw werkt in Amsterdam, ook dicht bij een treinstation, dus ook die gaat met trein naar haar werk.

Het is dus iets om op te letten bij het uitzoeken van een woning. Zijn er winkels in de buurt? Wat is de afstand tot het dichtsbijzijnde NS-station? Heeft de woning een schuur waarin de fietsen veilig gestald kunnen worden? Is de buurt fijn om te lopen en te fietsen? Als de verwachting is dat af en toe toch een auto benodigd is kan het ook nuttig zijn te kijken naar de dichtsbijzijnde parkeerplaats van een deelauto, zoals bv. Greenwheels.

Plaatsen die mij bij uitstek geschikt lijken zijn middelgrote plaatsen niet al te ver buiten de randstad met een intercitystation. Daar zijn rijtjeshuizen op fietsafstand van het station nog enigszins betaalbaar. Voorbeelden: Hilversum (uiteraard 🙂 ), Amersfoort, Gouda, Haarlem, Deventer. Welke plaats ‘ideaal’ is hangt natuurlijk van vele deelwensen af.

Werken

Er is zoveel diversiteit in werk dat het maar moeilijk aan te geven is waar op gelet moeten worden. Als het een baan met een vaste standplaats is, zoals een kantoorbaan o.i.d., is het duidelijk: het is het mooiste als die dichtbij de woonlokatie is zodat je er lopend of met de fiets heen kunt. Neem bij het zoeken naar een nieuwe baan in gedachten mee dat rijden met een auto echt niet goedkoop is, en dat een baan dichtbij huis met een iets lager salaris netto meer op kan leveren dan een baan verder weg waar je elke dag met de auto heen moet.

Neem een baan dicht bij huis

Is lopen of fietsen vanwege de afstand geen optie, dan zou het handig zijn als het bedrijf dichtbij een NS-station zit. Sommige grotere bedrijven laten pendelbusjes rijden van en naar het station.

Naast de lokatie kan het ook zinvol zijn te kijken naar de arbeidsvoorwaarden. Zo gaf Econcern, het bedrijf waar ik twee jaar geleden ging werken, medewerkers de keus tussen een lage kilometervergoeding of een gratis NS-kaart. Dit maakte het voor mensen die besloten toch met de auto te komen relatief duur. Het is een voorbeeld wat het waard is om opgevolgd te worden door meer bedrijven. Ik heb uiteraard gekozen voor de NS-kaart. Saillant detail: een collega die dezelfde route met auto aflegt doet er vooral in ochtendspits even lang over als ik op de fiets, en dus een stuk langer dan de treinrit.

Een andere optie die met sommige banen mogelijk is is thuiswerken. Ik doe dat een enkele keer een dagje en het verbaast me elke keer weer hoe productief ik dan ben. Geen collega’s die binnenlopen om een praatje te maken, de telefoon gaat niet, je kunt je volledig focussen op het werk. Het lijkt mij niet fijn om 100% van de tijd thuis te werken, ik zou de aanspraak van mijn collega’s erg missen, maar sommigen mensen zal het ideaal lijken. Het is lang niet voor alle banen mogelijk, dat is duidelijk, en ook niet alle werkgevers vertrouwen hun werknemers voldoende om het toe te laten.

Natuurlijk zijn er mensen met een baan die niet of moeizaam zonder auto uitgevoerd kan worden, zoals bv. servicemonteurs of vertegenwoordigers. Maar ook hier is in veel gevallen met enig denkwerk en aanpassingsvermogen wel een weg te vinden. Zo is de gangbare denkwijze “met de trein ben je langer onderweg”. Dat is lang niet altijd waar maar belangrijker is dat reizen met de auto over het algemeen verloren tijd is. Sommige mensen overschatten hun kunnen zodanig dat ze er geen moeite mee hebben om al bellend, lezend, schrijvend en computerend auto te rijden, maar het is duidelijk dat dat niet veilig is en dat je dat beter niet zou kunnen doen. Reizen met de trein daarentegen biedt bijna altijd de mogelijkheid op je gemak stukken te lezen en te werken op de laptop (helemaal met mobiel internet beschikbaar). Natuurlijk, voor een servicemonteur die onderdelen en gereedschap bij zich heeft zal dit niet makkelijk mogelijk zijn, maar ik ben er van overtuigd dat meer mensen dan ze denken ook voor hun werk handig gebruik kunnen maken van fiets, OV of andere vervoersconcepten.

