Energiebesparing – Mijn ervaringsverhaal

Geplaatst door Jeroen van Agt in Energiebesparing, OliNo, Zelfvoorzienend, Zonne-energie 61 Reacties»

Mijn eigen ervaringsverhaal hoe ik bewust ben geworden van het piekolie probleem, mijn energieverbruik, welke acties ik heb ondernomen om te besparen en hoe uiteindelijk met zonnepanelen, zonnecollectoren en een warmtepomp mijn huis 100% duurzaam is geworden. Deze presentatie is gehouden op de landelijke Genoegdag 2012.

61 reacties op “Energiebesparing – Mijn ervaringsverhaal”

Heel, heel goed stuk! Vooral goed stuk over transport. Het kan prima zonder auto. Complimenten!

@roland: Misschien is er nog voldoende steenkool, misschien niet. Maar willen we het allemaal als CO2 de lucht in blazen? Lijkt me niet. Laten we het in de grond laten zitten, wie weet kunnen onze (klein)kinderen er nog iets leuks mee.

@Jeroen Haringman, Voor het landschap en de luchtvervuiling zou het heel goed zijn als die steenkool in de grond bleef, maar ik vrees dat de energiehonger groter is. Hoeveel huizen zijn er met een verbruik van 10.000 kWh/jaar of meer? Energievermindering is niet populair, ook niet bij hen die roepen dat er zonne-energie in overvloed is.

Rotterdam legt een nieuwe haven aan mede voor de kolendoorvoer. Amsterdam wil een tweede grote sluis mede voor de kolenhaven. Onze gashonger is zo groot dat wel ook in de waddenzee gasboren ….

De zon komt na berouw. Wat waren dat voor een schokkende verbruikscijfers!
Mooi succesverhaal dat naar meer smaakt. Zijn er nog meer videobijdragen van de Genoegdag 2012? Ik ben wel benieuwd of het mogelijk is om met name in de winterdag toch nog zelf voldoende voedsel te produceren (warmtepomp / LED-verlichting?). De peak oil discussies worden overigens op de diverse fora steeds venijniger. Deep drilling en teerzanden \lijken\ ondanks de stijgende brandstofprijzen de oplossing. Wanneer valt eindelijk het beroemde kwartje….

Prachtig verhaal, goed college filmpje.
Erg goed bruikbaar voor elk #PeakOil College wat je wil geven.

Er is een ander filmpje van Landelijke Genoegdag 2012, ook van 2011, 2010.
Vorig jaar heeft de Milieuridder Ray Meur opgetreden.
Dit jaar Herman Verhagen.

Thema: Genoeg is meer dan teveel.

Als je landelijke genoegdag googelt (ja kost ook energie) dan vind je meer informatie. Ook dit jaar erg leuke lezing door Annemiek van Deursen. We kijken dankbaar terug op een fijne dag.
Volgend jaar weer!
17 maart 2013.
Tilburg

Ook op renewable energy is een mooi verslag geschreven. groetjes Godelieve Engbersen.

Mijn Missie
Eind 2013 kent iedereen ouder dan 6 jaar en niet dementerend het begrip Peakoil en realiseert zich ook dat wij als burger hierin zelf stappen kunnen zetten. Stappen die bijdrage aan een oplossing. [Spread the word].

http://transitiontowns.nl/archief/10570
Meer informatie en ook mooie foto’s.

Op zaterdag 17 maart kwamen tweehonderd mensen tezamen in het prachtige Klassetheater in Tilburg, voor de 4e Landelijke Genoegdag.
Georganiseerd door de Nachtburgemeester van Tilburg: Godelieve Engbersen.
In samenwerking met Genoeg en Transition Town Tiburg trakteerden zij de bezoekers op een inspirerend en verrassend programma.
Elke bijdrage liet iets zien van wat Herman Verhagen beschrijft als ‘de dageraad van de duurzaamheidsrevolutie’.

РMargot Dopheide en Adri Ros (Transition Town Deventer) zetten priv̩ en met hun buurt allerlei duurzame projecten op
– Annemiek van Deursen (Consuminderhuis Landgraaf) helpt mensen met minimum inkomen zodat ze toch een zinvol en duurzaam leven kunnen leiden
– Jeroen van Agt (Olino) is een paar jaar terug spectaculair omgeschakeld van een energievreter naar een enthousiaste energiespaarder en -leverancier en laat zien hoe dat ging
РHerman Verhagen toont op filosofische ̩n op praktische wijze aan dat de duurzaamheidsrevolutie begonnen is, zowel thuis als bij multinationals
– Sandra Coelers bezingt het mysterie van kunst en creatie, laat ons meezingen om zo de levenskracht in onszelf te voelen.

Leuk verhaal Jeroen!
Ik zou het zelf verteld kunnen hebben :-).
Want ook wij hebben allerlei besparende acties ondernomen, warmtepomp, zonnepanelen, enz.
Uiteindelijke resultaat: Vorig jaar ongeveer 1000 kWh overgehouden.
En gas gebruiken we niet meer!
Voor de geïnteresseerden: http://geen-energierekening-meer.weebly.com/

Duidelijk en helder verhaal. Ik denk dat een dergelijke presentatie ook past in het voortgezet onderwijs. @Roland ik denk dat we niet voor 250 jaar kolen hebben. Doordat olie productie inzakt, zal steenkool verbruik omhoog gaan. Ook vergeet men vaak de exponentiele functie van zowel bevolking als van economie (energie). Daar komt bij dat er ook steeds meer een afname is van de kwaliteit van steenkool. Men begint zich ook al zoetjes aan wat zorgen te maken over piek kool. Steenkool naar olie omzetten is een optie, echter dan zul je ook door de transformatie energie verliezen. Ik vond het dan ook sterk dat Jeroen liet zien wat de aandelen zon, wind, kolen, etc. zijn, om de zaken toch helder te krijgen en vooral kort, duidelijk en luchtig. Het kan zijn, dat ik het ook niet tot op de komma perfect heb, maar daar gaat het niet om. Wat ik vandaag hoorde is dat de voedsel prijzen weer gestegen zijn (wereldwijd) met 8%. Oorzaak hoge olie prijs. De brandstof stijgt ook lekker door, net als gas. We hebben het dan niet meer over alleen maar 8% voedsel. Dit houd in dat de houdbaarheid van de huidige economie verstreken is en dat de transitie naar duurzaam in alle vormen en daartussen een feit gaat worden.

@Ruud, Waterkracht is nu een belangrijke vorm van hernieuwbare energie. Vergelijk dat met de kolenvoorraad: http://www.olino.org/daarom-olino

250 jaar kolen gaat uit van het huidige verbruik, bij verdubbeling dus 125 jaar en nog minder bij vervanging van een deel van het olieverbuik. De luchtvaart (Schiphol) denkt als olie grootverbruiker nog steeds fors te kunnen groeien. Peakoil?

Naast waterkracht is biomassa nu ook een belangrijke hernieuwbare energiebron, wind veel minder en we zien hoe moeilijk het is om nog windmolens te kunnen plaatsen. Over zonne-energie wordt veel gepraat, dat wekt de indruk dat dat veel voorstelt. Onjuist, zon-pv is nog steeds een minimaal deel van het elektriciteitsverbruik, terwijl het totale energieverbruik nog veel groter is. Voor ons elektriciteitsverbruik zijn er (veel) te weinig bruikbare daken!

