jan 07

Hoeveel bespaart men met een HR-ketel?

Geplaatst door Arie Groenveld in Energiebesparing 181 Reacties»

In het artikel “Energiebesparing thuis: een praktijkgeval” heb ik aangegeven, hoe ik door gerichte maatregelen in de loop van een aantal jaren het gasverbruik met een factor 3 heb gereduceerd. Nadat ik in januari 2006 mijn VR-ketel (verbeterd-rendementsketel) door een HR-ketel (hoogrendementsketel) heb vervangen, was ik natuurlijk benieuwd hoeveel energie ik hierdoor extra heb bespaard. In bijgaand artikel wordt e.e.a. in beeld gebracht.

Gas vlam

Na het nemen van energiebesparende maatregelen is het niet eenvoudig om exact aan te geven hoeveel er nu werkelijk is bespaard. Door de variatie in strengheid (of momenteel zachtheid) van winters zijn resultaten immers moeilijk te vergelijken. Maar door een consequente registratie van het gasverbruik en buitentemperatuur per maand zijn de verschillen onafhankelijk van de aard van de winter wel degelijk zichtbaar te maken.

/wp-content/uploads/2008/articles/hoeveel-bespaart-men-met-een-HR-ketel_cv-ketel-400.jpg

De nieuwe HR-ketel

In onderstaande tabel zijn de gemeten waarden van een aantal wintermaanden weergegeven.
Deze getallen betreffen de gemiddelde maand-temperatuur (zie www.knmi.nl) , het gemiddeld aantal gebruikte m3’s gas per dag, de gemiddelde windsnelheid in m/sec en het gemiddeld aantal uren zon per dag.
Halverwege de maand januari 2006 is de HR-ketel geinstalleerd, waardoor deze maand is opgesplitst in een VR-deel en een HR-deel in de tabel. Het in de tabel vermelde gasverbruik betreft alleen het CV-gebruik door van de gemeten waarden een halve m3 af te trekken. Dat is namelijk het gemiddeld gasverbruik per dag in de zomermaanden, hetgeen dus uitsluitend slaat op het warm-watergebruik.
Door de temperatuur en het gasverbruik op te nemen in het spreadsheet-programma Excel kan men hiervan een puntengrafieken maken, waarna men door Excel een rechte lijn kan laten trekken, die het stookgedrag benadert van het huis. Hierdoor zijn twee grafieken ontstaan. Een voor de metingen met de VR-ketel en een met de HR-ketel.
Het verband is namelijk lineair, daar het warmteverlies in een pand evenredig is met het temperatuurverschil tussen de binnen- en buitenkant hiervan.

Of in formulevorm: E = ΔT x O x G
ΔT is het gemiddelde temperatuurverschil tussen binnen en buitenmuren.
O is het totaaloppervlak van de buitenmuren, ramen en dakoppervlak.
G is het samengestelde warmtegeleidingsvermogen van genoemde buitenoppervlakken.

gas verbruik

Vergelijking gasverbruik tussen VR- en HR-ketel.

Dat de punten in de grafieken niet exact op één lijn liggen is te verklaren uit de variatie in gemiddelde windsnelheid en uren zonneschijn in de diverse maanden.
Zo ligt het punt van de maand jan-05 (5,6; 7,6) boven zijn VR-grafiek voornamelijk vanwege de hogere gemiddelde windsnelheid en daardoor sterkere afkoeling.
Het punt van de maand mrt-06 (4,1; 5,8) ligt daarentegen onder zijn HR-grafiek voornamelijk vanwege het relatief hoge aantal zonne-uren per dag.
Door Excel kan men ook de vergelijking van de grafieken laten berekenen. Hieruit blijkt dat de hellingen van de VR- en HR-grafieken resp. -0,74 en -0,59 bedragen, waaruit men door deling van beide getallen kan afleiden hoeveel de besparing is.

De installatie van de HR-ketel heeft geleid tot een energiebesparing van 20% ten opzichte van de VR-ketel.

Bovenstaande berekening kan men uiteraard ook toepassen om het besparingseffect af te leiden van maatregelen zoals isolatie van muren en/of daken.

vr-ketel gemid.temp. gas (m3/dag) wind (m/sec) zon (uren)
okt-04 11,6 2,4 5,2 4,2
nov-04 6,9 6,1 4,1 1,8
dec-04 4,0 8,4 4,4 1,7
jan-05 5,6 7,6 6,6 2,9
feb-05 2,8 8,8 5,0 3,5
mrt-05 6,5 5,7 5,1 3,2
nov-05 7,5 5,2 4,5 2,7
dec-05 4,4 7,8 4,6 2,1
jan-06 2,0 9,3 3,9 2,1
hr-ketel gemid.temp. gas (m3/dag) wind (m/sec) zon (uren)
jan-06 2,0 7,8 5,1 3,6
feb-06 3,2 7,4 5,2 2,0
mrt-06 4,1 5,8 5,6 5,0
okt-06 13,9 0,6 5,0 3,5
nov-06 9,7 3,2 5,6 2,9
dec-06 6,9 5,2 5,8 1,2

181 reacties op “Hoeveel bespaart men met een HR-ketel?”

Hallo Hendrikje,

Dat is een lastig te beantwoorden vraag, want dat wisselt per huis en is ook afhankelijk van een aantal factoren.
Stel je thermostaat vraagt warmte, omdat het te koud is.
De ketel slaat dan aan en verwarmt het water in de ketel, waarvan de temperatuur geleidelijk oploopt. In de ketel kun je zelf een maximum watertemperatuur instellen. Als deze temperatuur is bereikt, slaat de ketel af ondanks dat de thermostaat nog vraagt. Sommige (modulerende) ketels hebben de mogelijkheid om dan “lager” te gaan branden tot de watertemperatuur is bereikt. En als de gewenste kamertemperatuur is bereikt slaat de ketel ook af.