Recreëren

Er is meer in het leven dan wonen en werken en soms wil je wat leuks doen. Dit aspect van het leven is zo mogelijk nog breder dan werken. Vooraleerst is het gemak waarmee dit zonder auto te doen is afhankelijk van de plek waar je woont. Als je zaken als sportgelegenheden, natuurgebieden e.d. op korte afstand hebt is dat makkelijk zonder auto te doen. Uiteraard is wonen dichtbij een NS-station ook in dit opzicht weer handig. Voor sommige vormen van recreatie is het OV prima geschikt, voor anderen weer helemaal niet. Zo sta ik met de trein binnen een uur op het strand van Zandvoort – datzelfde traject wil ik je op een mooie stranddag wel eens met de auto in die tijd zien doen. Ook zijn pretparken over het algemeen prima bereikbaar met het OV en met de kosten van parkeren in het achterhoofd is dat vaak een voordelige optie.

Met de OV naar een pretpark

Familie

Aan de andere kant heb je het niet voor het zeggen waar je familie en vrienden gaan wonen. Als die besluiten in een buitengebied te gaan wonen waar de laatste bus terug al om 18:00 gaat heb je niet zoveel keus: je kunt dan niet gaan of met de auto gaan. Als je een eigen auto hebt kun je die natuurlijk gebruiken, maar die hebben wij niet. Wij kunnen altijd een auto lenen en voor dergelijke gevallen doen we dat dan ook wel eens. Als we deze mogelijkheid niet hadden gehad hadden we waarschijnlijk een deelautoabonnement genomen. De dichtsbijzijnde deelauto staat op 800m van ons huis. Volgens sommige puristen is dat vals spelen, maar ik zie dat anders: omdat het lenen van de auto er voor zorgt dat wij geen eigen auto aan hoeven schaffen scheelt dat in ieder geval één auto op de weg die (letterlijk) 99% van de tijd stilstaan. Omdat ik het lenen van de auto niet hoef te betalen tank ik de auto altijd royaal af als we hem geleend hebben, ik vind dat alleen maar netjes – maar ik ben er al van beschuldigd dat ik daarmee mijn schuldgevoel afkoop. Iedereen zijn eigen visie natuurlijk… Als laatste is het duidelijk dat het voor de deur hebben staan het erg makkelijk maakt hem te pakken voor ritjes die eigenlijk prima te voet, met de fiets of met het OV gedaan zouden kunnen worden. Op die manier bespaart het niet hebben maar wel af en toe lenen van een auto dubbel.

Vakanties

Ook vakanties kunnen vaak prima zonder auto. De trein brengt ons altijd naar leuke steden in Europa voor weekendjes weg, makkelijk naar Texel en zelfs makkelijk naar Schiphol – als we met het vliegtuig zouden gaan. Zo gaan wij een treintocht door Engeland maken: vanuit Hilversum via Brussel naar Londen, na een overnachting daar door naar York, na een overnachting door naar Edinburgh.

Kortom, ook zonder auto is er heel veel mogelijk op het gebied van recreatie.