@Roland,

Veel mensen denken nog dat het niet veel zin heeft om zonne-energie op te wekken in Nederland. Het tegengestelde is waar. Wist je bijvoorbeeld dat wanneer we de meest efficiëntste zonnecellen (20 % rendement) zouden plaatsen op gunstig gelegen Nederlandse daken, dan zou men meer elektriciteit produceert dan de bestaande elektriciteitscentrales in Nederland. Zie ook het artikel Het potentieel van zonne-energie in Nederland.

Kortom ook in Nederland is er voldoende potentieel voor de opwekking van duurzame energie middels zonne-energie. Laat je dus niets wijsmaken door de fossiele lobbie…

@Roland, ik denk dat we grotendeels op dezelfde golflengte zitten. ik hoor echter een aantal verschillende dingen, nl. dat de hoge olieprijs echt parten speelt bij de luchtvaart. De groei die er in diezelfde luchtvaart zit is niet zo zeer in Europa, maar veel meer in de opkomende economie landen. Zo zijn er nog steeds plannen om nog bredere wegen naar schiphol aan te leggen, terwijl de brandstof prijzen stijgen, waardoor het gehele vervoer onder druk komt te staan. Ik snap ook niet waarom er te weinig daken in Nederland zijn voor pv. Kijk maar naar de buren (Duitsland). Wat betreft pv vond ik de voorlichting van Jeroen zeer goed, met 1 paneeltje liep zijn meter niet achteruit. Het grappige is dat we hier zonder gekke fratsen 30% hebben kunnen besparen op stroom. Hierdoor is er genoeg dak oppervlak voorhanden om als we willen richting 0 te gaan. Stel dat de gemiddelde Nederlander 25% zou kunnen besparen op stroom en vervolgens 25% zelf zou opwekken door pv, of participatie in een wind of pv project, dan hebben we met de spreekwoordelijke 2 vingers in de neus zo even 50% te pakken. Misschien een leuke rekensom om eens te kijken dat als de Markerwaard wordt drooggelegd en vol gestouwd wordt met pv, hoeveel stroom we dan kunnen opwekken. Ik vind zonne energie trouwens een goede investering, het is nu zonder subsidie echt haalbaar om even 10% te halen, gaat niet lukken bij de bank hoor. We zijn er nog lang niet, maar een begin is zo gemaakt.

@Jeroen, Ruud
Met de huidige stand van de techniek zorgt alleen de forse en ongelijke subsidie dat het aantrekkelijk is zonnepanelen aan te schaffen i.p.v windmolens. De energetische terugverdientijd van zonnepanelen is veel langer dan die van grote windmolens.

Over rendement van zonnepanelen klinken mooie verhalen zelfs 70% zou mogelijk zijn. Maar de verbeteringen gaan langzaam, trager dan bij wind, waarbij komt dat zonnepanelen slechts voor een deel van het jaar bruikbaar zijn. Bij de zeer wisselende opbrengst van zon-pv is een mega stroomopslag nodig voor de wintertijd. Een buffer niet alleen voor enkele windstille, sombere dagen, maar voor een lange herfst, winterperiode met korte dagen en weinig zon.

De meest nuttige en rendabele vorm van zonenergie is (zon)warmte koude opslag (WKO). Mits goed gebruikt kun je daarmee fors besparen, vooral bij koeling, zeker ook bij lage temperatuur ruimte verwarming, maar zelfs bij warm water. WKO is wel een bedreiging voor grootschalige warmtenetten van elektriciteitscentrales en verder is het beheer vaak zo slordig dat een deel van de energiewinst verloren gaat. Met grootschalige toepassing van WKO en de e-auto zal het gezins-stroomverbruik verdubbelen, tenzij we echt zorgen voor besparing bij sluipverbruik en energieslurpers zwaar belasten of zelfs verbieden (net als de gloeilamp). Met de verbruiksverdubbeling moet ook het stroomnet versterkt worden dus meer hoogspanning in het landschap.

David MacKay heeft in zijn te weinig gelezen boek http://www.withouthotair.com uitgerekend dat op de zon gerichte daken onvoldoende opbrengen, zeker met de e-auto en WKO, tenzij we ons stroomverbruik duidelijk verminderen. Anders zijn ook zonnevelden nodig, zoals drijvende, zodat de Markerwaard nat kan blijven en overbevissing belemmerd wordt. De opbrengst van dergelijke velden is beperkt, zo’n 20 kWh / m2 jaar zoals blijkt uit dit voorbeeld.

http://www.sonneninitiative.org/projekte/dreieich-deponie-buchschlag.html
Jeroens verwijzing (uit 2007) stelt “met de huidige zonneceltechnologie kan in Nederland 100 kWh/m² jaar worden opgewekt”

Een massale overstap op de e-auto betekent dat meer olie beschikbaar voor de luchtvaart met een versterking van de klimaat-verslechtering. Volgens kenners is CO2 uitstoot door vliegtuigen 2.7 X schadelijker dan door auto’s. Enige rem op de luchtvaart-groei is niet zichtbaar, mede doordat de CO2 uitstoot niet meetelt in landenstatistieken. Ook de verplichte bijmenging met gesubsidieerde biobrandstof vertraagt de olieschaarste en de bijbehorende prijsstijging. Het huidige beleid met veel subsidie voor de e-auto en biobrandstof, minder aandacht voor zuinige fossiele auto’s. door soepele EU-normen en bevordering van de luchtvaart groei is strijdig met klimaatbeleid.

In het grote geheel kan ik mij vinden in je verhaal. Ik kan je echter melden dat als je een beetje rond kijkt je voor een relatief laag bedrag kan investeren in zonne panelen. Ik heb het ook moeten doen zonder enige vorm van subsidie. Ook in de winter en tijdens donkere dagen, hoewel minder werkt het systeem goed. Die 20 KW per jaar is veel te laag ingeschat. Uit eigen ervaring kan ik melden dat 4 m2 al rond de 450 Kilowatt op jaarbasis levert en dat is niet onder de meest ideale plaatsing / omstandigheden. Zoals je al aangeeft als we nu alleen zon inzetten, dan zal het lastig worden, daarom is er in mijn beleving ook een mix nodig van zon, wind, biomassa, water, enz. om een stap verder te komen. Ik ben het volledig met je eens dat als er onder meer massaal wordt overgestapt op de e-auto je stroom verbruik / net belasting toe gaat nemen en dat we het met een paar paneeltjes niet gaan redden. Mooier is om te kijken of we pv overdag in kunnen zetten om die e-auto in de avond uren weer vol te hebben (laad terwijl u werkt). Je slaat de spijker op zijn kop wat betreft sluipverbruik, als we die slag kunnen maken en dan op hernieuwbaar gaan inzetten, dan komen we heel ver. Ik geloof er ook niet in, dat we dat binnen een paar jaar voor elkaar hebben. Maar wat mij betreft mag er wel meer (groen) gas gegeven worden om hernieuwbaar verder uit te breiden. In Den Haag zijn ze aan het proberen om over schaduwen heen te stappen, terwijl het mij verstandiger lijkt om met de kop in de wind en in de zon te gaan staan.

@Ruud,
Voor mij is de meest goede ontwikkeling de afgelopen week, dat grootverbruikers iets meer moeten betalen voor kolen e.d. al blijft het veel te weinig. Die subsidie voor grootverbruikers belemmert sterk energiebesparing.