Je kunt hieruit afleiden dat de ketel dus niet continu brandt en kun je dus ook niet aangeven hoeveel kuub een ketel per uur gebruikt.
Als je de ketelwatertemperatuur hoger instelt zal de ketel per uur meer gebruiken, omdat het dan langer duurt voor de betreffende watertemperatuur is bereikt. Daarentegen slaat de kamerthermostaat ook eerder af, omdat je radiatoren in de kamer warmer worden. Maar bij een HR-ketel is het beter om de temperatuur niet te hoog in te stellen, want dan neemt het rendement van de ketel af.
Het is denk ik beter om de vraag te stellen: Hoeveel kuub gebruikt een cv-ketel per dag?
En dat hangt weer van de volgende factoren af:
– wat is het type huis? Hoekhuis, tussenwoning of vrijstaand en wat is de grootte?
– wat is de buitentemperatuur?
– wat is je ingestelde thermostaattemperatuur?
– hoeveel vertrekken warm je op? Ook slaapkamers?
– Hoe goed is je huis geisoleerd?
– Heb je dubbel glas in je huis?
– Is het dak en/of vloer geisoleerd.

Ik zelf heb nu al een paar jaar een HR-ketel en uit de onderste grafiek in het artikel kun je afleiden dat er bij een gemiddelde buitentemperatuur van nul graden de ketel per dag 9 kuub gebruikt, maar bij 5 graden gebruikt deze 6 kuub.
Dat is wel inclusief gasgebruik voor tap- en douchewater, want dat is moeilijk te scheiden.
Je kunt zelf ook zo’n grafiek maken door aan het eind van elke maand de meterstand te noteren. De gemiddelde buitentemperatuur kun je van de knmi-website halen.
Ik hoop dat ik hiermee je vraag beantwoord heb.

Wat betreft het meetresultaat van de 20% besparing dient nog te worden opgemerkt dat een kuub gas een verbrandingswaarde heeft van 31,65 MJoule, hetgeen de onderwaarde wordt genoemd. De bovenwaarde is de warmteafgifte bij verbranding inclusief de warmte die vrijkomt bij condensatie van de aanwezige waterdamp. Deze waarde is 35,17 MJoule. Als je deze waarden op elkaar deelt, kom je op een factor 1,11 uit. Theoretisch zou een HR-ketel dan ook 11% minder gas verbruiken dan een VR-ketel. Wellicht is de extra winst te verklaren uit een verbeterde warmtewisselaar en een betere isolatie van de ketel.

Wij zijn ah verbouwen.(nieuwbouw aan hoeve).
3 maand geleden hebben wij een hoogrendementsketel van Vaillant laten plaatsen.De verwarming in de nieuwbouw brandt nog niet, aangezien wij daar nog niet in wonen.Wij gebruiken dus enkel 2 radiatoren in de hoeve(woonplaats).Koken en douchen gebeurt momenteel nog electrisch.Ons verbruik is 1445 kuub!!(’s nachts werken wij met thermostaat, die dan op 16 graden staat.(VEEL verbruik toch voor 3 maand gasverbruik).

Beste Rongé,

Het verbruik lijkt mij ook wat aan de hoge kant. Om dat te bepalen moet je het verbruik kunnen vergelijken met het verbruik van periodes daarvoor.
Als je beschikt over periodiek (per maand of week) opgenomen meterstanden in de herfst en winterperiode kun je wellicht van het Internet de gemiddelde buitentemperaturen in die perioden halen. Ik haal ze van het KNMI in De Bilt. Ik neem aan dat er in België ook temperatuurgegevens op het Internet staan.
Je kunt dan met behulp van tabellen in Excel de twee situaties vergelijken en ontdekken of je aanmerkelijk meer bent gaan stoken.
Het hangt natuurlijk ook af van de instellingen van de HR-ketel en andere factoren, zoals:
– de grootte van het huis
– is het vrijstaand?
– isolatie, etc.
Toen ik begin 1979 (koude winter) in mijn hoekhuis ging wonen heb ik in de de maanden januari t/m april 3000 m3 gas verstookt. Na diverse isolatieslagen, andere ketel, etc. zit ik nu op een jaarverbruik van 1300 m3.
Zie ook mijn artikel:
http://www.olino.org/articles/2006/07/12/energiebesparing-thuis-een-praktijkgeval
Met andere woorden: meten is weten.

Hallo is het normaal dat ik in een vrijstand huis een verbruik heb van 2350m³ op 95 dagen en dit tussen 2-02-2010 tot 7-05-2010 dat wil dus zeggen een gemiddeld van 24m³ per dag en dit enkle voor verwarming daar er geen warmwater op voorzien is.
En wat kan je ertegen doen of kan je dit laten controleren of ketel te veel verbruikt of de gasmeter te veel aan telt.
Kamertemperatuur gemiddeld op 17 à 18 graden.
En er word nog bij verwarmd met een houtstoof.
Ik schrok mij rot toen ik afrekenig kreeg van dit verbruik.
Woon nog maar sins begin dit jaar in dit huis maar volgens de voor geschiedenis zou dit een jaar verbruik moeten zijn.
Heb ook gezien dat mijn verbruik tussen 7-05 en 18-06 60m³ was.
En wie draaid voor deze kosten op als blijt dat dit een technis probleem is ik of de verhuurder.

@Rik,
Een verbruik van 2350 m3 in die periode zou tot een jaarverbruik leiden van ongeveer 6500 m3.
En dat is behoorlijk veel. Je kunt een aantal dingen doen, zoals o.a.
– Nagaan wat het jaarverbruik was van de vorige bewoners
– Nagaan hoe je verwarming is geregeld. Heb je een klokthermostaat?
– Hoe is die ingesteld?
– Wat is de ingestelde maximum watertemperatuur van de ketel?
– Verwarm je normaal ook de slaapkamers?
Een vrijstaand huis heeft natuurlijk veel buitenmuren, waardoor deze meer warmte verliezen dan een tussenwoning of hoekwoning. Verder zou je moeten kunnen constateren hoe oud de woning is (dat zegt iets over de isolatie), of er dubbele beglazing in zit en of het dak en vloer geïsoleerd zijn.