Aanpassen

We hebben jarenlang een auto gehad. Toen we in het centrum van Hilversum gingen wonen moesten we lang wachten en veel betalen voor een parkeervergunning. Ik heb daarom de eerste tijd mijn auto bij mijn ouders voor de deur laten staan, ongeveer anderhalve kilometer verderop. Als we hem nodig hadden haalde ik hem op met de We merkten al snel dat we eigenlijk prima zonder auto konden. Vrijwel alle winkels die we nodig hadden zaten op loop- en fietsafstand, en ook het NS-station zat om de hoek. We gebruikten de auto steeds minder en minder en op een gegeven moment heb ik hem maar verkocht. (Van dat geld heb ik toen onze eerste zonnestroompanelen gekocht, maar dat is een heel andere verhaal!)

De aanpassing(en) aan onze levensstijl gingen dus geleidelijk en dat maakte het makkelijk om te switchen. Behalve op een slimme plek gaan wonen en werken zijn er nog meer zaken die je kunt doen om een switch naar en leven zonder eigen auto makkelijker te maken.

OV-fiets

Eén van de uitdagingen van het reizen met de trein is de ‘last mile’, het stukje vanaf het station naar je uiteindelijke bestemming. Natuurlijk, de bus is een mogelijkheid, in sommige grote steden de tram, of zelfs de (trein)taxi maar dat is toch vaak niet optimaal. Eén van de leukste initiatieven van de afgelopen paar jaar is de OV-fiets. Het is welbeschouwd een huurfiets, maar omdat je lid wordt (a € 7,50 per jaar) heb je geen gedoe met formulieren en borg. Je stapt een verhuurpunt binnen, je pasje wordt gescand, je pakt een fiets en je staat weer buiten. Over het algemeen is het geheel binnen een minuut gebeurd. Het huren kost € 2,85 per dag, dus dat valt ook wel mee. De kosten worden eens per maand afgeschreven, vergezeld van een duidelijk overzicht van alle ritten die gemaakt zijn in de afgelopen maand. Er zijn inmiddels ongeveer 150 verhuurpunten door geheel Nederland, meestal bij treinstations maar bv. ook op Texel bij het punt waar je de boot afkomt en hier en daar bij metrostations. Meestal zit het OV-fiets verhuurpunt bij een bewaakte fietsenstalling, maar hier en daar, vooral bij kleinere treinstations, zijn er automatische fietskluizen waar je met het pasje en de pincode een fiets mee kunt nemen.

Neem de OV fiets

Als ik, buiten het gaan wonen op een slimme plek, één ding aan zou moeten wijzen wat ons autoloze leven makkelijker heeft gemaakt dan is het het lidmaatschap van OV-fiets. Het maakt het erg makkelijk om van het station naar de eindbestemming te komen.

Een bijkomend voordeel is dat als mensen per trein op bezoek komen je ze op kunt halen van het station en ze een fiets kan geven om mee naar huis te fietsen. Per pasje kunnen twee fietsen tegelijk gehuurd worden.

Sinds ik een vouwfiets heb (zie ook verderop) gebruik ik de OV-fiets niet zo heel vaak meer, maar als ik hem nodig heb is het een uitkomst.

Bus, tram, metro, OV-chipkaart

Soms is een bestemming net wat ver om te fietsen, of is het weer wel erg slecht, in dat geval kunnen bus, tram of metro een uitkomst bieden. Ik ga niet graag met deze vervoermiddelen, met een (OV-)fiets heb ik meer het gevoel dat ik mijn reis in eigen hand heb, maar soms ontkom ik er niet aan. Op steeds meer plekken kun je niet meer reizen zonder OV-chipkaart, en die heb ik dan ook maar genomen. Eerlijk is eerlijk, het is ook wel handig. Je bliept in en je bliept weer uit. Ik ben het nog geen één keer vergeten en het systeem heeft bij mij ook nog nooit geweigerd. Met de aantasting van de privacy ben ik nog altijd niet gelukkig, maar ik zie niet wat ik daar kan doen, behalve helemaal niet reizen en dat is ook niet echt een optie.