Er moet veel meer worden ingezet op energievermindering en pas dan op meer zon, wind, biomassa, alleen al om hernieuwbare energie nog veel problemen kent. Bij wind de toenemende weerstand tegen windmolens, bij zon de sterk wisselende opbrengst tussen zomer en winter. Als je lees “de vliegafstand van de Nederlandse vakantie-vierders groeide tussen 2002 en 2010 met 64%” dan is er nog veel te doen. http://www.verkeerskunde.nl/co2-uitstoot-van-vakantiegangers-groeit-fors-door.27957.lynkx

Op daken mag zon-pv per m2 meer opbrengen, in het “open veld” blijkt de opbrengst duidelijk minder ook al is 20 kWh/m2 jaar wel erg laag. Per kWh is subsidie aan zon-pv veel minder effektief dan bij windenergie. Vergelijk eens de Duitse bijdragen voor zon of wind en hun kosten/subsidie.

@Roland, alles wat je niet gebruikt hoef je ook niet op te wekken, te verbranden of wat dan ook! Besparing zal voor steeds meer mensen broodnodig zijn, omdat kosten voor energie steeds zwaarder wegen met een steeds kleiner wordend budget voor de “gewone” consument. Zelf ben ik van mening als we alle subsidies op energie afschaffen, hernieuwbare energie wel eens gunstiger uit de bus kan komen dan de huidige fossiele vorm. Wat verre vakanties betreft is het nu zover dat veel mensen in Nederland blijven, omdat vakantie niet meer is op te brengen, dus ook die wens gaat nu uitkomen. Ik had verder begrepen dat men bang was dat grootverbruikers (multinationals) wel eens vertrokken uit Nederland als ze de stroom niet voor een bepaalde prijs konden inkopen. Ik hoop dat de gemaakte stap om de grootverbruikers aan te pakken dan ook stand houd, ik heb sterk het vermoeden dat Den Haag totaal niks te vertellen heeft, als je ziet hoe de grote mevrouwen en meneren bedrijven al zijn ze zelfs staats eigendom een eigen plan van aanpak hebben. Door nu zelf op te gaan wekken, te besparen en noem maar op, geeft je als gewone burger nog een beetje het gevoel dat je nog iets in de hand hebt. Het gevoel bekruipt mij dat ze dat ook liever niet willen. Stel je toch eens voor dat straks 50% van de huishoudens energie neutraal zouden zijn met dank aan het filmpje van Jeroen, dat we zelf spulletjes opknappen, dus minder kopen, elkaar verder helpen met verbouwen van groente en noem maar op dan lopen ze heel wat miljarden mis om instanties die rare dingen doen met geld overeind te houden.

Heel mooi punt Ruud. Hoe snij je jezelf in de vingers.
Wel leuk dat de overheid eens duurzaam gaat denken. De grote vreugde in NL is natuurlijk omdat er eindelijk wat word besloten na 7 weken katshuis. Een besluit is een meerderheid van onze afgevaardigden. Wat dat betreft snap ik de huidige constructies niet. Onderwerp, discussie en stemmen. Maar wat men doet in den Haag is eindeloos pacten en coalities smeden om van te voren te kunnen stemmen zonder discussie en onderzoek. Ben ik nu gek of zijn we massaal stupide. Het hele doel van een meerderheidskabinet ontgaat mij volledig.
Wat de overheid moet doen is handelen en winst maken. Daar verdien je geld mee. Panelen naar 6% BTW is inkomstendaling. Concreet : koop voor 1 G€ aan panelen voor 70ct/Wp en verkoop die voor 1€ aan de bevolking. Kunnen de sociale werkplaatsen ook gewoon door. Ja want neem het puntje bij het paaltje. Elke sociale werker heeft recht op een uitkering. Dat vergeten ze in den Haag. En dan liggen die daken zo vol. En er zijn inkomsten. Eigenlijk zit het probleem in de slagkracht van de burger, en de piepkleine bedrijven die solar installeren, en daar uiteraard maximaal winst op willen maken.
De privatisering die in de jaren 80 is ingezet kan toch wel een mislukking worden genoemd. De ambtenaren deden het slecht maar de semi overheid bedrijven zijn peperduur. Globaal gekeken gaat de economie naar de knoppen door de zogenaamde black holes. Mensen de extreem veel verdienen maar van de gekkigheid niet meer weten waarom ze leven. En het wip principe. Maakt iemand een fout, dan moet je hem wippen. In zijn contract staat een wip bonus. Nee geen boete, maar een bonus. Dus draai je iets moedwillig of naïef in soep, dan krijg je compliment.
De Duitsers zijn qua solar koploper. Hulde aan Hermann Scheer. Die heeft toch wel even een meerderheid gerealiseerd in de kamer. De kosten zijn enorm. Er ligt 25GWp in Duitsland!. En als dat energie levert, dan loopt de staatskas leeg. Dus zeg ik geen subsidie of lagere BTW maar handel met slagkracht. Geld verdienen.
BTW verhoging heeft een vervelend effect. 1% omhoog is 1% minder BNP. Dus staatsinkomsten.

Marktwerking zou zorgen dat kosten dalen. We mogen de voorzichtige conclusie trekken dat deze bewering in de prullenbak kan. Het enige wat er gebeurd is dat de kosten bij de burger gelegd worden, dat geld voor zorg en voor energie en noem maar op. Het gaat om groei, geld, meer geld, meer groei, meer… Er werd eind zeventiger jaren gezegd, dat als er geen marktwerking zou komen, alles veel meer ging kosten. Nu is Europa aan dit avontuur begonnen en volgens mij is het nog nooit zo’n puinhoop geweest. Na zeven weken kotshuis, is er een papiertje naar Brussel gegaan, maar ja na de verkiezingen kan het weer anders worden. Het uitstellen en het vooruit duwen van een systeem wat niet meer houdbaar is, zal steeds meer geld kosten. Ik hoop inderdaad dat het niet verboden gaat worden om stroom / energie terug te leveren, omdat men inkomsten mist en men als ontduiker van het systeem aan de schandpaal wordt genageld. Ik heb de politiek hele gekke dingen zien doen om de boel op orde te houden en sta nergens meer van te kijken. Nu even kijken wat voor een landing we krijgen als we gaan schakelen naar een andere maatschappelijke vorm. Waarschijnlijk zal de burger dit zelf (noodgedwongen) oppakken en niet de overheid. Een dergelijk filmpje gaat over hoe je met energie kan omgaan, de meeste mensen hier zien ook de zwaar onderschatte onderliggende problemen. Hadden ze niet beter 7 weken deze site kunnen doorspitten? Er zijn al heel wat oplossingen de revue gepasseerd. Er wordt totaal voorbij gegaan aan wat er echt aan de hand is.

@Ruud,
Niet elke markwerking pakt verkeerd uit. Het Openbaar Vervoer heeft nu schonere bussen en een betere dienstverlening; nu het spoor nog. Zonder zon-pv subsidie zal deze zeer gering blijven. Juist die subsidie en gratis opslag maakt groei van zon-pv mogelijk.

Jeroens filmje toont vooral hoe gemakkelijk buitensporig stroom-verbruik is. Jeroen mag dan stroomneutraal, maar niet energie neutraal. Ook zijn produkten kosten (veel) energie, al scheelt het flink als hij nooit vliegt, vaart en auto rijdt.

Het openbaar vervoer is hier heel schoon… er rijden gewoon geen bussen meer. Maar gelijk heb je, de uitstoot van die bussen zijn minder als een paar jaar geleden. Ik vind het openbaar vervoer eigenlijk best wel slecht geworden! Marktwerking hoeft niet per definitie slecht te zijn, maar de menselijke maat om het zo maar te noemen is vaak ver te zoeken. De huidige marktwerking / de manier waarop men nu bezig is, met de bij behorende graai cultuur die is gerealiseerd, vind ik niet bepaald goed. Concurrentie om producten duurzamer te krijgen, of meer efficiency te verkrijgen hoeven niet slecht te zijn, het wordt helaas vaak gebruikt om flink winst te maken en de rest te laten creperen.