best Arie

Ik ben in discussie met mijn vrouw over de beste instelling van de watertemperatuur van de Hr ketel wij hebben het verhaal gelezen van het betere rendement met een lagere watertemperatuur bijvoorbeeld 60 graden
volgens haar was de ketel langer aan het branden toen wij de temperatuur omlaag brachten en zij zegt dat kost dus meer gas. Ik zeg het kan ook zijn dat hij langer brand maar op een laag pitje en dat dit gunstiger is als even hoog branden i.v.m de hoge watertemperatuur die bereikt moet worden .Nu is er ook nog een verwarmingsmonteur die zegt de instelling van de watertemperatuur is alleen een top capaciteit instelling die in de praktijk niet gehaald wordt de HR. ketel wil zelf altijd de temperatuur zo laag mogelijk houden i.v.m. het rendement door condensatie van water hetgeen niet meer gebeurd bij heel hoge temperaturen condensatie blijft dan uit. Lijkt mij ook een logisch verhaal. maar toch hoe zit het volgens u in elkaar.

met vriendelijke groet

Beste Jan,

Het klopt dat bij een lagere temperatuurinstelling de ketel langer brandt. Ik heb zelf gemerkt bij mijn HR-ketel dat de vlamhoogte minder wordt naarmate de temperatuur van het retourwater stijgt. Want dan hoeft de ketel minder energie aan het water toe te voegen. Hij moduleert dan op de temperatuur van het retourwater. Maar dan moet de ketel wel langer branden om de benodigde hoeveelheid energie te produceren.
Verder bestaan er twee typen thermostaten: een met een aan/uit-regeling en een modulerende thermostaat. Beide thermostaten bepalen of de ketel moet branden. De thermostaat met een aan/uit-regeling heeft meestal een aantal parameters, zoals o.a. cyclustijd, balanspunt en proportionele band, die de installateur instelt afhankelijk van het type verwarming. Een modulerende thermostaat heeft een directe invloed op de vlamhoogte. Ik vermoed dat deze de vlam hoger zal laten branden naarmate er meer vermogen vereist is, dus als de kamertemperatuur nog veel afwijkt van de gewenste. Maar de max. watertemperatuur van de ketel zal m.i. toch moeten worden ingesteld in de ketel.
Verder bestaat er in combinatie met beide regelingen een weersafhankelijke regeling. Hierbij wordt er een buitenthermometer gebruikt, die de maximum watertemperatuur van de ketel dynamisch bepaalt afhankelijk van de buitentemperatuur. Zo zal de max. watertemperatuur in voor- en najaar lager zijn dan in hartje winter.
Maar als je deze niet hebt, kun je door de instelling van maximaal 60 graden toch bereiken dat de ketel optimaal condenseert. Als dan de vereiste kamertemperatuur in de winter niet wordt bereikt, kun je de maximum temperatuur tijdelijk wat hoger instellen.
Ik ben overigens geen ketelspecialist, maar ik geef de ervaringen weer die ik thuis en bij kennissen heb opgedaan. Ik heb zelf mijn HR-ketel geïnstalleerd die wordt aangestuurd door een (aan/uit) Itho-100 thermostaat.

@Arie & Jan I.: de HR-ketel condenseert optimaal indien de temperatuur van de RETOURleiding Centrale verwarming ONDER de ca 55-57 graden Celsius is.
Wat je maximale aanvoertemperatuur is van de CV zul je dus moeten gaan meten.

Meestal hebben normale radiatoren, goed ingesteld, een temperatuurval tussen de aanvoer en retourleiding van ca 10 tot 20 graden Celsius (afhaneklijk van je traject, bijvoorbeeld 80 graden aanvoer, 60 graden retour, 20 graden omgevingstemperatuur (80-60-20).
Je kan de maximale CV-temperatuur gewoon proberen in te stellen op je HR-ketel, je gaat merken dat bij het benaderen van optimale condensatie, er meer ‘druppels’ condens in de afvoer vallen (het bekende geluidje). Dan weet je dat je goed zit, zowel qua temperatuur als rendement 🙂
Bij een conventionel HR_ketel (dus zonder externe temperatuursensor voor weersafhankelijk stoken) zal de ketel gewoon op 60 graden gaan stoken als dat je max. temperatuur is.
succes!

@Niels,

Metingen bij mij thuis met een max. watertemperatuurinstelling van 60 graden geven aan dat de temperatuur van het uit de ketel komende water 58 graden is en die van het retourwater 44. Dit is gemeten met een Volcraft VC303 universeelmeter die ook een temperatuurmeetmogelijkheid heeft. De meetwaarden schommelen met de variatie in vlamhoogte van de ketel.
Het temperatuurverval is circa 14 graden en blijft redelijk constant.
De retourtemperatuur zal voldoende laag zijn voor optimale condensatie.
In principe zou je kunnen vaststellen of dat optreedt, want elke molecuul aardgas (CH4) geeft na verbranding 2 moleculen water (H2O).
Na berekeningen middels het getal N van Avogadro kom ik tot de conclusie dat 1 m3 aardgas 1,5 liter water zou moeten opleveren bij volledige condensatie. Ik heb maar even de proef op de som genomen en constateerde dat er na de verbranding van 1 m3 gas 0,56 liter water wordt geproduceerd. Dat is slechts 37% van de beoogde condensatie.
Kennelijk werkt de condensatie in mijn Vaillant-ketel VHR 24-28c verre van optimaal.
Ik ben benieuwd wat de ervaringen zijn van anderen.

Ter aanvulling op bovenstaande reactie heb ik de max.watertemperatuur van 60 naar 70 graden verhoogd. De gemeten retourwatertemperatuur bij de ketel wordt daarbij ongeveer 56 graden.
Hierna blijkt dat er bij verbranding van 1 m3 gas nog maar 0,16 liter condenswater vrijkomt. Dat is nog maar 11% van de maximale condensatie.
Er is dus een duidelijk verband tussen maximum watertemperatuur en de mate van condensatie.
Dat kan aan het type ketel liggen, maar misschien ook aan de lengte van het rookafvoerkanaal.