Reizen met het openbaarvervoer

Deelauto

Hoewel we bijna alles per fiets en trein doen hebben we soms een auto nodig. In een landschap als het Nederlandse, wat is gevormd door ruim 100 jaar ongebreideld autobezit en -gebruik, loop je gegarandeerd af en toe tegen het probleem aan dat je ergens graag heen wil waar geen OV komt. Soms wil je iets groots of zwaars vervoeren wat niet mee kan op de fiets of in de trein. En een enkele keer regent het keihard en willen we droog zitten. In dit soort gevallen biedt een deelauto uitkomst.

Een deelauto kan uitkomst bieden

Er zijn in Nederland twee commerciële bedrijven die deelauto’s aanbieden: Greenwheels en Wheels4All. Voorzover ik kan nagaan werken beide ongeveer op dezelfde manier: na het aangaan van een lidmaatschap kun je via internet of telefoon een auto reserveren. De auto kun je openen en starten met een pasje en een pincode, en de ritprijs wordt naderhand afgeschreven. Er zijn meerdere tarievenstructuren voor mensen die veel en weinig rijden. Ik weet de kilometergrens niet, maar als je niet veel rijdt is een deelauto gegarandeerd goedkoper dan een eigen auto.

Met een deelauto heb je altijd de beschikking over een auto, zonder de hoge vaste kosten van een eigen auto. Doordat de totale ritprijs goed inzichtelijk is denk je goed na over elk vervoersvraagstuk i.p.v. gedachtenloos de eigen auto te pakken. Bijna niemand die ik ken heeft een goed inzicht in de totale kosten van de auto, en degenen die dat wel hebben beamen dat het toch wel erg duur is.

Voor mensen die weinig kilometers per jaar maken, zoals wij, zou een dergelijke oplossing ideaal zijn. De dichtsbijzijnde auto staat een paar honderd meter verderop. Wij hebben echter het geluk dat we altijd de (tweede) auto van mijn schoonouders of de auto van mijn ouders kunnen lenen. Ik betaal hiervoor door de auto royaal afgetankt terug te geven.

En natuurlijk rijden we wel eens met andere mensen mee als die naar hetzelfde feestje o.i.d. gaan. Een goedgevulde auto rijd per passagierkilometer veel zuiniger! Omgekeerd ga ik ook altijd op zoek naar meerijders als wij ergens heen gaan. Zo is duurzaam ook nog gezellig. Dit carpoolen kan natuurlijk in veel gevallen ook van en naar het werk.

Doordat we we geen eigen auto voor de deur hebben staan behoeden we ons voor ‘zwakte’; de auto pakken als het helemaal niet nodig is, want dat is toch het grootste nadeel als zo’n ding voor de deur staat.

Goede fiets

Voor ritjes op de korte afstand pakken we vrijwel altijd de fiets. Hilversum is een prima fietsdorp, al was het maar omdat alle auto’s er stilstaan :). Heel veel voorzieningen dichtbij maken de fiets een ideaal vervoermiddel. Snel, flexibel en goed voor de conditie.

Genoeg keus in verschillende fietsen

Ik heb twee fietsen: een mountainbike met wegbanden en een vouwfiets. De mountainbike gebruik ik voor de dagelijkse ritjes: boodschappen doen, bij familie en vrienden in de omgeving op bezoek, etc. Op dagen met goed weer rijd ik er ook mee naar mijn werk in Utrecht, en ik maak er ook regelmatig wat langere fietstochten van 50+km mee door de omgeving. Per jaar ziet deze fiets denk ik tussen de 3000 en 4000 km onder zijn banden verdwijnen.

De vouwfiets neem ik mee als ik met de trein naar mijn werk ga. Ingeklapt neemt hij maar weinig ruimte in en hij vindt altijd wel een plekje op het balkon. Hij heeft 7 versnellingen en fietst erg goed, de anderhalve kilometer in mijn woonplaats en de drie kilometer in Utrecht leg ik er moeiteloos mee af. Vooral in de ochtendspits doe ik het met fiets-trein-fiets sneller dan dezelfde route met de auto.