@Ruud 18.
Precies. Van de overheid mag je het niet verwachten, maar we kiezen ze elke paar jaar wel. De backfire is alleen als de burger zijn energierekening niet meer kan betalen heeft hij helemaal geen geld meer om zelf energie te gaan opwekken. En dan kunnen we de straat op gaan en klagen.

@Roland,
Door subsidie word de PV duur gemaakt en gehouden.
De overheid kan miljarden verdienen als ze zelf de burgers tegen vrijwel kostprijs PV panelen aanbieden. Wanneer ontzenuw je die stelling?
Dito met de wiet plantages. Alle noodlijdende boeren krijgen een wiet quota. Maar men laat het liever aan de georganiseerde misdaad over. De overheid moet ondernemen. Drugsvangst, dito. Verkopen die handel. En weer nieuwe vangen. Dan pak je de misdaad aan.

Een betere dienstregeling staat haaks op energie besparing. Alleen rijden tijdens de spits. Die dal uren zijn voor mensen die toch alle tijd hebben. Als ik een trein zie reiden met 2% bezetting…

@Wim, Is je stelling dat de overheid met panelen tegen kostprijs veel geld verdient? Mag je toelichten!

Volgens mij is het voldoen aan de leveringszekerheid van stroom met veel zonne-panelen het probleem. De in de zomer opgewekte stroom moet in de winter op het gewenste tijdstip weer geleverd worden

@Roland, het is niet allen pv. Als we in de winter minder stroom hebben van pv, kunnen we toch kijken naar andere alternatieven? Trouwens die panelen doen het in de winter ook hoor. De energie rekening is nu al voor een aantal en gaat voor velen een bottle neck vormen. @ Wim, je slaat de spijker op zijn kop. Verbranden is natuurlijk een zeker proces, hernieuwbaar is lastiger, in de nacht geen zon, dus de panelen wekken niets op. Je gaf zelf al het goede antwoord. Sluipverbruik verbieden. De volgende stap is mijns inziens minder gebruiken en wellicht de industrie anders inrichten. Helemaal mee eens dat die paar panelen alleen het niet redden, maar laten we maar eens beginnen. De slag kunnen we nu maken, over een tijdje is energie niet meer betaalbaar en is het ook niet betaalbaar om als particulier te investeren. De overheid zie ik niets doen, er komen wel meer wegen en men wil van alles uitbouwen om de economie te laten groeien, echter gebasseerd op een olie prijs die ver onder de $100 per vat ligt en het niet willen begrijpen dat olie de drijfveer is voor de gehele industrie. Olie is namelijk hofleverancier van heel veel producten die onbetaalbaar gaan worden. Op 1 of andere manier wil of kan men dat verband niet zien. Hoe we het moeten aanpakken weet ik niet, ik hoop dat Jeroen’s presentatie door velen wordt opgepakt en dat we er meer mee gaan doen.

@Roland,
Business case is eenvoudig. Overheid koopt de panelen voor €0,71ct/Wp. Burger koopt van overheid voor €0,91ct/Wp. Overheid verdient 20 cent.
Burger bespaart 1 euro. Terugverdien tijd halveert. Daar kan geen subsidie tegen op. Burger blij. Overheid blij.
Met zon of wind is er geen leveringszekerheid. Dito met GAS. Gaan ze ze nu onder het Bergermeer pompen. Slochteren is dus leeg. Kost wel even 3 miljard. Dezelfde prijs die je betaald voor opslag van duurzame bronnen door het IJselmeer als pumped storage te gebruiken met een dijk van 150m hoog. Daar past 2 jaar energie in. Inclusief verwarming. 300PJ/jaar. Moet ik de .xls online zetten?
En laten we nog maar even ophouden over de leveringszekerheid van Olie.
We hebben een voorraadje van 1 week in Rotterdam.

@Ruud,
We moeten sowieso niet alleen solar gebruiken. Maar een juiste mix samenstellen. En die is markt bepaald. We leveren al poep van onze vlees en melk industrie aan Duitsland en krijgen daar ook nog voor betaald! Windmolens zijn al vrij rendabel vergeleken met elke fossiele bron. En zeker met kern. Het is maar hoever je vooruit kijkt. Maar windmolens zijn een dom concept. Wind energie niet. Getijden energie ook niet.
Hernieuwbaar is niet lastig. Maar vergt wel planning. De impact van Jeroen’s presentatie is marginaal. Mensen klagen bij de pomp en bij de jaarafrekening. We zijn kudde dieren. Maar als er 1 schaap over de dam is volgt de rest niet. Want we willen niet investeren in duurzaamheid.
We staan er bij en kijken er naar hoe we onszelf in de afgrond storten. De beste verdoving daarvoor blijkt de struisvogel politiek. En met het “goede” nieuws dat er nog een fossiel bronnetje is waar we nog even op door kunnen op de geplaveide weg. Zelfs Thomas Edison zei al een eeuw geleden dat je niet de lamp moet laten branden op fossiel opgewekte energie. Geniaal mannetje, maar niemand luisterde. En nog steeds niet.

@Wim, \Met zon of wind is er geen leveringszekerheid, dito met GAS\ vreemde vergelijking, alleen omdat de gasvoorraad niet oneindig is?
Hoe betrouwbaar is een 150 m hoge dijk in het Ijsselmeer?

Zolang er steeds meer gevlogen wordt, is de echte olieschaarste nog niet zo zichtbaar, dus die peakoil verhalen zijn betrekkelijk.

@Wim,

Voor de opslag van duurzame energie kun we in NL gebruik maken van energie eilanden Deze leveren bij het geval van een damdoorbraak geen gevaar op voor de omwonenden. Zeer interessant concept.

@ Jeroen,

zo’n zaken kosten uiteindelijk altijd aanzienlijke meer dan oorspronkelijk begroot en in de hele berekening vind ik geen woord over de energiekost om zo’n eiland te verwezenlijken (of lees ik er over?). Het geloof in zo’n oplossingen blijft mijn inziens niet enkel naïef, maar zelf gevaarlijk.

@Wim: Je schrijft “Maar windmolens zijn een dom concept.”

Kun je dat toelichten? Naar mijn mening zijn windturbines, vooral hele grote, juist een briljant concept want schaalbaar en goedkoop.

@Roland, Je moet altijd appels met peren vergelijken. Als men gas de grond in pompt is dat precies hetzelfde probleem als met wind. De toevoer is niet stabiel. Dus leg je een buffer aan. En dat mag 3 miljard kosten. Ik neem aan dat ze dat ook terugverdienen.

@Jeroen van Agt, Die Lievense ken ik inderdaad. Maar deze kende ik nog niet. Zeer interessant. Leegpompen in plaats van volpompen.
Water pompen kost veel energie. En levert ook veel op. Mits je niet vervalt in de traditie van turbines die 90% van de kinetische energie niet gebruiken.

@Renaat. Alles kost geld. Het probleem is alleen in welk zakje het verdwijnt. Graaien en project management heet dat. Vergeet niet dat we voor 0,3 miljard de Flevopolder hebben gemaakt. Het kan dus wel. De vraag is alleen of er iemand genaaid word. Bij voorkeur de overheid.

