Het kan in Nederland: geheel van de zon leven!
Geplaatst door Jan Juffermans in Energiebesparing, Zelfvoorzienend, Zonne-energie 7 Reacties»
We stonden eind 2014 voor een huis, gebouwd in 2001 met op de schuur een soort koelapparaat.
We hadden op onze fietstocht door Boxtel al diverse huizen gezien met zonnepanelen, maar wat was hier nu interessant aan? ‘We zijn sinds kort afgesloten van het gas, en kunnen nu geheel van de zon leven’
vertelde de eigenaar.’ Wow! Dat dit bij nieuwbouw al kon was wel bekend, maar bij bestaande huizen?
Met een lucht-warmtepomp
Het huis was dus fossielvrij gemaakt en we werden er gas(t)vrij ontvangen. Ik was stomverbaasd. Hoe kregen ze dat voor elkaar? Dit was iets nieuws voor mij. Het apparaat op het dak bleek een lucht-warmtepomp, die op stroom draait van extra zonnepanelen. Dus geen warmtepomp op aardwarmte met een zeer diepe boring in je tuin, en doorgaans een flink energiegebruik voor het rondpompen van het water. Direct kwam de gedachte in me op dat ik dit heel graag ook zou willen, en zou dat lukken met ons huis dat in 1974 is gebouwd? En zo begon mijn zoektocht naar de ervaringen en mogelijkheden voor bestaande huizen, en het is gelukt. Sinds 22 mei 2015 is ons eigen huis ook van het gas af en energieneutraal gemaakt, zoals het ook wel genoemd wordt.
We hoeven ons nu gelukkig niet meer schuldig te voelen voor de aardbevingen in Groningen, en ook van Putin en zijn gasleveranties zijn we ontkoppeld. Ook wij leven nu geheel van de zon! Bovendien is onze
klimaatvoetafdruk daardoor fors verkleind.
Naar nul op de energierekening
De bewoner van het bezochte fossielvrije huis bleek zelf EPA-adviseur te zijn. EPA staat voor Energie Prestatie Advies en die wordt gemaakt om het goede energielabel van een huis vast te stellen. Bij hem vroeg ik daarom al snel zo’n EPA aan, met de vraag ook een advies te geven voor ‘0 op de energierekening’. Zijn conclusie was dat het ook met ons huis, en de manier waarop wij erin leven, zou kunnen. Met twee installateurs nam ik contact op en vroeg offertes
aan. Daarbij kwamen nieuwe vragen op, met name hoe onze bestaande zonneboiler (geïnstalleerd in 1991 en doet het nog uitstekend) gekoppeld kon worden aan een warmtepomp. Intussen vernam ik dat de Stichting Urgenda in
Amsterdam een proefproject deed op Texel, waarbij vooral oudere huizen energieneutraal werden gemaakt. In meer gemeenten kwamen vergelijkbare initiatieven van de grond. En er bleek zelfs al een tv-programma over
uitgezonden te worden, op RTL4. Zo dook ik nog dieper in de materie, kreeg diverse adviezen, maakte bijvoorbeeld kennis met de slimme infrarood-panelen die warmte uitstralen, en bezocht enkele voorbeeld-huizen en bedrijven.
Rekening van 15 jaar: 35.000 euro
De aanpak van Urgenda sprak me uiteindelijk het meeste aan. Ze hebben een gratis boekje uitgegeven (‘Ons huis energieneutraal’, zie info onder) met 6 concrete voorbeelden van huizen waar men al de stap heeft gezet naar nul op de rekening, compleet met een overzicht van de toegepaste apparatuur en de kosten. Daarbij hanteert Urgenda een interessante formule. Een gemiddeld huishouden geeft in Nederland in 15 jaar in totaal 35.000,- euro uit aan energiekosten. Met dat bedrag kun je doorgaans de investeringen voor het energieneutraal maken bekostigen. Dat blijkt bij de 6 voorbeelden in het boekje goed uit te pakken; een enkele keer hoger, maar vaker een stuk lager.
Wij komen zelf uit op ongeveer 23.000 euro (inclusief elektrisch fornuis en nieuwe meterkast), omdat we eerder al het een en ander aan het huis hadden gedaan. Het zijn natuurlijk forse bedragen, maar zodra het plan is uitgevoerd krijg je voortaan nul op de energierekening, als het allemaal goed gedaan is
tenminste.
Urgenda geeft daar zelfs een garantie voor af. En zolang de apparatuur na die 15 jaar nog rustig functioneert, heb je nog jaren gratis energie extra, van de zon! Lang niet altijd zullen mensen echter het benodigde geld op de bank hebben staan. In dat geval kan een speciaal hiervoor in het
leven geroepen lening interessant zijn, namelijk de landelijke ‘Energiebespaarlening’ van max. 25.000 euro á plusminus 3% rente, met een looptijd van precies die 15 jaar.
Zonnepanelen op het oosten
Een knelpunt bij ons was nog wel om de benodigde ruimte te vinden voor de extra zonnepanelen, om voldoende stroom op te wekken voor de warmtepomp en voor het overschakelen op elektrisch koken. Op ons westdak liggen namelijk sinds 1993 al 9 zonnepanelen rondom de zonnecollector van 4 m2. Dus daar was geen ruimte meer over. We laten die systemen rustig doordraaien om te zien hoe lang het goed gaat. Aanvankelijk maakten we plannen voor zonnepanelen aan de zuidgevel, maar schaduwwerking en een dure constructie brachten ons toch op andere gedachten. Op het oostdak was nog ruimte genoeg, maar daar is de opbrengst minder. Van een deskundige
van TNO kreeg ik advies over dunne-filmpanelen van TSMC Solar, die extra gevoelig zijn voor licht, milieuvriendelijker gemaakt worden en ook gegarandeerd worden gerecycled.
Het bleken bovendien prachtige mat-zwarte panelen te zijn, dus dat advies hebben we niet in de wind geslagen. Ze liggen nu sinds 2015 op het dak, in totaal 23 stuks. Al diverse mensen hebben opgemerkt dat ze deze panelen veel mooier vinden dan de veel opvallender panelen met die glimmende aluminiumranden.
Hopelijk besluiten nu nog meer mensen om zonne-energie te nemen, en wellicht ook de
stap te zetten naar nul op de energierekening, want dat is toch een heel aantrekkelijk perspectief!
Versnelling door rechtszaak
Met Urgenda hebben we begin juni in Boxtel een studiedag gehouden voor installateurs uit de regio en voor mensen van onze ECB, de Energie Coöperatie Boxtel. De bedoeling is om met de ervaring op Texel en elders hier in de regio een project te starten voor de mensen die hun huis ook graag energieneutraal
willen laten maken. Urgenda heeft daarvoor een nieuwe functie ontwikkeld, namelijk van Ecomediair. Dat zijn mensen die zowel de technische mogelijkheden van het huis als de sociale aspecten en wensen van de
bewoners optimaal kunnen combineren om tot een specifieke ‘configuratie’ van maatregelen en apparatuur voor het huis te komen; maatwerk dus. In overleg met installateurs en de bewoners worden de besluiten genomen. Dus
de procedure voor energieneutrale bestaande huizen kan hiermee verbeterd én versneld worden. En nu Urgenda (met 886 mede-eisers) de rechtszaak tegen de Staat heeft gewonnen om het klimaatbeleid flink aan te scherpen, kan de versnelling wellicht nog een extra zet krijgen. Nederland moet nu namelijk voor 2020 de uitstoot van CO2 met 25% reduceren. In feite zouden we dat zelf ook moeten gaan doen. Met een energieneutraal huis haal je dat percentage met het grootste gemak. Gemiddeld zal de klimaatvoetafdruk van de bewoners dan
50% kleiner worden (de andere 50% zit in onze aankopen en reizen). En dat bereik je dus door van de zon te gaan leven, en het kan nu zelfs in Nederland,
prachtig toch!
Meer info horen, lezen en zien?
Voor de publicaties ‘Ons huis energieneutraal’ en ook de rechtszaak tegen de
Staat, zie: Urgenda de boekjes staan op de home page onderaan.
Voor meer info over het project in Den Bosch
Ook in Utrecht is men actief met 0 op de energierekening;
Het TV-programma ‘Ons huis verdient het’ op RTL4.
7 reacties op “Het kan in Nederland: geheel van de zon leven!”
Dank voor het delen van dit mooie praktijkvoorbeeld.
1 correctie op deze zinsnede: “Het apparaat op het dak bleek een lucht-warmtepomp, die op stroom draait van extra zonnepanelen. Dus geen warmtepomp op aardwarmte met een zeer diepe boring in je tuin, en doorgaans een flink energiegebruik voor het rondpompen van het water.”
Hier wordt gesuggereerd dat een bodem warmtepomp door de circulatiepomp i.h.a. een slechtere opbrengst heeft (uitgedrukt als CoP) dan een L/W warmtepomp. Dit klopt niet, de energie voor de circulatiepomp is maar een fractie van wat de compressor in beide type warmtepompen gebruikt. Wat veel bepalender voor het totale energieverbruik is, is de brontemperatuur. Die is bij een bodem-WP vrijwel constant, terwijl dat bij een L/W-WP natuurlijk varieert met de buitentemperatuur.