@Arie G: inderdaad je hebt gelijk dat er ca. 1,5 liter water(damp) in 1 m3 aardgas zit (bij 100% condensatie).
Wellicht is de warmtewisselaar verontreinigd (aanslag/roet/oxide?), en kan mogelijk een idee zijn om deze te (laten) reinigen?
Wellicht als je dan opnieuw meet, je meer condenseren gaat.
Interessant spul, die installatietechnieken !

@ Niels,

De brander is een paar maanden geleden gereinigd. Dat kan het dus niet zijn. Misschien is de gasafvoerpijplengte te kort, waardoor het afgevoerde gas te heet de pijp verlaat. Boven mijn ketel zit tot aan de schuine dakdoorlaat ongeveer 1,10 m pijp (inclusief bochten).
Ik ga eens bij mijn leverancier te rade.
Heb jij die 1,5 liter gemeten? En wat voor type ketel heb jij?
Ik heb verder een aan/uit-thermostaat, waarbij ik constateer dat de ketel zelf moduleert op de temperatuur van het retourwater. Misschien werkt een ketel met modulerende thermostaat beter, omdat die de vlam over het hele traject constanter (en dus lager) houdt.
Verder heb ik nog even geëxperimenteerd met een max. watertemperatuur van 55 graden. Dan komt er 0,71 liter water bij 1 kuub gas vrij.
Maar met de huidige koudeperiode moet ik 65 graden aanhouden om het warm te krijgen vanwege de ook aanwezige radiatoren.

Met veel interesse dit (en al veel andere artikelen) gelezen.
Wij hebben namelijk 4 jaar geleden een nieuwe ketel laten plaatsen (een Vaillant 24-28/3c) ter vervanging van de orginele VR ketel uit 1991.
Na installatie van de ketel is het verbruik in de afgelopen drie jaar hoger geweest dan met de VR ketel. Het verbruik met de Vr ketel was 2158 kuub gas per jaar en nu met de nieuwe ketel is dit gemiddeld over 3 jaar zo’n 2450 kuub geweest.
Wat kan hier de verklaring voor zijn?
De keteltemp. is ingesteld op 65 graden, er is een orginele Vaillant modulerende kamerthermostaat aangesloten, er zijn geen wijzigingen geweest in warmtevraag of warmwatervraag.
En als klap op de vuurpijl heeft de buurman die 24/7 op 21 graden stookt en in de winter een hoop sneeuw op het dak mist in tegenstelling tot ons dik besneeuwde dak een lager gasvebruik dan wij.
Ik snap er helemaal niks meer van.
Enige wat me tot nu toe is opgevallen is dat het aan/uit regelen met de Vaillant thermostaat zuiniger is dan met modulerend regelen. Je kunt dit eenvoudig wijzigen in het menu van de kamerthermostaat. Op 10 kuub scheelt het 2,5 kuub.

@Joris: ook gedrag kan een invloed zijn, zeker als je buurman vaak weg is (of type woning, vrijstaand, cq hoek/tussenwoning).
Daarnaast klakkeloos jaarverbruiken vergelijken is onmogelijk als je niet de gewogen graaddagen meeneemt.
En… laat je s’ avonds de temperatuur (diep) genoeg terugvallen? Ik ben destijds van een nacht-temperatuur op de thermostaat van 15 graden Celsius, naar (na het inregelen) 12 graden Celsius gezakt. En toch is alles op tijd warm. Het dak is uit je verhaal dus afdoende geisoleerd, maar misschien andere lekken waar de warmte door verdwijnt (koudebruggen, enkel glas, kieren, vloer, to name a few).
Modulerend stoken is gedoseerder, verfijnder… Zie het als rijden op de snelweg: volgas/remmen om in de verkeersstroom mee te komen is niet efficient. Gedoseerd gasgeven/gas lossen zorgt wel voor efficienter verbruik.

@ Joriss,

Een vreemd verhaal. De HR-ketel zou zuiniger moeten zijn.
Ben je in staat om het condenswater op te vangen over een periode van b.v. 2 uur en dan kijken hoeveel gas je in die periode hebt verstookt en hoeveel condenswater dat heeft opgeleverd. Want een HR-ketel is o.a. zuiniger door de extra warmte die wordt afgegeven bij condensatie.
Verder zou je bij een onderhoudsbeurt eens een CO2-meting kunnen laten verrichten om te bezien of je brander optimaal is afgeregeld.
Het is ook mogelijk dat de ijking van je nieuwe thermostaat afwijkt t.o.v. de vorige. Ik ga er even vanuit dat je nachtverlaging hetzelfde is ingesteld als bij de VR-ketel.
Andere factoren kunnen zijn: een hoger gasverbruik door meer douchen of door een gewijzigd patroon van verwarmen van slaap- of studeerkamers.
Het gasverbruik voor tapwater kun je meten door in de zomermaanden de gasmeterstand elke maand te noteren.
Ik ga er verder vanuit dat er bij de vervanging door de HR-ketel geen weersafhankelijke regeling is aangebracht, want dat zou ook nog een reden kunnen zijn voor meerverbruik.

Hallo Joris,

Zoals Niels aan aangaf is het voor een eerlijke vergelijking nodig om de gewogen graaddagen mee te nemen.
Van 1 februari 2008 tot 1 februari 2011 was het aantal gewogen graaddagen 14 % hoger dan in de 3 jaar ervoor (te De Bilt).
Je verbruik is “slechts” 13,5 % omhoog gegaan, dus je bent juist iets zuiniger geworden.
Als je op mijn naam bovenaan deze reactie klikt, kom je op mijn website, waar je ook de graaddagen calculator vindt.
Dan kun je het zelf narekenen.

@Niels; Woningen van mij en buren is exact hetzelfe (alleen gespiegeld).
Het betreft een 2 onder 1 kap woning. Ook mijn andere buurman stookt zuiniger. Vergeten te melden dat beide buren een ketel van 12 jaar oud hebben. De ene buurman zit op 2150 kuub per jaar gemiddeld en de ander op 2300 kuub. De buurman van 2300 kubb stookt dag en nacht op 21 graden. Dus dat ik het vergelijk niet zou kunnen maken omdat de buurman misschien vaker weg is klopt niet helemaal.