@Jeroen Haringman,
Windmolens zijn heel mooi, maar tot windkracht 4 doen ze niets. Behalve symbolisch rond draaien. Bij windkracht 9 vallen ze massaal uit. Toch halen ze wel even 25% rendement in een jaar. En ze zijn redelijk massa reproduceerbaar. En dat is heel belangrijk.
Vergelijk het even met een zeilboot. Heb jij er ooit een gezien met een molen? Dus het probleem met een molen is dat hij geen energie levert als er weinig wind is. Een 3MWp molen kost je 4M€. Het kan al uit maar voor 4 M€ heb je heel veel zeilen met personeel die al vanaf windkracht 2 een volle bak halen. Uiteraard vliegeren. Wat je nodig hebt is een kracht die je tegenhoud met behulp van een dynamo. De hoge kosten van een windmolen zitten hem in de specificaties. Tot windkracht 11 mag hij niet stuk gaan. En daar betaal je voor.

@Wim,

Ik ben het niet me je eens wat betreft windmolens. Deze zijn wel degelijk zeer interessant en zeer rendabel. Op dit moment is windenergie op land de goedkoopste vorm van energieopwekking (zelfs goedkoper dan steenkool, kernenergie en gas). Kortom een hele mooie vorm van duurzame energie opwekking.

De nieuwste generatie molens zoals bijvoorbeeld de Enercon E-126 begint te draaien bij een windsnelheid van 2,5 m/s (windkracht 2) en schakelt pas af bij 28-34 m/s (windkracht 12, orkaan). De opbrengst per molen is ongeveer 15 miljoen kWh per jaar. Dit is voldoende voor 4285 huishoudens per molen.

@Jeroen van Acht,
Dat een molen begint te draaien bij 2,5m/s vind ik niet interessant. Wel de hoeveelheid energie die er dan geproduceerd word. En als je de enercon grafiek goed bekijktm doet hij niets onder de 5 m/s. En dat is mijn grote bezwaar tegen molens. Dat zit in het ontwerp molen. Dat ze pas afschakelen bij de sporadische 34m/s vind ik wel weer een plus punt. Maar qua opbrengst zie ik geen verschil met een Vestas V112.
Dat zowel ongesubsidieerde wind als zon prevaleren boven kolen en kern over een termijn van meer dan 10 jaar is vrij eenvoudig na te rekenen. Daar zijn we het helemaal met elkaar eens. Maar de rest schijnt dat nog niet te begrijpen. http://bit.ly/IwpQ5t
Ik hoop dat het kwartje nog een keer gaat vallen voordat het te laat is.
Nog even off topic. De nieuwe Eemshaven kolen centrale is helemaal geen kolen centrale. Ze hebben daar gas turbines staan met een kolen vergasser. Toevallig wel erg dicht in de buurt van Slochteren. Go google.

@Wim, met een sterk wisselende vraag schiet ook een stabiel aanbod te kort. Blijkbaar zijn windmolens vooral duur omdat het soms kan stormen. Dus zijn zeewindmolens veel duurder alleen omdat het op zee harder kan waaien?
Het rendement zegt me niet zoveel; veel vormen van elektriciteits opwekking kennen een laag rendement, met de gascentrale als uitzondering. Bij transportbrandstoffen is het rendement nog lager.

Het mega Lievenseplan is bedoeld voor aanvulling op het dag-nacht verbruik, niet voor aanvulling op het winter-zomer verbruik dat een rol gaat spelen als zon-pv meer dan een marginale opbrengst heeft. Met nadruk op windmolens heb je een dergelijke buffer veel minder nodig. Alleen al de noodzaak voor een goede buffer maakt wind nog steeds duurder dan gas. Maar die kosten worden vaak genegeerd, evenals de daaraan gekoppelde kosten voor een zwaarder transportnet

Ik lees met veel interesse de voors en tegens over zon en wind energie. Wat voor mij telt is dat deze vormen van energie, nu ongeveer kan wed ijveren ten opzichte van het verbranden van fossiel materiaal. De prijzen stijgen gemiddeld met 8% per jaar, dus een Kilowatt stroom kost over 5 jaar ca. € 0,36 per KW. Dus alleen aan stroom is een gemiddeld gezin dan meer dan € 1200,00 per jaar kwijt alleen aan stroom. Waarom niet: 1 het stroom verbruik serieus bekijken een een plan van aanpak om te besparen. 2 Zon, wind, bio massa, enz. gewoon opstarten / omschakelen naar hernieuwbaar. 3 Als backup zo min mogelijk fossiel inzetten. We zijn er dan nog lang niet, maar we beginnen dan ergens. De tijd tikt in ons nadeel.

@Roland,
Zee schijnt iets duurder te zijn. Lievense is een piep klein buffertje. Op het moment dat je 120GW aan zon en 50GW aan wind hebt, moet je dat ergens kwijt kunnen.

@Ruud.
Mooi samengevat. Als we nu niet in actie komen dan kunnen we straks niet meer in actie komen. Nou ja, we worden gewoon afgesloten de elektriek en gaan automatisch verplicht besparen. Het blijft frappant dat er nog steeds jodokussen rondlopen die als nog een gas, kern of kolen centrale neerzetten. Dus nu een plan van aanpak. Fossiel kunnen we zonder, maar we moeten het wel regelen.
Je 36 cent/kWh is natuurlijk zeer speculatief. Maar daar draait onze economie op. Speculeren, groei denken en een oneindig geloof dat een ander met technologie de problemen opgelost zal hebben voordat ze er Zijn. Op het moment dat 120GW het Nederlandse net word opgeblazen en niemand het wil afnemen is stroom gratis.
De buffer is essentieel. Niet voor dag en nacht maar voor de seizoenen.
Ik heb een pumped storage doorgerekend en kom uit 0,3 G€ voor 48GW. Exclusief de dijken. Maar de flevopolder lag er ook al voor 0,3G€.
Nederlanders zijn terraformers. Maar we moet wel een keer knopen kunnen door hakken.
Ik heb uitgebreid lopen harrebakkessen met de regering. Van gemeente tot en met Den Haag. Maar ze zien geen enkel probleem. Laat staan dat ze iets willen regelen. Het is van het kastje naar de volgende muur.

Interessant allemaal. De discussie lijkt maar heter en heter te worden.

Ik denk dat het belangrijkste argument ligt bij het verkrijgen van een gedeeltelijke autonomie. Met besparing en opwekking heb je zelf weer iets te zeggen over energie. Anders is het enige wat je mag doen je energierekening betalen, tegen voorwaarden die je niet in de hand hebt. We kunnen onze onafhankelijkheid van fossiele brandstoffen helaas voorlopig niet bereiken omdat je nog zit met opslagproblemen, verbruikspieken en lagere opbrengsten van duurzaam opgewekte elektriciteit. Dat mag echter nu geen reden zijn om de kansen te laten liggen.

Waar ik op zit te wachten is een ouderwets postbus 51 spotje, waarin de overheid ons vertelt dat er geld te verdienen valt met A. besparen en B. zelf opwekken (het verhaal van Jeroen in een notedop). Als het tot iedereen doordringt dat hier geld te halen valt, dan zijn er helemaal geen subsidies of btw-verlagingen meer nodig.