Ik heb een goed regenpak wat ademt, dus ook een buitje deert mij niet. Daarnaast regent het in Nederland helemaal niet zo vaak als je zou denken.

Fietsaanhanger

Sinds een jaar of twee heb ik een fietsaanhanger om zaken te vervoeren die niet makkelijk mee kunnen op de fiets. Hierdoor kan ik grote hoeveelheden boodschappen doen, een bezoek aan de bouwmarkt of tuincentrum afleggen en groot vuil naar de milieustraat brengen zonder een auto te gebruiken.

Een voorbeeld van een fietsaanhanger

Hij kan zowel achter de mountainbike als achter de vouwfiets en hij is vrij licht. Als hij leeg is merk ik het bijna niet dat hij achter de fiets hangt, en ik moet dan ook oppassen dat ik hem niet tegen paaltjes aan sleur omdat ik vergeet dat hij er is. Als ik hem vul met zware spullen rijdt het uiteraard zwaarder, maar op vlak terrein is het prima te doen. Alleen versnellen (en vertragen!) gaat zwaarder, maar snelheid houden lijkt nauwelijks meer energie te kosten.

Al met al vergemakkelijkt een fietsaanhanger het autoloze leven enorm.

Organiseren

Behalve nadenken over hoe je jezelf verplaatst is het ook goed er bij stil te staan wat voor invloed je hebt om hoe anderen zich verplaatsen. Het duidelijkst zichtbaar is dat natuurlijk aan de plek waar je gaat wonen; je visite is er dan van afhankelijk van hoe makkelijk je huis bereikbaar is met OV en/of fiets. Ook als je iets organiseert, zoals een feestje of wat dan ook, kun je rekening houden met een goede bereikbaarheid voor OV en fiets. Zo was bijvoorbeeld onze bruiloft en het aansluitende feest prima bereikbaar met OV en fiets. Op die manier maakten we het mensen makkelijk om met het OV te komen.

Genieten

Veel mensen hebben bij reizen met de trein een beeld van langzaam, vertraging, geen zitplaats, wachten op gure perrons, onvriendelijke conducteurs en medepassagiers, etc. Ik reis enorm veel met de trein, ik schat ergens tussen de 12000 en 15000 km per jaar, en ik kom bovengenoemde zaken absoluut wel eens tegen, maar door een goede voorbereiding heb ik er maar weinig last van.

Hoezo vol?

Ten eerste neem ik altijd de tijd voor reizen, of ik nu met de auto of trein ga. Dezelfde mensen die klagen over trage treinverbindingen zie ik nijdig vanuit de auto Twitteren dat ze weer eens vast staan op de A2, of ze komen met een rode kop van de stress op het werk aan. We wonen in een dichtbevolkt land, soms loop je vertraging op als je je wilt verplaatsen – deal with it. Het grappige is dat ik met de fiets bijna nooit vertraging oploop, daarmee ben ik altijd op tijd, maar dat terzijde.

Ik mag graag lezen, dus ik heb vaak een boek bij me, soms een echt papieren boek maar meestal mijn e-reader met daarop een paar honderd boeken. Daardoor duurt een treinreis of even wachten niet lang maar vliegt het voorbij.

Als ik een langere treinreis buiten de spits maak neem ik vaak mijn laptop mee. Door de mobiele internet verbinding kan ik dan op ons bedrijfsnetwerk werken, of bv. aan mijn website werken. Hierdoor is met de treinreizen een efficiënt gebruik van tijd – zelfs als het een enkele keer wat langer duurt dan gepland. Steeds meer treinen krijgen stopkontakten en draadloos internet, dus dat wordt steeds gemakkelijker gemaakt.

Verder krijg ik het nog wel eens voor elkaar om een praatje te maken met een mede-passagier. Veel mensen die met de trein reizen sluiten zich compleet af voor de rest van de wereld, met de MP3-speler op tien en diep weggedoken in de krant. Maar soms, heel soms, vooral als er iets bijzonders gebeurt zie je een golf van contact door een trein rollen en dat vind ik altijd erg leuk. Eigenlijk zijn mensen erg leuke wezens, maar door de verregaande individualisering van onze samenleving moeten we daar soms even aan herinnerd worden.