Warmtepompen met een grondboring hebben een veel hoger rendement, in ons geval een COP van 6.0, dan een lucht/water warmtepomp. Deze heeft jaarrond een COP van rond 3.5.
Het rondpompen van water bij een grondwater warmtepomp kost 41 wH voor de circulatiepomp (6300 uur per jaar) en 75 wH voor de bronpomp (2300 uur per jaar). Daarmee kun je, zoals deze zomer, heerlijk koelen met minimale kosten van 20 cent per 24 uur. Bij een luchtwater warmtepomp moet de hele machinerie draaien en dat kost zomaar 50x meer energie.
De titel boven het artikel is wel wat suggestief. Het hele jaar van de zon leven gaat zeker niet. In de winter komt de elektriciteit echt van de centrale.
Al met al natuurlijk wel goed bezig.
Wat de schrijver in zijn euforie vergeet is, dat alle energieneutrale technologie (warmtepompen en zonnepanelen) producten zijn uit de fossiele keuken. Om nog maar te zwijgen over de daarbij behorende supplylijnen. In tegenstelling met wat hij beweert, komen warmtepompen en zonnepanelen niet uit de lucht vallen, maar zijn ergens geconstrueerd in een super onduurzame werkelijkheid die hij verzwijgt. Daarin worden mijnen geopend, grondstoffen gedolven, goedkope fossiele brandstoffen gebruikt, schade toegebracht aan kwetsbare ecologieën en veel te goedkope arbeid gebruikt. Ik wens hem veel succes met zijn energieneutrale woning.
Ik onderschrijf de eerdere reacties die aangeven dat een water/water of water/brine warmtepomp een betere prestatie levert dan een luchtwarmtepomp. Bovendien is het geluid beduidend minder. Een misverstand dat ik graag uit de weg ruim is dat voor een water/water warmtepomp een diepteboring nodig is. Ik heb zelf een 3 kW fluisterstille shoebox warmtepomp waarmee ik een vrijstaande woning van 760 m3 140 m2 verwarm en waarmee ik het douchewater (regenwater) tijdens het stookseizoen voorverwarm tot 25 graden. Door het loskoppelen van warm tapwater van de warmtepomp wordt de COP nog hoger. Het buffervat komt niet boven de 26 graden. Hoe kleiner immers het verschil tussen bron en buffer hoe hoger de COP. Vooral voor rijtjeswoningen waar niet meer dan 1500 m3 gas wordt verbruikt is een water/water warmtepomp met een paar mefa panelen in de grond een stuk goedkoper dan een warmtepomp met diepteboring. Bovendien krijg je dan geen klagende buren over het geluid dat een luchtwarmtepomp produceert.
Een ander punt waar ik voor wil waarschuwen is het gebruik van infraroodpanelen. Urgenda verdient behoorlijk aan de verkoop daarvan dus adviseren zij het gebruik ervan standaard (hoezo onafhankelijk?). Infraroodpanelen zijn alleen interessant in ruimtes waar slechts tijdelijk een hogere temperatuur is gewenst. Je kunt dan denken aan de badkamer (een infraroodspiegel boven de wastafel en een waterbestendig infraroodpaneel in de douche tijdens het afdrogen). Een andere mogelijkheid is een infraroodpaneel onder het bureau in een werkkamer die maar weinig wordt gebruikt. In alle andere gevallen pakt infraroodverwarming een stuk duurder uit. Het is immers COP 1 verwarming. Een verlaging van de omgevingstemperatuur levert per graad slechts een besparing van 6% op de energiekosten. Dus zelfs als de omgevingstemperatuur 3 graden lager kan worden ingesteld ben je met infraroodverwarming nog zo’n 2,5 keer zoveel aan energiekosten kwijt.
Goed artikel, als dit toch eens realiteit zou worden
Hoi allemaal,
Hoe kan ik met alleen zonnecollectoren (vacuüm buizen) en een zonneboiler volledig selfsupporting worden en geen aansluiting meer hoef te hebben van een elektriciteitsbedrijf en ook niet van een gasbedrijf?
Moet ik dan over-dimensioneren, zodat ik ’s winters ook voldoende warm tapwater en warm water heb voor de vloerverwarming? Hoe kan ik dit realiseren? Wie heeft er ervaring op dit gebied?
@Pieter
Voor je warmte behoefte kun je met een warmtebatterij de wintermaanden overbruggen. Er zijn oplossingen met zout (warmteopslag in fase overgang) en met water in de maak.