@Ruud,
Je moet nogal een zijdig rekening wil zonne-energie nu betaalbaar zijn, dus energiebelasting negeren, het net als gratis buffer gebruiken en zo verder. Die eenzijdige beelden belemmeren besparing, waarom zou je als de hernieuwbar energie schijnbaar voor het oprapen ligt. Daarmee wordt de goedkoopste en snel uit voeren mogelijkheid genegeerd.
@Wim,
– \Fossiel kunnen we zonder\ geloof je hetzelf?
– \buffer is essentieel. Niet voor dag/nacht maar voor seizoenen\ daarvoor is waterkracht volstekt onvoldoende; reken maar.
– \jodokussen rondlopen die als nog een gas of kolen centrale neerzetten\ De Nuon vervangt deze maand een oude door een nieuwe gascentrale, oude rendement = 40%, nieuwe rendement = 60% Goede aktie dus van deze jodokus.

@Ronald Ik kan je niet helemaal volgen met het negeren van energie belasting en dergelijke. Aan het net betaal ik gewoon BTW, volgens sommigen wel 2x. Ik betaal ook transport kosten. Ik blijf dit gewoon betalen, misschien straks nog met 2% extra. Hernieuwbare energie is ongeveer qua kostprijs even duur als fossiel, misschien zelfs goedkoper. Het filmpje van Jeroen is duidelijk, we gaan eerst besparen, dan gaan we kijken wat we nodig hebben om zelf energie op te wekken. Mensen die een hoop geld neerleggen om minder afhankelijk te zijn van een energie maatschappij en zelf een energie installatie aanschaffen, belemmeren mijns inziens niet besparing. Iemand die een pv of wkk of anders aanschaft is al bewust met het energie vraagstuk bezig en kijkt echt wel of men eerst het verbruik kan terug dringen, om een compactere en ook goedkopere installatie aan te schaffen. Door dan maar nergens meer naar te gaan kijken stijgt het energie verbruik en kan degene wederom bij betalen. De Jodokussen die een energie centrale vervangen voor een zuiniger exemplaar, dat is fantastisch! We hebben hier echter te maken met een verkeerde vorm van marktwerking. Deze Jodokussen maken met deze centrale 20% meer winst, dus 1 van die Jodokussen krijgt een extraatje omdat ze met minder brandstof meer stroom leveren en meer verdienen. De investering, met de bonus mogen de klanten ophoesten. Goede aktie van de Jodokus. Een energie maatschappij moet geld verdienen, als ze straks een rendement zouden halen van 90% dan krijgen ze zelfs een lintje en een nog mooiere bonus. De stroomprijs gaat dan trouwens niet met 90% naar beneden hoor. Tja want alles is duurder geworden en de nieuwe centrale kost ook geld. Ik denk dus niet dat een energie maatschappij er echt op zit te wachten dat we onafhankelijk worden als burger. Het is nog altijd zo, hoe meer stroom ik koop, des te goedkoper ik uit ben. Als we niet zonder fossiel kunnen, dan loopt dit pad dood. Dus het zal eerder worden: Fossiel kunnen we zonder: Het zou wel moeten! Zoals Wim zei, het kan echt, maar dat is iets wat niet in 1 weekje kan. Zaak om gewoon te starten, Want echt besparen is centrales sluiten omdat we genoeg hebben.

Is mijn mening terecht dat ik vind dat meer mensen zich van #peakoil bewust moeten zijn. Heel de discussie over 3% is toch wonderlijk. Door Peakoil wordt zoveel spullen duurder?
De begroting op orde? Hoe doe je dat als je peakoil niet op de kaart zet en je dat mee wil laten tellen?
Wat vinden jullie dat journalisten/ politici van #PakOil zouden weten?
Geeft dit filmpje genoeg informatie? Juist nu, heb ik wel meer contact met politici. Graag jullie advies.

@Roland,
Tuurlijk kunnen we zonder fossiel. Dat heeft niets met geloof te maken. Het is iets waar toe worden gedwongen. Edison riep het al. Hubbart haarfijn voorspeld. Alle meetresultaten wijzen naar 1 punt. Geen Fossiel. En dat zijn conclusies uit 1956 en daarvoor.

Reken waterkracht maar even door voor een polder van formaat IJselmeer. En dan hebben we echt voor 2 jaar buffer! Een lieve buffer gaat een dag mee maar daar heb je dan geen zinvolle buffer voor zon en wind.

Ja jodokussen dwepen met 40% naar 60%. En krijgen er waarschijnlijk nog subsidie voor ook. Maar het blijft haaks staan op het feit dat er straks geen gas meer is. Ze leggen zelfs een buffer aan in noord holland!!.

@Ard,
De discussie is heet omdat een paar mensen het probleem proberen op te lossen voor rest. Het is een puzzel die men niet heeft opgelost terwijl het probleem al een eeuw bestaat.

@Godelieve,
Peak Oil is taboe. Mensen kijken snel de andere kant op. Dat is mijn probleem niet. Dat is inclusief de groene vrede, groen links de WNF de SP en de rest.

@Ruud,
Naïef. Bezuinigen op energie verbruik is niet het probleem oplossen. Alleen de shift naar duurzame energie is de lange termijn oplossing.
Je hebt helemaal gelijk met de jodokussen die “Groen” praten om er zelf aan te verdienen. Waarschijnlijk is het een vette bonus voor een TOPman, opgehoest door de eindgebruiker/burger.

@Ruud,
Als het besparingsbeleid echt iets betekent, begin je met een prijsverhoging voor grootverbruikers, zoals bij tuinbouwkassen. Aanzienlijke besparingen zijn daar mogelijk, maar nu volstrekt onrendabel door de lage gasprijs. Bij de luchtvaart en zeevaart is het niet anders en als we met forse subsidie elektrisch gaan rijden en veel bijmengen met biobrandstof wordt de noodzakelijke prijsstijging voor kerosine nog even uitgesteld.

Met een dak met zonnepanelen, hoe groter dak hoe meer panelen mogelijk zijn, bepaalt je gebruik de prijs van je zomerstroomopbrengst. Of je verbruikt je overschot in de winter, zonder kosten voor opslag en teruglevering (die betalen de andere verbruikers) salderen genoemd of je bent zo zuinig dat je teveel stroom hebt geleverd, tegen een veel lagere kWh prijs. Dat maakt bezuinigen niet aantrekkelijk. Integendeel het lokt meerverbruik uit met elektrisch koken, een wasdroger, een waterbed … Geen saldering bij een grote windmolen met per euro veel meer kWh dan zonnepanelen. Voor windstroom krijg je een veel lagere prijs. Zo bevordert deze regeling dure vormen van duurzame energie en belemmert goedkope vormen.

“Iemand die wkk aanschaft is bewust met het energie vraagstuk bezig”, of eerder bezig met meer geld verdienen? Neem de glastuinbouw, die heeft met goedkoop gas massaal wkk opgesteld, mede om tegen een aantrekkelijke prijs elektriciteit te leveren. Zo aantrekkelijk dat de bijgeleverde warmte vaak niet gebruikt wordt en besparing ontbreekt.