@Dick; Het rare is wel dat het verbruik vanaf moment installeren ketel omhoog is gegaan en dat het bij de buren gelijk is gebleven (heb van beide buren van de afgelopen 4 jaar het gasvebruik doorgekregen). Oude ketel was vebruik 2150, nieuwe ketel geeft een vebruik van 2450, 2670 en 2980 kuub (resp. 2008, 2009 en 2010).

@Arie; Patroon van douchen en verwarmen is niet gewijzigd. Het gasvebruik voor douchen is ongeveer 1,5 kuub per dag.
Zal vandaag eens proberen het condenswater op te vangen over een periode van 1 of 2 uur hoeveel dat is en hoeveel gas er verbuikt is in die periode.
Ook zal ik even kijken op het printje wat op de ketel hangt, daar staat ook de CO2 op. De ketel krijgt altijd in november een beurt en dan meet de installateur van alles.
Wat mij al opgevallen was dt het rendement gemeten is op 91,7%. Dit zou bij 80/60 stoken 107% moeten zijn en bij 40/30 stoken zelfs 109% moeten kunnen zijn (volgens fabrieksopgaaf). Ketel heeft nu een aanvoertemp. van 65 graden en een retour van 52 graden.

Heb even het printje van de ketel gepakt.
Daar staan de volgende meetgegevens op:

Rookgasmeting;
O2 – 5,8%
CO2 – 8,47%
Lambda – 1,38
CO – 60 ppm
Gl – 0.07
EFFg (maar kan ook EPPg zijn) – 91,9%
Dauwpunt – 46,2 C
Rookgas temp. – 46,2 C
Omgevingstemp. – 12,0 C
Instrument temp. – 7,3 C

Klopt het als ik denk af te lezen dat het rendement 91,9% is?
Dat zou beter moeten kunnen dan.

@Niels; bedankt voor de link.
Dat het rendement 91,9% is is dus niet goed lijkt mij voor een Hr ketel. Ik had al in de handleiding van de ketel opgezocht dat de CO2 8,8% moet zijn met een afwijking van + en – 0,5%, dus dat zit wel goed.

Heb zojuist ook de “test” gedaan met het condenswater opvangen. In 1 uur tijd met een verbruik van (precies) 2,5 kuub gas heb ik 1,15 liter water opgevangen. In dat uur heeft de ketel opgewarmt van 18,5 graad naar 19,5 graad met een buitentemp. van 2 graden en een gevoelstemperatuur van -3 graden (gegevens van weerstation geplukt).

Volgens mij had ik (als ik alles goed gelezen en onthouden heb) 2x meer condens water moeten opvangen.
Dus mag ik concluderen dat er iets niet goed is? Maar wat?

@Joris: maar ik kan. nog nergens achterhalen dat de reendement van het meetrapport daadwerkelijk het rendement van jouw HR-ketel is. wellicht een verhouding tussen rookgas temperatuur en omgeving, of iets van dien aard.
tip: als je je woning ook met lagere temperaturen warmer krijgt (maximum cv-temperatuur) dan scheelt dat ook in verbruik.
wellicht is een lezer beter bekend met de op het meetrapport van de gasmeting genoemde kreet ‘rendement’.

@Niels; Heb een mailtje naar Testo gestuurd met die vraag. Ben benieuwd of zij reageren.

Valt er nog iets te zeggen over de hoeveelheid condenswater? Had dat niet 2x zoveel moeten zijn?

Net een reactie van Testo gekregen en EFFg is inderdaad het berekende rendement van de ketel op basis van het aardgas.
Volgens mij is daar dus nog winst te halen want mijn ketel zou 107% moeten kunnen leveren.

@Joris: ik heb bij mij laatst (19-20 feb) gemeten. Over een periode van 1 uur is er 0,425 liter water opgevangen.
Daarbij is 0,369 kubieke meter aardgas verstookt. Ik kom daarmee op 1,15 liter per kuub aardgas.
Dat geeft een beeld van de hoeveelheid condens. Mijn ketel is een Atag Qsolar (RVS warmtewisselaar).
CV temperatuur (aanvoer) was toen zo rond de 45-50 graden, CV retour was 10 graden lager.
Wellicht geeft je dat enige houvast aan hoe goed/slecht condenserend een ketel kan zijn.

1,15 liter condenswater per kuub gas is een heleboel meer dan 1,15 liter per 2,5 kuub gas.
Volgens mij is er iets niet goed hier.

Joriss: DM me even via mijn website (zie link op mijn naam). Ik heb nog wel wat puntjes die we daar kunnen doorspreken.

@ Joriss,

De condensatie in jouw ketel is zoals je constateert verre van optimaal.
Uit de website:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Specifieke_energie#Bovenwaarde_en_onderwaarde

blijkt dat een kuub gas bij verbranding zonder condensatie 31,65 MJ afgeeft en met condensatie 35,17 MJ.
Met volledige condensatie verhoog je het rendement dus met 11,1%. Dat verklaart nog niet het grote verschil in verbruik.
Ik heb evenals Niels ook wat metingen verricht, waarbij de condensatie varieerde van 0,5 liter per kuub tot 0,78 liter per kuub.
Voor mij is dat een reden om een CO2-meting te laten verrichten.
De mate van condensatie is behalve van de retourwatertemperatuur en optimale verbranding ook afhankelijk van andere factoren die mij niet helemaal duidelijk zijn. Ik heb een Vaillant-ketel VHR 24-28c. Ik denk dat de condensatiegraad per type ketel behoorlijk kan verschillen. Mijn installateur heb ik het probleem van mijn niet optimale condensatie voorgelegd. Hij heeft er nog nooit onderzoek naar gedaan. Kennelijk houdt men zich daar niet mee bezig. Optimalisatie van de handel heeft een hogere prioriteit.

