In de media kom je nog regelmatig onjuiste informatie tegen over windenergie. Om alle feiten over windenergie nog eens op een rij te zetten heeft de Nederlandse Wind Energie Associatie (NWEA) een nieuwe flyer gemaakt met de toepasselijke naam: Windenergie, de feiten. Wist je bijvoorbeeld dat de 2000 windturbines eind 2009 in Nederland net zoveel elektriciteit leveren als 20 procent van alle Nederlandse huishoudens jaarlijks gebruiken.

Waarom windenergie?

De beschikbaarheid van elektriciteit vinden we vanzelfsprekend, maar we staan er nauwelijks bij stil dat fossiele energiebronnen als aardgas, olie en steenkool opraken. Wind is een duurzame energiebron. de wind raakt niet op en kan dus altijd gebruikt worden voor het opwekken van elektriciteit.

Het gebruik van fossiele energiebronnen heeft nadelige effecten op het leefmilieu: denk aan klimaatverandering, luchtverontreiniging en olierampen. Windenergie heeft deze nadelen niet.
de brandstoffen voor onze energievoorziening komen voor een groot deel uit politiek instabiele regio’s. dat geldt niet voor windenergie. Windenergie maakt ons minder afhankelijk van politieke conflicten elders.

Windenergie is een bewezen en betrouwbare techniek. Windenergie levert nu al 4,5 procent van onze elektriciteit en dat kan in de toekomst tot 50 procent groeien. We zijn op de goede weg. Eind 2009 stonden er in Nederland ongeveer 2.000 windturbines met een gezamenlijk vermogen van 2.221 MW. deze leveren gemiddeld 5,2 miljard kWh per jaar. dat is net zoveel als het verbruik van ruim 1,5 miljoen huishoudens: meer dan alle huishoudens van Rotterdam en Amsterdam samen, oftewel 20 procent van alle Nederlandse huishoudens.

Grote molens, hoge opbrengst

Een moderne windturbine heeft een vermogen van twee tot drie MegaWatt (2.000 tot 3.000 kW) of zelfs meer en heeft een mast van 80 tot 100 meter. Een drie MW windturbine produceert op land ruim 6,5 miljoen kWh, dat is genoeg stroom voor bijna 2.000 huishoudens. de komende jaren worden zelfs windturbines van vijf MW of meer toegepast. in België zijn de eerste van zeven MW inmiddels gebouwd. de prijs van windstroom is door schaalvergroting en technische verbeteringen sterk gedaald en zal daardoor ook in de toekomst verder afnemen.

Doelstellingen en groei

Volgens nationale doelstellingen moet in 2015 in Nederland op land 4.000 MW windenergie gerealiseerd zijn (vergund in 2012) en 950 MW extra op zee. in 2020 moet dit verder uitgegroeid zijn naar 6.000 MW op land en 6.000 MW windenergie op zee. die windturbines zijn onder andere nodig om aan Europese doelstelling voor duurzame energie te voldoen.

Wereldwijd opgesteld vermogen windenergie (MW)

In totaal zullen deze windturbines ruim 30 miljard kWh per jaar opwekken; bijna een derde van ons totale elektriciteitsverbruik (huishoudens, industrie, etc.). daarna zal windenergie vooral op zee nog verder groeien, tot 20.000 MW in 2050. Windenergie is dan goed voor 40 tot 50 procent van de totale Nederlandse elektriciteitsbehoefte.

De roadmap van windenergie in Nederland

Milieuwinst

Eén windturbine van drie MW in Nederland voorkomt de uitstoot van bijna 4.000 ton CO2. dit is te vergelijken met de CO2-uitstoot van 1.000 personenauto’s die ieder 25.000 kilometers per jaar rijden (bron: EnergieNed).

De hoeveelheid energie die nodig is om een windturbine te fabriceren, te plaatsen, te onderhouden en na 20 jaar te verwijderen (de hele levenscyclus), wordt door een windturbine in drie tot zes maanden uit de wind teruggewonnen (bron: Milieucentraal).

Werkgelegenheid en groei

De windenergiebranche groeide de afgelopen tien jaar jaarlijks met 30 procent (Bron: GWEC). in Europa werken ruim 200.000 mensen in de windenergiesector: bij fabrikanten, installatiebedrijven, in het onderhoud en aan de ontwikkeling van nieuwe projecten. Bij de bouw en onderhoud van windparken op zee komt de Nederlandse offshore ervaring goed van pas. Grote bedrijven als Siemens, GdF Suez, Mitsubishi, Total, General Electric en natuurlijk de energiebedrijven investeren veel in windenergie. in Nederland zijn Vestas en Enercon marktleiders voor de levering van windturbines.

Eerlijke vergelijking van kosten en baten

Een rechtstreekse vergelijking van de huidige marktprijs van elektriciteit met de kostprijs van windenergie gaat mank. Want niet alle kosten die te maken hebben met de productie van elektriciteit uit fossiele brandstoffen, worden in de marktprijs doorberekend. deze ‘onzichtbare’ of externe maatschappelijke kosten van de productie van elektriciteit uit fossiele brandstoffen zijn aanzienlijk. denk aan luchtverontreiniging, (kern-)afval, klimaatverandering, opwarming van oppervlaktewater, volks- gezondheid, calamiteiten van olieverontreiniging op zee en ongelukken in de mijnbouw bij de winning van kolen. Volgens een omvangrijke Europese studie bedragen deze kosten in Nederland voor kolen 3 á 4 ct per kWh en voor gas 1 á 2 ct per kWh (bron: ExternE, EU).

Deze externe kosten worden op dit moment niet mee- gerekend in de elektriciteitsprijs. Ze komen dus niet via de elektriciteitsrekening bij de burger, maar uiteraard krijgt de burger de rekening wel op een andere manier gepresenteerd: via belastingen, verzekeringen, kosten voor dijkverzwaring, gezondheidszorg en luchtvervuiling en de gevolgen van olie- en mijnrampen. Windenergie veroorzaakt slechts ca. 0,1 ct per kWh aan externe maatschappelijke kosten. Windenergie is schoon, er is geen uitstoot van CO2 (klimaat) of fijnstof (gezondheid), er wordt geen afval geproduceerd en er is geen koelwater nodig. als de externe maatschappelijke kosten eerlijk zouden worden toegerekend, blijkt dat windenergie op land nu al concurrerend is ten opzichte van elektriciteit uit gas of kolen.

Prijsdoorbraak

De kosten voor windstroom zijn de afgelopen decennia elk jaar met vijf procent gedaald. deze trend zal doorzetten. daarentegen zal elektriciteit opgewekt met fossiele brandstoffen of kernenergie naar ieders verwachting duurder worden. Voor 2020 zullen de kosten van windenergie op land naar verwachting onder of in de buurt van de verwachte marktprijs van elektriciteit komen (bron: ECN). Bij die prijs zijn dan nog niet de vermeden maatschappelijke kosten meegenomen welke gepaard gaan met het verstoken van fossiele brandstoffen.

Kostprijs van windenergie in eurocent per kWh

Windenergie van de Noordzee

In Nederland zijn twee offshore windparken in gebruik, één voor de kust van Egmond en één verder uit de kust ter hoogte van iJmuiden. in Denemarken, Zweden, Ierland en het Verenigd Koninkrijk zijn ook al diverse offshore windparken operationeel. innovatie en schaalvergroting zullen tot prijsdalingen leiden. Het bouwen en onderhouden van windparken op zee vraagt om speciale deskundigheid en ervaring, waarover de Nederlandse offshore bedrijven beschikken. Vanuit de offshore olie- en gasindustrie is veel kennis en ervaring beschikbaar. Ervaringen bij bestaande offshore windparken leveren waardevolle informatie op voor nieuwe windparken.

Windparken op zee zijn private initiatieven, die per windpark gerealiseerd en gefinancierd worden. de overheid stimuleert en reguleert via vergunningen, belastingfaciliteiten, subsidies en regelgeving. de SdE-regeling (Stimulering duurzame Elektriciteitsproductie) is bedoeld als compensatie voor de zogeheten onrendabele top van de investeringskosten. Omdat de SdE- bijdrage van de overheid wordt uitbetaald voor daadwerkelijk aan het landelijk net geleverde elektriciteit, kost een windpark de gemeenschap dus alleen geld als het park elektriciteit produceert. de hoogte van de SdE-bijdrage wordt jaarlijks door de Minister van Economische Zaken vastgesteld. als de marktprijs voor elektriciteit stijgt, gaat de SdE-bijdrage met een zelfde bedrag omlaag.

Genoeg ruimte op het elektriciteitsnet

Het promotieonderzoek van dr. Bart Ummels (TU delft) toont aan dat windvermogen tot twaalfduizend MW zonder veel problemen op het Nederlandse net kan worden aangesloten. deze gegevens worden bevestigd door prof. dr. Kling, hoogleraar elektriciteitsvoorziening aan de TU delft en de TU Eindhoven en destijds werkzaam bij TenneT (de beheerder van het landelijke hoogspanningsnet).

In Noord-Duitsland, Denemarken en Spanje zijn regio’s waar het aandeel windenergie dertig tot veertig procent bedraagt. Hier treden geen problemen op bij de inpassing van windstroom in het landelijk net. Windturbines worden voortdurend verbeterd, waardoor de netinpassing ook in bijzondere situaties eenvoudiger wordt. Met behulp van moderne regeltechnieken (‘slimme netten’) en een sterk elektriciteitstransportnet, is de inpassing van grote hoeveelheden windenergie zonder problemen mogelijk.

Windenergie vervangt kolen

De overheid heeft ervoor gekozen vooral de meest kosten- effectieve vormen van duurzame elektriciteitsproductie te stimuleren. dat zijn op dit moment windenergie en bio-energie. Een volledig duurzame stroomvoorziening is het einddoel. In die eindsituatie zal het gaan om een mix aan duurzame bronnen, zoals wind, zon, biomassa en aardwarmte. We zijn nu in een overgangssituatie waarin we nog afhankelijk zijn van andere, conventionele vormen van elektriciteitsproductie. Windparken kunnen conventionele centrales nog niet volledig vervangen, maar elke kWh uit wind vervangt een kWh aan elektriciteit uit fossiele en nucleaire bronnen.

Meer informatie

• De Flyer van NWEA: Windenergie, de feiten (pdf)
• Website Nederlandse Wind Energie Associatie (NWEA)
• Meer artikelen over windenergie
• Windenergie FAQ