Mobiele informatie

Als je veel met het openbaar vervoer reist is goede informatie van levensbelang. Gelukkig kunnen tegenwoordig alle telefoons wel gebruik maken van mobiel internet en dat maakt het leven van de OV-reiziger erg veel makkelijker.

Mobiele reisplanner

Ik gebruik de mobiele website van de NS het meest. De website is klein (download dus snel en is overzichtelijk op een klein scherm) en heeft vaak beter bijgewerkte treintijden dan de borden op de stations. Zelfs vertragingen van twee minuten worden aangegeven. Een uitstekende website die me zelden in de steek laat. Voor sommig types smartphone (iPhone, Android) zijn er applicaties beschikbaar die hetzelfde doen.

Als er een bus, tram of metro aan te pas komt ga ik naar de mobiele website van 9292ov. Ook dit werkt prima. Voor mijn type smartphone (Nokia E90) is er een applicatie beschikbaar die gebruik maakt van de in het apparaat aanwezige GPS-module. Dit betekent dat je geen ‘van’-lokatie in hoeft te voeren, de telefoon weet waar hij is en zal de route plannen vanaf dat punt. Een leuk handigheidje.

Hoewel ik de volgende site niet vaak mobiel raadpleeg is hij wel belangrijk voor mijn duurzame mobiliteit: ANWB fietsweerbericht. Van mijn huis naar mijn werk is het 22km enkele reis en daar wil ik natuurlijk geen regen bij hebben. Als ik overweeg om op de fiets naar mijn werk te gaan kijk ik ’s ochtends op deze website en zie dan voor de heen- en terugreis voor mijn regio een op fietsers afgestemd weerbericht. Een uitstekend en handig product van de ANWB. Overigens geven ze een conservatieve weersverwachting; ik zit nog wel eens met droog weer in de trein, maar ik heb nog maar één of twee een spat regen op de fiets gehad. Ik denk dat dat erg slim van de ANWB is.

Buienradar.nl (waar ook een mobiele versie van is) is een andere website die ik vaak raadpleeg als ik op de fiets ga. Soms is het een beetje buiig weer, en dan kan het zin hebben om even een tijdje te wachten met vertrekken.

Kinderen

Een veelgehoord argument om niet zonder auto te kunnen is het hebben van kinderen. Ik heb zelf geen kinderen, dus ik kan hier simpelweg niet over oordelen, maar wat ik wél weet is dat ik een paar stellen met kinderen ken die geen auto hebben, en ik heb echt niet het idee dat die kinderen (of de ouders) iets te kort komen.

Drukte nee! Weg ermee

De negatieve effecten van het grootschalig autogebruik zie ik elke dag bij een basisschool waar ik onderweg naar mijn werk langs fiets. Tot over hun oren gestresste ouders die hun kinderen gauw gauw gauw onderweg naar hun werk nog even droppen bij school. Het is echt een wonder dat er niet wekelijks een kind aangereden wordt… En dat terwijl fietsen voor kinderen aantoonbaar gezonder, veiliger en leuker is.

Ook hier geldt weer dat het makkelijker is als je op een plek woont waar voorzieningen dichtbij zijn, hoewel ik vroeger op school kinderen in de klas had die thuis geen auto hadden, en ook gewoon twee keer per dag de 15km tussen Hilversum en Nederhorst den Berg fietsten.

En verder nog…

Behalve de bovenstaande zaken die wij doen zijn er nog veel meer zaken die je kunt doen om het leven makkelijker en duurzamer te maken als je geen auto hebt. Zo kan een elektrische fiets je snelheid, actieradius en comfort flink vergroten t.o.v. een gewone fiets, helemaal als je om wat voor reden dan ook niet helemaal fit bent, en dat geldt nog meer voor een elektrische scooter.

Een ligfiets kan voor langere afstanden ook nog een optie zijn. Ik heb twee keer een ligfiets geprobeerd, één keer een open tweewieler en één keer een dichte driewieler maar beide keren voelde ik me niet veilig en dat plan heb ik laten varen. Mensen die duizenden kilometers per jaar op de ligfiets afleggen zweren erbij. Je kunt er, zo wordt gezegd, harder mee fietsen met minder energie waardoor je makkelijker grote afstanden aflegt. Niet voor iedereen, maar het overwegen waard.

In plaats van een auto te lenen of lid te worden van een deelautoplan, kun je ook met twee of meer huishoudens een auto aanschaffen. Ik stel me zo voor dat je dan schriftelijke afspraken maakt over de kosten en aansprakelijkheden, en bv. met een gedeelde Google- of Outlook-agenda of iets dergelijks de planning regelt. Daarmee zou je veel besparen op de vaste kosten.

Wees ook goed op hoogte van wat er allemaal in je buurt is. Veel mensen hebben geen goed idee van welke leuke museumpjes, winkeltjes, restaurantjes e.d. er allemaal op korte afstand van de woonplaats liggen. Je hoeft niet altijd ver weg om het leuk te hebben.

Conclusie

Het is natuurlijk onrealistisch om te veronderstellen dat op korte termijn de auto uitgebannen kan worden. Het is een gewoonte die er in een periode van 100+ jaar van (te) goedkope aardolie ingesleten is, en mensen zijn er daar aan gewend geraakt. Dat heeft er ook toe geleid dat er een heel systeem rondom de automobiel is opgebouwd, een hele infrastructuur, waardoor het maar zeer moeilijk is om van die verslaving af te komen. Helaas zorgt dat hele systeem ervoor dat het helemaal niet zo makkelijk is om de auto geheel af te zweren, er zijn veel locaties aan te wijzen die zonder auto nauwelijks bereikbaar zijn. Zo houdt het fenomeen zichzelf in stand.

Doodlopende weg, uitgezonderd voor fietsen/bromfietsen

Toch ben ik er van overtuigd dat het nodig en mogelijk is. Hoe meer mensen inzien dat het kan en het ook daadwerkelijk doen, hoe interessanter het voor de maatschappij wordt om locaties goed bereikbaar te maken voor OV en fiets.

Als mij bij het schrijven van dit stuk één ding duidelijk is geworden, dan is het dat op een slimme plek gaan wonen (en werken) de sleutel is om comfortabel zonder eigen auto te kunnen leven. Als je huis (bijvoorbeeld) ergens in een plattelandsdorpje in de Achterhoek staat waar de streekbus tussen 09:00 en 19:00 elke twee uur komt dan heb je niet veel keus: je neemt een auto of je zit min of meer opgesloten in je eigen dorp. Hetzelfde geldt voor werk: als je werkgever ergens achteraan op een industrieterrein zit langs de snelweg, op vele kilometers afstand van het dichtstbijzijnde treinstation dan zit er weinig anders op dan elke dag met de auto te gaan.

Het geheim is dus om zowel bij het uitzoeken van een woning of werkgever rekening te houden met lokatie. Zodra die twee in orde zijn is het veel gemakkelijker om de auto te laten staan of zelfs weg te doen. Nadat ik die twee zaken op orde heb gebracht, heb ik mijn auto op een gegeven moment weggedaan omdat ik zo weinig reed dat hij me veel te duur werd! Van dat geld heb ik zonnestroompanelen gekocht, maar dat is een ander verhaal

---

Jeroen Haringman, SolarWebsite

Gerelateerde artikelen

• Voorloper van dit artikel: Geen auto
• Met de fiets naar het werk
• Ligfiets als vervoersmiddel
• Fietsers en Verkeersuitstoot
• Grootschalige introductie van de elektrische auto
• Duurzaam transport artikelen op OliNo