@ Arie; Dat de installateurs het verkopen en plaatsen van een ketel belangrijker vinden dan hem optimaal af te stellen was ik al lang achter. Ik klaag al 3 jaar bij de installateur dat de ketel zeer onzuinig is. Dat wordt weggewuifd met de opmerking dat iedereen meer gas is gaan verbruiken. Overigens heb ik ook een Vaillant Vhr 24-28, enkel de 3C versie (dat is een iets nieuwere versie)

Ik heb vandaag nog maar eens het condenswater opgevangen, om niet van 1 meting uit te gaan (dat is niet echt betrouwbaar).
Dit keer 6 kuub gas verbruikt en maar liefst 1,9 liter condenswater opgevangen. Dit is waardeloos, omgerekend is dat 0,316 liter per kuub gas.
Maar waar gaat het nu mis. Volgens de CO2 meting van afgelopen november is de CO2 waarde binnen de norm.

@Niels; heb je mail ontvangen en je teruggemaild maar niks meer terug gehoord. Heb jij mijn mail ontvangen?

@ Joriss,

Ik had nog een vraag uitstaan, waarop je geen antwoord hebt gegeven.
Dat is de vraag of er een weersafhankelijke regeling is aangebracht.
Verder zou je eens kunnen experimenteren met een lagere max. watertemperatuur. Zet hem eens op 55 graden en meet dan nog eens de hoeveelheid condenswater. Bij mij staat de max. temperatuur ingesteld op 58 graden.
Die ga ik ook op 55 graden zetten en opnieuw meten.
Ik heb vandaag een CO2-meting laten verrichten.
Er is 9,2% gemeten bij maximum vermogen (dus met tapwatervraag).
Hij is geregeld naar 9,0%.

@ Arie,

Sorry, heb even over je vraag heen gelezen ben ik bang.
Ik heb geen weersafhankelijke regeling maar gewoon een kamerthermostaat.
Zal morgen eens proberen wat er gebeurt met de temperatuur op 55 graden. Kijken of dat meer condenswater geeft en of ik mijn huis er warm mee krijg.
Jouw CO2 zat op het randje als jouw ketel dezelfde CO2 waardes voorschrijft. Ben benieuwd of jij nu ook meer condenswater krijgt.
Wie heeft de meting en het bijstellen gedaan? De installateur?

@ Joriss,

Ik heb zelf in januari 2006 mijn HR-ketel geïnstalleerd en heb daarna geen metingen verricht. Mijn meting vandaag is verricht door een installateur van de leverancier. Hij heeft een gaatje in de afvoerpijp geboord op ca 12 cm boven de ketel. De meting is gedaan met de heetwaterkraan vol open, want dan draait de ketel op maximaal vermogen.
De volgende waarden zijn gemeten:
CO2 9,2% bijgesteld naar 9,0%; O2 4,6%; CO 67 ppm; temperatuur rookgas 68 graden.
Ik ga mijn temperatuur nog iets verlagen naar 55 graden. Het enige probleem hierbij is dat mijn badkamersierradiator te weinig oppervlak heeft, waardoor mijn badkamer niet goed op temperatuur komt. Op termijn moet ik die radiator eens vervangen.

Heb vanmiddag gekeken wat ie doet met een aanvoertemperatuur van 55 graden.
Met 3 kuub gas heb ik 1,8 litr condenswater opgevangen.
Dat is dus ,06 liter per kuub gas. Is al ietsje beter maar nog steeds niet optimaal volgens mij.

@ Joriss,

Bij mijn ketel krijg ik ongeveer dezelfde hoeveelheid condenswater per kuub als bij jou. Het houdt niet over, maar kennelijk condenseert de Vaillant niet optimaal.
Waar ik overigens benieuwd naar ben is het bij jou ingestelde vermogen voor de verwarming. De installateur die bij mijn ketel de CO2-meting heeft verricht vertelde mij dat het vermogen best kon worden terug geregeld naar 50%. Ik heb dat van mijn ketel dat op 65% stond bijgesteld naar 50% (= 12 kWatt). Je hebt daar een installateurscode voor nodig die ik van hem heb gehad.
Door die code (16) in te voeren in diagnosecode 10 heb je toegang tot o.a. diagnosecode 11, waarin de deellast (in procenten) van de CV staat ingesteld.
Het vermogen van 24 kWatt is in feite nodig voor het tapwater. Voor de verwarming kun je met veel minder toe. Hoe minder heet de verbrandingsgassen, des te minder energie er de pijp uit gaat.

@ Arie; Vermogen staat bij mij gewoon op 100%, dus 24 Kw.
Mijn woning heeft 29 Kw aan radiatoren hangen, dus of het verstandig is het vermogen te “downgraden” weet ik niet.
Ik ben al twee maanden bezig van Vaillant antwoord te krijgen of in mijn geval de ketel niet te licht/klein is. Vaillant vind het niet echt heel erg nodig zich met consumenten te bemoeien. Ze vergeten kennelijk dat de consument hun boterham betaalt.

De installateurscode en diagnosecodes zijn bij mijn 3C ketel iets anders dan bij die van jou maar had ik al kort na installatie op internet gevonden.

Hoe lang loopt bij jou de ketel na, na warmtevraag? Bij mij nu 10 minuten maar vraag me af of langer wellicht beter is.

@ Joriss,

Mijn pompnalooptijd staat op 5 minuten. Maar ik denk niet dat dat zo kritisch is.
Wat betreft het vermogen.
Ik weet niet of je alle radiatoren aan hebt staan.
Maar ik schat dat je bij extreem koude dagen circa 24 kuub verbruikt voor je verwarming. Dat is ongeveer 24 x 9 kWh = 216 kWh. Dat geleverd over 16 uur betekent een gemiddeld vermogen van 216/16 = 13,5 kWatt.
Momenteel zul je op ongeveer op 12 kuub per dag uitkomen.
Je zou nu zeker terug kunnen naar 50 procent, of wellicht beter op 65%.
Dan zit je zeker aan de veilige kant. Het vermogen van radiatoren wordt in de regel gespecificeerd bij een watertemperatuur van 70 graden. Ik zou het zeker eens uitproberen om het vermogen te verlagen.
Als je wilt weten of het effect heeft, kan je in Excel in twee kolommen resp. het gemiddeld gasverbruik per dag noteren en de gemiddelde etmaaltemperatuur, die je van de KNMI-website haalt.
Na het maken van een puntengrafiek kan je er een trendlijn door heen trekken.
Zie ook de methode in mijn artikel.
En wellicht verandert er ook wat in je condenswaterafgifte.