@Godelieve, ik maak mij echt zorgen over peakoil. Niet zozeer wanneer dat we op het punt zijn beland van een afname van produktie en de lange weg naar steeds minder en minder olie, maar iets waar meestal volledig aan voorbij wordt gegaan. Olie is voedsel, bemesting voor het land en bescherming (of juist niet) van de gewassen en kleding. Verder wordt de exponentiele groei vaak niet meegenomen in het peakoil verhaal. Als de produktie stagneert met 3% per jaar en de bevolking groeit met 3% per jaar, dan is dat zorgwekkend. Ik heb al vaker aangegeven: Welke politicus durft nu te zeggen dat we jaar op jaar gaan krimpen, economie kan immers alleen worden gestuwd door energie. Juist voor de verkiezing tijd, durven ze dit niet aan. Men heeft het alleen over nu bezuinigen om straks weer te groeien. We hebben straks meer groei, meer banen, enz. Staat zo’n banen apparaat dan ergens op het binnenhof? We gaan meer groeien, dus meer energie gebruiken, waar komt die olie vandaan? Gaan we plantjes uitpersen op een nieuw stukje grond? grote vergissing mijns inziens is dat men kijkt naar het verleden om die oplossingen in de praktijk toe te passen. Dat gaat niet, omdat de olieschaarste steeds groter wordt en ook andere grondstoffen en zelfs drinkwater een steeds groter probleem gaat worden. Multinationals zijn nu al aan het kijken of de aanvoer van grondstoffen de komende jaren gegarandeerd blijft en zien daar ook al serieuze problemen opdoemen. Men heeft in het overheid beleid nog een prijs van $ 25,00 per vat staan in 2020 en baseren daar de plannen op. De olie prijs is niet stabiel, maar ik geloof echt niet dat we terug gaan naar $ 40,00 of lager. Ik denk niet dat ze kijken naar Zweden die zelf de cijfers heeft gecontroleerd met een eigen groep van geleerden / commissie, die concluderen dat de cijfers niet kloppen en ze luisteren ook niet naar het energie agentschap in Parijs. Wel wordt er geluisterd naar Shell, die heeft er verstand van en weet wat er speelt. Shell zal wel vertellen dat er peakoil is en ze direct moeten ingrijpen en het gebruik moeten inperken. Ik ben benieuwd hoe hard of zacht de landing gaat worden de komende jaren, ze willen er gewoon niet aan geloven!
@Roland, sterker nog. Er zijn hier in de omgeving kassen / tuinders die meer verdienen aan energie, dan aan de produkten die ze verbouwen.

Mooi filmpjeeeee. Jeroen laat in zijn presentatie zien hoe je positief kunt omgaan met het ‘taboe’ van piekolie. En hij brengt het ook nog zo dat het een grote groep mensen aanspreekt.

@Wim, piekolie is taboe omdat we niet durven erkennen dat er geen afdoende oplossingen zijn. Het hoort bij transitie (overgang naar iets wat we nog niet kennen). En als je eigenlijk niet weet hoe we dat moeten oplossen kun je twee kanten op, een duurzame en een minder duurzame. Voor die duurzame kant moeten we onze luxe offeren, maar wat is dat t.o.v. onzekerheid over het bestaan? Nada!

@Ruud, jaaah dus, zorgen voor een zachte landing. Dan komt bij mij als eerste in beeld:
– minderen met energieverbruik
– voorbeelden laten zien zoals van Jeroen en vele anderen die betrokken zijn bij duurzame ontwikkeling
– als gevolg van de kennis rond piekolie inzetten op ALLE nieuwe vormen van energie

@Godelieve, politici en journalisten kunnen hun gebrek aan lange termijn focus (vaak niet persoonlijk ingegeven, maar bepaald door de context waarin ze zitten) compenseren door de verhalen van mensen zoals Jeroen de aandacht te geven die hen toekomt. Of door deel te nemen aan duurzame activiteiten in de eigen omgeving en hun expertise daar in te brengen. Succesvolle projecten vormen de voorbeelden die leiden tot een nieuw toekomstperspectief. We hebben het daarbij nodig om elkaar dat steeds opnieuw te vertellen. Heb aandacht voor een groeiend duurzaam netwerk met praktische realisten, die elkaar op een positieve manier ondersteunen bij het uitrollen van succesvolle vernieuwingen. Steun deze (kleinschalige en lokale) beweging waar je maar kan.

Gewone mensen ondernemen gewone acties en laten zien dat het kan: van minder energie gebruik tot een eigen huis bouwen, zelf groente telen, of tot het opstarten van lokale duurzame netwerken. Passie en zweetdruppeltjes gaan samen als je weet waar je het voor doet. Wie is er uiteindelijk niet bereid om voor een zonnige groene toekomst de handen uit de mouwen te steken en zekere risico’s te nemen? De voorbeelden zijn legio: de manager die zijn onduurzame bedrijf verlaat, de huisvader die minder gaat werken en duurzame activiteiten organiseert, de student die een duurzaam concept lanceert, en ga maar door. Voor sommige mensen gaat het over afscheid nemen van vertrouwde gewoontes. En natuurlijk moeten we de troep opruimen die we gemaakt hebben. Gelukkig is er een beweging gaande die niet meer te stuiten is.

En dan nog die dreiging van een harde landing. Ik zie dat vooral gebeuren als we bij alle aandacht voor technologie ons hart vergeten. Hart gaat vooraf aan een duurzame visie, en een krachtige visie geeft focus en moed om vergaande keuzes te maken waarmee we op tijd kunnen afremmen. Het hart laat zich ook raken, bijvoorbeeld door de omvang van de destructie om ons heen. Kortom, als we het hart laten kiezen ipv ons brein, dan doen we andere dingen. Je kunt eenvoudig checken of je op de goede weg bent door te kijken of je hoofd, je handen én je hart bij een voornemen zijn betrokken.

We staan met 1 been in het oude, maar ook met 1 been in het nieuwe. Als we kunnen accepteren dat deze twee bewegingen in deze tijd naast elkaar bestaan, kunnen we voorbij gaan aan wrijving en discussie. Dat voorkomt te lang stilstaan en leidt tot pragmatisch handelen.

Het is al een tijdje gaande, als je er oog voor hebt.

@Irma,
Mooie bijdrage! Vooral omdat het kijkt naar de mentale kant om de keuze te durven maken. Daar geloof ik niet in, omdat overgrote meerderheid een struisvogel is. En die zien niet dat er al een schaap over de dam is. En pragmatisch handelen is uitsluitend zinvol op grote schaal. Daar zit mijn dilemma. Hoe geef je de struisvogels toekomst perspectief om de stap te maken?

dank je Wim
Mijn verhaal gaat is ingegeven door mijn hart voor verandering: ik heb een passie voor strategieën en criteria om doelgroepen te betrekken bij duurzame vernieuwing. In essentie gaat dat om communicatie/visie vertalen in actie. Elke situatie kun je vanuit verschillende perspectieven bekijken, zodat we oplossingen gaan zien i.p.v. dilemma’s. En dan wordt het leuk en uitdagend voor jezelf om te initiëren, en voor anderen om mee te doen, te kopiëren, zelf iets te bedenken, en het verder te vertellen.

En voor je het weet zijn er in navolging van het ene schaapje, 10 en vlak daarna de rest van de kudde. Kan zomaar snel gaan hoor. Jeroen heeft vele volgers, repaircafé’s ontwikkelen zich snel en pas las ik een leuk initiatief over bijenlinten wat nu al vaker gebeurt in Nederland. Wat duurzame energie betreft worden op dit moment talloze initiatieven voorbereid, dus daar kan binnenkort niemand onderuit 🙂

Irma lamers
ABC communicatie
duurzame concepten

Velen zien nog maar 1 schaapje, maar er gebeurt al veel meer dan je denkt.
De veranderingen waar velen al aan zijn begonnen nemen alleen tijd in beslag. Ga alleen maar na hoeveel seizoenen je nodig hebt om een moestuin goed op te bouwen, en te leren hoe je dat doet. Dat is de ‘incubatietijd’ die we moeten rekenen voor talloze initiatieven die in deze tijd vorm krijgen, en binnenkort meer zichtbaar worden.

Ik ben het volledig eens met je bijlage. Ik denk ook dat hier de spreekwoordelijke neuzen ongeveer dezelfde kant op wijzen. Wat betreft je incubatie tijd, dat stukje maak ik mij vrij veel zorgen over. De grote mevrouwen en meneren weten donders goed wat er aan de hand is, maar willen er niet aan, of denken dat er genoeg tijd is. De ene schaap is al over de dam, de doorgang naar de nieuwe weide is echter zeer smal. Als we de doorgang nu is breder maken, kunnen er meer schapen gelijktijdig door. Daar schort het nog aan.

@Ruud: In het stukje waar je naar verwijst beschrijf ik de betrokkenheid van burgers. En ook hier: Jeroen laat in het filmpje heel mooi zien hoe dat vorm kan krijgen en wat je zelf kunt doen. Laten zien wat er mogelijk is, zo begint het natuurlijk. Waar jij op doelt gaat over een volgende fase om grote aantallen mensen te betrekken. Dat noem ik ‘hogere transitiekunde’. We worden allemaal professoren in hogere transitiekunde.

Overheid, burgers en ondernemers, iedereen heeft op deze weg een eigen specifieke rol. De overeenkomst is 1. dat ze allen bijdragen aan het ruimte maken voor vernieuwing, en 2. dat ze niet zonder elkaar kunnen en 3. dat we dit doen in een situatie van grote onzekerheid. Dat geeft druk, maar het is wat er is.

Bij de o v e r h e i d gaat het traag omdat globaal gezien veel tijd gaat zitten in het aftakelen van niet-functionele systemen. M.a.w. wijzen naar of wachten op overheden heeft geen zin. Ook zou meer tijd besteed moeten worden aan het opruimen van de rommel die we gemaakt hebben. Hard nodig natuurlijk maar niet ‘eervol’ en niet zichtbaar opbouwend in deze tak van sport.
@Ruud, overheden zullen dus ‘de doorgang’ niet breder maken behalve dan wanneer ze ‘het veld ruimen’.

O n d e r n e m e r s hebben tijd nodig om de nieuwe visie eigen te maken, waar wenselijk van koers te veranderen en als creatieve lokale pioniers de regelgeving overbodig te maken (omdat deze niet meer passend is). Kleine bedrijven en coöperaties zijn hiervoor natuurlijk het meest geschikt: ze zijn flexibel en hebben meer lef voor echte vernieuwing.
@Ruud, mijn ervaring is dat ondernemers dat op dit moment achter de schermen doen.

Ik hoop dat grote aantallen b u r g e r s gaan zien dat ze in deze situatie een machtige positie kunnen verwerven. Machtig in de zin van samen een nieuwe beweging in gang zetten vanuit zorg voor elkaar. In het begin lijkt dat nog ongestructureerd. Het gaat om 10- en 100-tallen. Dat maak ik bijv. mee met een landelijk netwerk als Transition Towns Nederland. Maar je lokaal inzetten vanuit een positieve duurzame visie genereert een effectieve kracht die we niet meer kunnen terugdraaien. Dat geeft hoop en dat geeft weer energie om door te gaan.
@Ruud, social media en duurzame, culturele en sociale organisaties signaleren dit en kunnen zorgen voor het betrekken van meer burgers.

Elk van deze drie groepen heeft een andere aanpak en ontdekt onderweg effectieve strategieën. Wat we daarbij nodig hebben is een andere taal om deze processen te beschrijven: Creatief taalgebruik die het transitieproces ondersteunt gaat over verhelderen en benoemen van mogelijkheden rond transitie. Zo gaan meer mensen begrijpen wat het inhoudt en in welke fase we nu zitten. En dan gaat het hek van de dam.

@Irma, dank wederom voor je duidelijk verhaal. Ik hoop echt dat het op deze positieve manier zou mogen lukken! Nagenoeg iedereen in Den Haag spreekt over bezuinigen, nieuwe groei mogelijk maken, straks gaat het beter, enz. Momenteel zitten we nog in de zoveel mogelijk modus. Banen schrappen als er minder winst (dus geen verlies) is, kosten verhogen om een bepaalde welvaart norm hoog te houden. Door schaarste aan alles, omdat men meer en meer wil, ben ik bang dat men het met geweld gaat halen. Men denkt dat het heel normaal is, dat men alle luxe die men nu heeft, kan blijven behouden. Ik kan mij voorstellen dat zelfs het makkelijk verkrijgbare voedsel (supermarkt) zelfs minder vanzelfsprekend gaat worden. Als we kijken naar Griekenland, dan staat de “gewone” man met zijn rug tegen de muur. Blijven ze bij de Euro, is er geen perspectief, dan alleen maar betalen om af te lossen, gaan ze terug naar de Griekse munt, dan kan men niets doen, omdat er geen vertrouwen en ook geen waarde is van dit betaal middel en ze mogen met een veel goedkopere munt eerst de schulden afbetalen, doen ze het niet… geen levering van producten. Links of rechts, het wordt er niet beter op. Welk land is de volgende? Wat betreft Jeroens betoog, ben ik het volledig mee eens. Alleen is het niet de bedoeling dat we consuminderen met het huidige systeem. We moeten meer en meer. De menselijke maat is uit het systeem van marktwerking verdwenen. Deze ombuiging gaat heel lastig worden. Ik denk dat we ook snel moeten starten met de transitie naar een nieuwe vorm van welzijn. Dus enerzijds minder, maar vooral het signaal afgeven waarom. Als ik zie hoe het er in het Midden oosten aan toe gaat en welke prijs men moet betalen voor vrijheid, ben ik heel bang hoe het op andere plaatsen zou kunnen gebeuren. 1 van de mogelijkheden is denk ik om lokaal verder te gaan en zo veel mogelijk het huidige systeem links te laten liggen. Echter kunnen er heel makkelijk wetten gemaakt worden om de graai cultuur in stand te houden, zodat men je verplicht om door te betalen. Ik hoop echt op die zachte landing, ik denk echter dat alles zo verhard is, dat men letterlijk over lijken zal gaan om het systeem wat nu aan het infuus ligt te handhaven. Het geld instituut bijvoorbeeld verandert (weinig) omdat wetgeving wordt opgelegd en men probeerd daar nog onder uit te komen, het instituut veranderd niet omdat ze echt zelf willen. Ik spreek mijn bezorgdheid uit en hoop dat mensen de kalmte kunnen bewaren. Dat geld ook voor degene die straks wellicht de opdracht krijgen om bevolking nog verder uit te knijpen of op te hitsen om iets na te jagen wat niet meer kan. Een volgend voor lichtings filmpje kan zijn; Wat gebeurd er als de schaarste van energie zich doorzet.

Nederland importeerd 2426000 vaten crude oil per dag. Op jaar basis is dat 83 Miljard euro bij 94€/barrel. Zou toch leuk zijn als we de energie lokaal gaan opwekken. Hebben we geld over voor betere dingen. Per capita besteden we jaarlijks €5000 aan het zwarte goedje.
En dan hebben we gas nog niet eens meegerekend. Goed voor 13 Miljard.

De bottleneck bij ondernemers en burgers is volgens mij de investeringskosten. Zeker nu. Als die weg zijn ligt de weg open naar een maatschappij zonder olie. Energie maken word dan booming business. Voor particulier en bedrijf. Maar je moet het wel kunnen opslaan.
Er is een energie bank nodig.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *