Veel woningen begin jaren 70 hebben zijn slecht geïsoleerd en hebben daardoor een hoog energieverbruik. Dit artikel laat zien dat het vrij eenvoudig is om deze isolatie fors te verbeteren en daardoor de energierekening omlaag te brengen.

In de wijk Elzenhof te Bodegraven is begin jaren 70  een aantal bungalows gebouwd met platte daken. Nadat mij als energiecoach een van deze woningen werd toegewezen, bleek dat een groot deel van de kamer aan de bovenkant was voorzien van een plat bitumen dak. Zie de foto.

Het gasverbruik per jaar was ongeveer 1700 kuub.
Nadat bleek dat de spouwmuren al waren geïsoleerd en de ramen in de woonkamer deels voorzien waren van dubbelglas en HR++, was ik benieuwd wat het resultaat zou zijn van platdakisolatie. Dat leek mij op dat moment de zwakste isolatieschakel.
Na overleg met de eigenares is hiertoe besloten en heb ik het gasverbruik van voorgaande periodes  in kaart gebracht en gerelateerd met de buitentemperatuur.
Dat gaf mij de volgende tabel, waarin over bepaalde periodes het gemiddeld gasverbruik per dag werd achterhaald en de gemiddelde buitentemperatuur vanuit de KNMI-website werd opgevraagd van de dichtstbijzijnde locatie Cabauw. Hieruit werd in Excel een grafiek verkregen waarin een trend- of benaderingslijn kon worden getrokken, die de relatie aangeeft van het gasverbruik per dag met de buitentemperatuur.

Deze relatie werd door Excel in een formule omgezet: Y = – 0,9543X + 14,439, waarin Y het aantal m³ gas weergeeft en X de buitentemperatuur in graden Celsius.

Daarna werd in de maand februari begonnen met het dagelijks monitoren van het gasverbruik en werd op 9 februari begonnen met het leggen van XPS-platen van 5 cm dikte op het dak boven de kamer over een oppervlak van 18 m². Naast de gemiddelde etmaal buitentemperatuur werd ook de windsnelheid (in m/sec) in de tabel weergegeven. Deze blijkt namelijk een aanzienlijke invloed te hebben op het energieverbruik.
In het rechterdeel van de tabel werd op basis van de buitentemperatuur berekend wat het gasverbruik volgens de grafiek zou moeten zijn.  In de meest rechtse kolom is het percentage aangegeven van de overschrijding van het berekende.

Februari was een windrijke maand waarbij met een gemiddelde windsnelheid van 7,29 m/sec er 19,5% meer gas is verbruikt dan op basis van de grafiek kon worden verwacht.
In het tweede deel van de maand waarin het dak van isolatieplaten was voorzien werden de volgende waarden genoteerd.

Hieruit blijkt dat er op de meeste dagen aanzienlijk werd bespaard op de 6 dagen na waarin er sprake was van storm. De gemiddelde windsnelheid komt met 7,30 m/sec overeen met die in de eerste periode. Omdat er bij de bestelling van de XPS-platen geen rekening was gehouden met het kleiner effectieve dakoppervlak vanwege de goten aan de zijkanten, bleek er nog een pak van 8 platen over die een week later bovenop de 1^e laag zijn geplaatst.
Uiteraard heeft de zon ook invloed op het gasverbruik, maar de invloed hiervan bleek beduidend minder dan die van de wind.
Uit de cijfers blijkt dat het verbruik in de 2^e periode 88,6 procent bedraagt t.o.v. de berekening zonder isolatieplaten. Zonder isolatieplaten zou het verbruik vanwege de gemiddelde windsnelheid ongeveer uitkomen op 119,5 procent.
Het verbruik zonder de stormen zou dan neerkomen op 88,6 procent gedeeld door 119,5 procent, hetgeen neerkomt op 74,2 procent. M.a.w. de berekende besparing is 25,8%.
De investering (platen + tegels) bedroeg € 326. Bij een verminderd gasverbruik van 25% zou de jaarbesparing neerkomen op 425 m³ aardgas, bij het huidig tarief van € 1,40 is dat € 595.

Inmiddels zijn de maanden april t/m mei ook gepasseerd en kon de grafiek met de tweede tabel worden aangevuld.

Berekening
Voor de berekening van het warmteverlies door een oppervlak geldt de formule:

Q=(Tbi-Tbu) x A / R waarin:
Q het warmteverlies is in Watt
Tbi en Tbu de binnen- en buitentemperatuur zijn
A het totale oppervlak, in dit geval 18 m²
R de warmteweerstand, van de XPS-platen is dat 1,5 m².K/W

Uitgaande van een binnentemperatuur van 19 graden, een gemiddelde buitentemperatuur van 7 graden en een  geschatte initiële warmteweerstand van 0,3 is het berekende energieverlies zonder isolatie 720 Watt. Over een periode van 7 stookmaanden is dat 720 x 24 x 210 = 3629 kWh.
Na isolatie is de warmteweerstand 0,3+1,5 = 1,8 en het warmteverlies 120 Watt.
Over 7 stookmaanden is dat 120 x 24 x 210 = 605 kWh en bespaart daarmee 3024 kWh.
Uitgaande van een CV-ketel rendement van 0,85 en een calorische waarde van 9 kWh in een m³ gas is de berekende gasbesparing 395 m³ gas.

In de praktijk blijkt dat na de isolatie het comfort was verbeterd en de temperatuur van de kamerthermostaat iets naar beneden kon worden bijgesteld. Een ander neveneffect is dat door de kamerisolatie er minder gas wordt gebruikt en de andere vertrekken wellicht iets kouder worden.
Metingen in de maanden maart, april en mei hebben inmiddels uitgewezen dat er een flinke gasbesparing is bereikt met dien verstande dat de hogere zonnestand ook enige invloed in de besparing heeft gehad.

Conclusie
Platdakisolatie kan in sommige gevallen een aanzienlijke hoeveelheid gas besparen. Zeker als het een ongeïsoleerd dak betreft boven de huiskamer.
Hoewel de uit de gegevens  geschatte besparing door de storm in februari wellicht iets minder nauwkeurig is, blijkt uit de metingen in de maanden erna dat die geschatte besparing van 25,8% zeker kan worden gehaald. Per m² dakoppervlak kom ik uit op een jaarbesparing van 22 m³ gas.