@Arie;
Heb thermostaatknoppen op de radiatoren zitten en daarmee alle radiatoren wel in gebruik. De een loopt alleen veel eerder dicht dan de ander.
In de woonkamer heb ik de thermostaatknoppen van de radiatoren afgehaald om te voorkomen dat deze dichtlopen.
Voor wat betreft je gok met 24 Kw, dat komt heel dicht in de buurt. Ik heb op zijn meest één keer 22 kuub gebruikt. Verder een paar keer 20 kuub.
Nu verbruik ik inderdaad gemiddeld 12/13 kuub.
Zal de ketel gelijk eens op 16 Kw zetten. Watertemp. staat nu op 65 graden. Zo laten staan of verlagen/verhogen.
Je kunt me anders ook wel even mailen op jodoka123@hotmail.com is misschien makkelijker.

Beste Arie,
Gezien je grote expertise op het gebied van C.V. heb ik naar aanleiding van je artikel een aantal vragen.
Aan de hand van je antwoorden hoop ik te kunnen bepalen of vervanging van mijn VR Buderusketel (gietijzerenketel) zinvol is.

A. Gegevens:
De ketel is:
– 30 jaar oud en functioneert goed; 36 kw bovenwaarde
– door de eenvoud van de ketel kan ik hem zelf onderhouden en repareren (dwz ik heb geen onderhoudscontract nodig)
– het is een VR ketel het rendement zou dan 80 procent moeten zijn.
– de ketel wordt gestuurd door een zelf lerende thermostaat de Honeywell chronotherm III
– de pomp wordt via een tijdschakelaar uitgeschakeld na ca 5 minuten nadat de kamerthermostaat de ketel heeft uitgeschakeld.
– de boiler staat alleen aan als er warm water voor bad of douce nodig. Inschakeling gebeurt via een pulsschakelaar, uitschakeling gebeurt automatisch zodra de 80 liter water de ingestelde temperatuur heeft bereikt. Een
opwarming cyclus kost ca 1 kub gas. Het warm houden koste bijna 2 kub per dag)

Onze woning heeft:
– een inhoud van 430 kubeke meter
– is voorzien van gevel isolatie
– voorzien van HR+ begalzing
– is gebouwd in 1966.

Ons verbruik was afgelopen jaar ca 2500 Kub gas
Wij zijn met twee personen.

Kosten baten vervanging ketel
Als ik uit ga van een rendements verbetering van ca 20 procent bespaar ik ca 285 euro aan gas.
Ik moet voor een service contract ca 80 euro per jaar betalen
Een vervangende ketel kost ca 2400 bij een levensduur van 12 jaar 200 euro per jaar
Renteverlies a 3 % van 2400 euro is ca 72 euro per jaar

B. Conclusie
Ten opzichte van de huidige situatie ga ik er 67 Euro per jaar op achteruit en doe een goed functionerende ketel weg.

C. Mijn vragen zijn:
Is mijn conclusie juist zonee waar gaat deze mank.
Is er een methode om het ketelrendement van de Buderus op eenvoudige wijze te meten
Heb voor mij ook andere suggesties ter besparing ?

Met vriendelijk groeten

Dick Hageman

Een relatief eenvoudige methode om het ketel rendement te meten is:
Noteer gas en waterstanden.
En verbruik daarna niets meer tot na de meting.
Meet de de temperatuur van koud water. Even goed laten doorlopen.
Zet de warm water kraan vol open.
Meet de temperatuur van het warme water. En noteer die om de 10 minuten.
Vervolgens noteer je weer de water en gas standen.
Daaruit bereken je hoeveel energie die nodig is om het water te verwarmen.
En weet je ook hoeveel kuup gas er nodig was om het water te verwarmen.
Bij de ideale 100% ketel komt het aantal kuup gas energie overeen met de energie die nodig is om het water te verwarmen.

@ Wim,

Ik heb je methode gelezen en deze meting lijkt me op zich betrouwbaar.
Maar ik heb hierover wel een paar opmerkingen.
– Je gaat uit van het meten van het rendement van een combiketel. Ik meen uit Dicks reactie te hebben gelezen dat hij een aparte boiler heeft. Dat zou dus inhouden dat hij geen combiketel heeft.
– Een combiketel draait op vol vermogen bij het verwarmen van tapwater.
Bekend is dat de ketel dan niet op zijn maximale rendement draait.
Het resultaat is een indicatie, maar zegt m.i. niet genoeg over het functioneren als verwarmingsketel.
– Voor de verwarming van een huis is niet zoveel vermogen nodig. Bij een veel voorkomende gemiddelde winterdagtemperatuur van 5 graden zal een HR-ketel (bij een jaarverbruik van 2000 kuub) zo’n 12 kuub (= circa 108 kWh) per dag gebruiken. Het gemiddeld vermogen ligt dan op 108/16 = 6,75 kW. De ketel draait dan op een kwart van zijn vermogen en zal in veel voorkomende gevallen moduleren op de retourwatertemperatuur. Het rendement is dan ook hoger.
– Bij een HR-ketel kan als de maximaalwatertemperatuur niet al te hoog is ingesteld ook nog een deel van de condensatiewarmte worden gebruikt wat rendementsverhogend werkt.

Ik ben nog bezig met een antwoord op Dicks reactie.

@ Arie,
Klopt.
Het rendement is afhankelijk van de energie vraag. Dus je zou eigenlijk metingen doen bij verschillende vraag. Dus je kunt de heet water kraan meer of minder open zetten.

Beste Dick,

Mijn expertise op CV-ketelgebied is beperkt. Ik probeer systematisch na te gaan wat veranderingen in mijn huis tot gevolg hebben en dat in kaart te brengen.
Het is in het algemeen lastig om te voorspellen hoeveel een besparende maatregel oplevert.
Ik neem aan dat je in een vrijstaande woning woont of is het een twee-onder-een-kap?
Voor een nieuwe ketel hoef je m.i. overigens geen € 2400 neer te leggen en een servicecontract heb ik ook niet. Als je om de 3 of 4 jaar iemand laat komen is dat volgens mij voldoende.
Registreer je elke maand de meterstanden. Dan kun je bepalen wat je per jaar verstookt aan verwarming en aan warm tapwater. Trek van het totaalverbruik 12 keer het gemiddelde van een zomermaand af en je weet de stookkosten voor verwarming.
Verder heb je zo te lezen een aparte boiler. Je gebruikt hem weliswaar selectief, maar water warm houden kost energie.
Bij een combi-ketel op zolder heb je uiteraard wel verlies in de leidingen als je beneden om warm water vraagt.

Ter vergelijk: Ik woon in een hoekhuis van 1974, 320 m3, gevel , dak en vloer geïsoleerd, HR++-glas in praktisch alle ramen, in de kamer vloerverwarming. We wonen sinds een paar maanden met 2 personen en gebruiken op jaarbasis voor verwarming circa 1000 kuub gas en voor tapwater circa 200 kuub. Ik gebruik een schakelende ITHO-klokthermostaat en merk dat bij het stijgen van de cv-watertemperatuur de ketel gaat moduleren.
Ik heb in 2006 zelf een Vaillant-ketel geïnstalleerd, materiaalkosten € 1300 en gascontrole door leverancier circa € 60.
Ik zag overigens op het Internet een artikel over aanschaf van ketels:
http://www.warmtecentre.nl/hoekanik/hoekanik.htm

Een advies geven over je keuze is lastig. Je huidige ketel is afgeschreven, maar betrouwbaar en het onderhoud doe je zelf. Ik ben zelf kritisch op mijn energieverbruik, maar ook kostenbewust.
Veel succes.

Beste Arie en Wim,
Ten eerste bedank voor jullie reactie die mij h een goede denkrichting hebben gegeven

Het is inderdaad een combiketel met een boiler die gevoed wordt via een tapspiraal. Deze boiler gebruik ik uitsluitend voor bad en douche.

In de keuken zit een elektrische boiler die alleen ingeschakeld wordt als er warm water nodig is en na ca 2 uur weer automatisch uitschakeld.
e.e.a. via een eenvoudige mechanische tijdklok van 3 euro
(voor de vaat hebben wij een afwasser besparen is goed maar het moet niet tot ontberingen leiden)

De inhoud van de ketel is 80 liter de opwarmtijd tot ca 70 graden ca 25 minuten hij verbruikt dan ca 1 kub.

Aanpak rendementsbepaling
Ik denk dat ik nu om een schatting van het rendement van de ketel te kunnen maken ook moet beschikken over de volgende gegevens:
– de begin en eind temperatuur van het water in de boiler;
– het gasverbruik nodig voor het opwarmen;

Ik ga dat meten na mijn vakantie

opmerkingen
Mijn ketel is een vr ketel, ik weet (nog) niet of daar de hoogte van het ketelwater temperatuur veel invloed heeft op het rendement. Ik denk dat ik moet gaan experimenteren met verschillende keteltemperaturen b.v. 80, 90 , 100 graden Cel.

De lage verbruikscijfers van arie geven mij een stimulans
om te zoeken naar andere rendabele besparende maatregelen.

mvg

Dick Hageman

Ik niet, maar als ik de website bekijk is het oplichterij.
http://www.less-energy.nl/index.php/producten/ecojet
Maar no cure no pay!
Bestellen. €250 (nog niet betalen!!! No cure no pay!!!)
Als ze niet willen leveren met achteraf betaling weet je zeker dat het oplichters zijn.
Doe de bovenstaande meting ketel rendement en je weet of je inderdaad gas bespaart.
Ik ben heel benieuwd naar de resultaten.

Beste Dick,

Ik heb vandaag een rendementsmeting verricht middels het tapwater van mijn ketel.
Ik heb mijn badkraan volledig opengezet totdat ik een stabiele eindtemperatuur van 51 graden verkreeg.
Daarna heb ik in 1 minuut 8,228 liter water verwarmd van 15 naar 51 graden, waarvoor ik 0,054 kuub gas heb verbruikt met een Vaillant-ketel VHR 24-28c. Dit is gemeten in de badkamer met de thermostaatkraan ingesteld op een zo hoog mogelijke eindtemperatuur.
Voor de opwarming van het water is nodig 8,228x(51-15)x4186=1239927 Joules. De calorische warmte van 0,054 kuub gas is 0,054×31,65Mjoules = 1709100 Joules, waardoor ik op een ketelrendement voor tapwater kom van 72,5%. Het berekende ketelvermogen kwam hierbij op 28,5 kWatt.
Het rendement voor verwarming is met de mij beschikbare middelen niet te meten, maar zal hoger liggen dan de 72,5% vanwege het lager benodigde vermogen, de gemiddeld lagere temperatuur en gedeeltelijke terugwinning van de condensatiewarmte.
Wellicht geeft het jou wat houvast bij je nog te bepalen ketelrendement.

@Arie,
Nou zeg, dan zit je heel ver onder de specs van de ketel.
Ik zou onderhoud maar even bellen. Die krabben zich achter de oren. Want nog nooit heeft iemand gebeld dat het rendement niet goed is.
http://www.hoe-koop-ik.nl/cv-ketelonderhoud/alles_over/termen/artikel/511/jaargebruiksrendement/-/page/1/letter/J
Een HR ketel (Hoog Rendement) zet tenminste 90% van de energie om in nuttige warmte.
Die van jouw moet 84% halen. En valt dan al buiten de HR. Je hebt zelfs nog geen VR ketel. Maar een oudere ketel.
http://www.gebruikershandleiding.com/Vaillant-VHR-24-28-C/handleiding-5-39172.html
Ja, waar gaat al dat gas naar toe. Buitenlucht verwarming en CO2 uitstoot.

Misschien is het de thermostaatkraan die toch nog koud toevoegd?
Dit kan niet waar zijn.
Wat is de heet water temperatuur zonder thermostaatkraan?
Wat meet je bij je bij de uitgang van je ketel?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *